Chảy máu mũi là bệnh gì? Hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý đúng cách

Chắc hẳn trong cuộc đời, ít nhất một vài lần bạn hoặc người thân đã từng gặp tình trạng chảy máu mũi là bệnh gì khiến bạn băn khoăn. Cảnh tượng máu chảy ra từ mũi, dù chỉ một ít hay nhiều, cũng đủ làm chúng ta lo lắng phải không nào? Đôi khi, nó chỉ là một sự cố nhỏ do thời tiết khô hanh, nhưng cũng có lúc lại là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây chảy máu mũi, biết cách xử lý tại nhà đúng lúc và quan trọng nhất là nhận biết khi nào cần tìm đến sự giúp đỡ của y tế chuyên nghiệp là cực kỳ quan trọng. Đừng để sự chủ quan hay thiếu kiến thức khiến tình hình trở nên phức tạp hơn nhé. Bài viết này sẽ cùng bạn đi sâu vào tìm hiểu mọi khía cạnh của hiện tượng chảy máu mũi này.

Chảy máu mũi là gì và Tại sao lại xảy ra?

Hiện tượng chảy máu mũi diễn ra như thế nào?

Chảy máu mũi, hay còn gọi là xuất huyết cam, là tình trạng máu chảy ra từ các mạch máu nhỏ nằm ở niêm mạc mũi. Bạn biết không, bên trong mũi chúng ta có một mạng lưới mạch máu cực kỳ phong phú và nằm rất gần bề mặt niêm mạc. Chỉ cần một tác động nhỏ thôi cũng có thể khiến những mạch máu li ti này bị tổn thương và vỡ ra, gây nên hiện tượng chảy máu. Đây chính là lý do giải thích tại sao chảy máu mũi lại là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Các loại chảy máu mũi thường gặp

Không phải tất cả các trường hợp chảy máu mũi đều giống nhau. Thông thường, người ta phân loại chảy máu mũi dựa vào vị trí mạch máu bị vỡ:

• Chảy máu mũi trước: Đây là loại phổ biến nhất, chiếm tới hơn 90% các trường hợp. Máu thường chảy từ các mạch máu ở phần trước của vách ngăn mũi (khu vực Kiesselbach). Phần này dễ bị tổn thương do khô, ngoáy mũi hoặc va đập nhẹ. Máu thường chảy ra từ một bên lỗ mũi và dễ kiểm soát.
• Chảy máu mũi sau: Ít gặp hơn nhưng thường nghiêm trọng hơn. Máu chảy từ các mạch máu lớn hơn ở phần sâu phía sau mũi. Loại này khó kiểm soát hơn, máu có thể chảy xuống họng, khiến người bệnh nuốt phải hoặc ho ra máu. Chảy máu mũi sau thường gặp ở người lớn tuổi, người có huyết áp cao hoặc rối loạn đông máu.

Việc xác định loại chảy máu mũi giúp ích rất nhiều trong việc xử lý ban đầu và đưa ra phán đoán về nguyên nhân cũng như mức độ nghiêm trọng.

Tại sao lại bị chảy máu mũi là bệnh gì? Các nguyên nhân thường gặp

Để biết chảy máu mũi là bệnh gì, chúng ta cần tìm hiểu “thủ phạm” gây ra nó. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chảy máu mũi, từ những lý do rất đỗi bình thường trong cuộc sống hàng ngày cho đến những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được chú ý.

Nguyên nhân tại chỗ (ở mũi)

Những nguyên nhân này liên quan trực tiếp đến mũi hoặc các cấu trúc xung quanh:

• Khô niêm mạc mũi: Đây là nguyên nhân hàng đầu, đặc biệt vào mùa đông hanh khô hoặc khi sử dụng điều hòa thường xuyên. Không khí khô làm niêm mạc mũi bị mất độ ẩm, trở nên mỏng manh, dễ nứt nẻ và các mạch máu nhỏ dễ vỡ hơn. Cảm giác mũi bị khô rát là dấu hiệu ban đầu.
• Chấn thương nhỏ: Những hành động tưởng chừng vô hại như ngoáy mũi quá mạnh, xì mũi quá gắng sức, hay một cú va đập nhẹ vào mũi (ví dụ: trẻ em ngã khi chơi đùa) cũng đủ sức làm tổn thương mạch máu. Ngay cả việc dụi mũi khi bị ngứa do dị ứng cũng có thể gây ra điều này.
• Viêm mũi, viêm xoang, dị ứng: Các tình trạng viêm nhiễm hoặc phản ứng dị ứng làm cho niêm mạc mũi bị sưng, viêm và sung huyết (chứa nhiều máu hơn). Điều này khiến các mạch máu trở nên nhạy cảm và dễ vỡ khi có bất kỳ kích thích nào, dù là nhỏ nhất. Bạn nào hay bị viêm xoang chắc hẳn cũng đôi lần gặp phải tình trạng này rồi đúng không?
• Polyp mũi: Đây là những khối u lành tính phát triển trong hốc mũi hoặc xoang. Mặc dù không gây chảy máu trực tiếp thường xuyên, polyp lớn có thể gây áp lực lên các mạch máu hoặc làm thay đổi luồng không khí, gián tiếp gây chảy máu.
• Dị vật trong mũi: Đặc biệt phổ biến ở trẻ nhỏ. Trẻ tò mò nhét đồ vật nhỏ vào mũi có thể gây tổn thương niêm mạc và chảy máu. Kèm theo chảy máu thường là chảy mủ có mùi hôi từ một bên mũi.
• Phẫu thuật mũi: Sau các thủ thuật hay phẫu thuật liên quan đến mũi, chảy máu là một biến chứng có thể xảy ra trong giai đoạn phục hồi. Mức độ chảy máu phụ thuộc vào loại phẫu thuật và cơ địa mỗi người.

Nguyên nhân toàn thân (liên quan cơ thể)

Đôi khi, chảy máu mũi lại là biểu hiện của một vấn đề sức khỏe lớn hơn đang diễn ra bên trong cơ thể bạn. Đây là lúc chúng ta cần suy nghĩ sâu hơn xem chảy máu mũi là bệnh gì tiềm ẩn.

• Huyết áp cao: Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng và tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt ở người lớn tuổi. Huyết áp tăng đột ngột tạo áp lực lớn lên thành mạch máu, bao gồm cả những mạch máu mỏng manh trong mũi, khiến chúng dễ bị vỡ, đặc biệt là ở phía sau mũi. Chảy máu mũi do huyết áp cao thường khó cầm và có thể là dấu hiệu cảnh báo một cơn tăng huyết áp cấp cứu.

• Rối loạn đông máu: Các bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng đông máu của cơ thể, dù là bẩm sinh (ví dụ: Hemophilia) hay mắc phải (do bệnh gan nặng, thiếu vitamin K), đều có thể gây chảy máu kéo dài và khó cầm, bao gồm cả chảy máu mũi.

  “Việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến máu, chẳng hạn như [chỉ số wbc trong máu là gì] hay cơ chế đông máu, rất quan trọng để nhận biết các dấu hiệu bất thường của cơ thể. Chảy máu mũi dai dẳng đôi khi là cách cơ thể ‘lên tiếng’ về một vấn đề tiềm ẩn liên quan đến máu”, trích lời Bác sĩ Nguyễn Văn Khánh, Chuyên khoa Răng Hàm Mặt.

• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ chảy máu mũi. Phổ biến nhất là thuốc chống đông máu (như Warfarin, Heparin) hoặc thuốc kháng tiểu cầu (như Aspirin, Clopidogrel) được dùng để ngăn ngừa cục máu đông. Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) liều cao hoặc dùng kéo dài cũng có thể ảnh hưởng đến đông máu.

• Thiếu vitamin K hoặc C: Vitamin K đóng vai trò thiết yếu trong quá trình đông máu. Thiếu hụt vitamin K có thể dẫn đến chảy máu bất thường. Vitamin C cần thiết cho sự bền vững của thành mạch máu. Thiếu vitamin C nghiêm trọng (bệnh Scorbut, rất hiếm gặp ngày nay) có thể gây chảy máu nướu và dễ bị chảy máu ở các nơi khác, bao gồm cả mũi.

• Bệnh lý mạch máu: Một số bệnh hiếm gặp ảnh hưởng đến cấu trúc mạch máu, chẳng hạn như bệnh Osler-Weber-Rendu ( giãn mạch máu di truyền xuất huyết), có thể gây chảy máu tái phát ở nhiều nơi, bao gồm cả mũi.

• Nhiễm trùng toàn thân: Các bệnh nhiễm trùng nặng gây sốt cao, viêm nhiễm lan rộng có thể ảnh hưởng đến thành mạch và gây chảy máu ở niêm mạc.

• Các bệnh về máu: Ngoài rối loạn đông máu, các bệnh lý khác liên quan đến máu như bệnh bạch cầu (ung thư máu) hay giảm tiểu cầu tự miễn cũng có thể biểu hiện bằng chảy máu mũi thường xuyên hoặc khó cầm. Việc theo dõi các chỉ số huyết học là cần thiết trong những trường hợp này.

  Để hiểu rõ hơn về cách các yếu tố máu ảnh hưởng đến sức khỏe, bạn có thể tham khảo thông tin về [chỉ số wbc trong máu là gì].

• Thay đổi nội tiết tố: Phụ nữ mang thai thường có sự gia tăng lượng máu trong cơ thể và thay đổi hormone, khiến mạch máu trong mũi giãn nở và dễ vỡ hơn. Đây là lý do tại sao chảy máu mũi lại khá phổ biến ở bà bầu. Điều này có thể khiến bạn liên tưởng đến các dấu hiệu khác liên quan đến máu khi mang thai, ví dụ như sự khác biệt giữa [không ra máu báo thai] và chảy máu thông thường. Tương tự, việc hiểu rõ các dấu hiệu cơ thể là rất quan trọng, chẳng hạn như cần biết [máu báo thai bao nhiêu ngày hết] để phân biệt với các dạng chảy máu khác.

• Yếu tố môi trường: Thay đổi đột ngột về áp suất (khi leo núi, lặn biển, đi máy bay) cũng có thể gây chảy máu mũi do sự chênh lệch áp lực tác động lên các mạch máu nhỏ.

Như bạn thấy, chảy máu mũi là bệnh gì có thể là một câu hỏi đơn giản nhưng câu trả lời lại khá phức tạp, vì nó liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau.

Chảy máu mũi có nguy hiểm không? Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Phần lớn các trường hợp chảy máu mũi trước thường không nguy hiểm và có thể tự xử lý tại nhà. Tuy nhiên, nếu không biết chảy máu mũi là bệnh gì ở mức độ nghiêm trọng, bạn có thể bỏ lỡ các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm.

Dấu hiệu chảy máu mũi cần đi khám ngay

Bạn nên tìm đến bác sĩ Tai Mũi Họng hoặc cơ sở y tế nếu gặp một trong các tình huống sau:

• Chảy máu mũi thường xuyên hoặc tái phát: Dù lượng ít nhưng xảy ra liên tục hoặc quay trở lại nhiều lần trong thời gian ngắn.
• Chảy máu từ cả hai bên lỗ mũi: Dù không phải lúc nào cũng nghiêm trọng, nhưng đôi khi đây là dấu hiệu của chảy máu mũi sau hoặc một vấn đề toàn thân.
• Chảy máu nhiều, khó cầm: Dù đã áp dụng các biện pháp sơ cứu đúng cách trong 10-20 phút nhưng máu vẫn chảy nhiều không ngừng.
• Máu chảy xuống họng: Đây là dấu hiệu rõ ràng của chảy máu mũi sau. Nuốt phải nhiều máu có thể gây buồn nôn và nôn ra máu.
• Chảy máu mũi kèm theo các triệu chứng khác: Đau đầu dữ dội, chóng mặt, mờ mắt, ù tai, tim đập nhanh, khó thở, da tái nhợt, hoặc có vết bầm tím bất thường trên cơ thể.
• Chảy máu mũi sau một chấn thương đầu hoặc mặt: Đây có thể là dấu hiệu của gãy xương mũi, gãy nền sọ, hoặc tổn thương não nghiêm trọng. Tuyệt đối không được chủ quan!
• Bạn đang sử dụng thuốc chống đông máu hoặc có tiền sử rối loạn đông máu: Nguy cơ chảy máu kéo dài và nghiêm trọng hơn rất cao.
• Bạn có bệnh lý nền như huyết áp cao, bệnh gan, bệnh thận: Chảy máu mũi có thể là dấu hiệu bệnh đang diễn biến nặng hơn hoặc chưa được kiểm soát tốt.
  

  Các bệnh lý toàn thân, dù liên quan đến đông máu, huyết áp hay các chỉ số sức khỏe khác như [chỉ số wbc trong máu là gì], đều có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, bao gồm cả chảy máu mũi.

Khi nào cần đến phòng cấp cứu

Hãy gọi xe cấp cứu hoặc đến ngay phòng cấp cứu gần nhất nếu chảy máu mũi kèm theo các dấu hiệu sau:

• Chảy máu rất nhiều và không có dấu hiệu chậm lại dù đã sơ cứu.
• Bạn cảm thấy choáng váng, ngất xỉu hoặc rất yếu.
• Bạn bị khó thở.
• Máu chảy xuống họng rất nhiều và bạn đang nuốt phải máu.
• Chảy máu xảy ra sau một chấn thương đầu hoặc mặt nghiêm trọng.
• Bạn có tiền sử bệnh lý nặng (ví dụ: bệnh tim mạch, rối loạn đông máu nặng, vừa phẫu thuật).

Việc nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm này giúp bạn đưa ra quyết định kịp thời, tránh các biến chứng đáng tiếc.

Ai là người dễ bị chảy máu mũi?

Một số đối tượng có nguy cơ bị chảy máu mũi cao hơn người khác:

• Trẻ em từ 2-10 tuổi: Do niêm mạc mũi mỏng manh, hay ngoáy mũi, và dễ bị dị vật trong mũi.
• Người lớn tuổi: Thành mạch máu trở nên kém đàn hồi, dễ vỡ hơn, và thường đi kèm các bệnh lý nền như huyết áp cao, xơ vữa động mạch.
• Phụ nữ mang thai: Do thay đổi nội tiết và tăng lưu lượng máu.
  

  Để hiểu rõ hơn về các dấu hiệu máu liên quan đến thai kỳ, bạn có thể tìm hiểu thêm về [máu báo thai bao nhiêu ngày hết] hay [không ra máu báo thai].

• Người bị dị ứng, viêm mũi xoang mãn tính: Niêm mạc mũi luôn trong tình trạng viêm, sưng, dễ bị tổn thương.
• Người sống ở vùng khí hậu khô hanh: Niêm mạc mũi dễ bị khô và nứt nẻ.
• Người thường xuyên sử dụng thuốc chống đông hoặc thuốc xịt mũi chứa corticoid kéo dài: Thuốc xịt mũi corticoid có thể làm khô và mỏng niêm mạc nếu dùng không đúng cách.

Hiểu được mình thuộc nhóm nguy cơ nào giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa.

Cách xử lý khi bị chảy máu mũi tại nhà

Khi chảy máu mũi là bệnh gì chỉ là một sự cố nhỏ, việc xử lý tại nhà đúng cách là rất quan trọng để cầm máu nhanh chóng và hiệu quả. Đừng hoảng sợ nhé, hãy bình tĩnh thực hiện theo các bước sau:

Các bước sơ cứu chảy máu mũi đúng cách

1. Giữ bình tĩnh: Quan trọng nhất là không hoảng loạn. Điều này giúp bạn thực hiện các thao tác chính xác hơn và giảm căng thẳng, tránh làm huyết áp tăng vọt (nếu nguyên nhân là huyết áp).

2. Ngồi thẳng, hơi cúi đầu ra phía trước: Đây là tư thế VÀNG khi bị chảy máu mũi. Ngồi thẳng giúp giảm áp lực máu lên các mạch máu trong mũi. Hơi cúi đầu ra phía trước (không ngả đầu ra sau!) giúp máu chảy ra ngoài qua lỗ mũi thay vì chảy xuống họng. Nuốt máu có thể gây buồn nôn và nôn, làm tình trạng tệ hơn.

3. Dùng ngón cái và ngón trỏ bóp chặt hai cánh mũi: Bóp vào phần mềm của mũi, ngay dưới phần xương cứng. Đừng bóp vào phần xương sống mũi nhé, vì chỗ đó không có tác dụng cầm máu. Hãy bóp chặt như thể bạn đang kẹp một chiếc kẹp quần áo vào mũi vậy.

4. Thở bằng miệng: Trong lúc bóp mũi, bạn phải thở bằng miệng.

5. Giữ nguyên tư thế và bóp mũi liên tục trong 10-15 phút: Đừng thả tay ra để kiểm tra xem máu đã ngừng chảy chưa. Việc thả tay quá sớm có thể làm cục máu đông vừa hình thành bị bong ra và máu sẽ chảy lại. Cảm giác chờ đợi 10-15 phút có vẻ lâu, nhưng hãy kiên nhẫn nhé. Bạn có thể đặt một chiếc đồng hồ hoặc hẹn giờ điện thoại để đếm ngược.

6. Chườm lạnh (tùy chọn): Trong lúc chờ đợi, bạn có thể dùng túi đá hoặc khăn lạnh đặt lên vùng gốc mũi (giữa hai lông mày) hoặc sau gáy. Hơi lạnh giúp co mạch máu và hỗ trợ quá trình cầm máu.

7. Sau 10-15 phút, nhẹ nhàng thả tay ra: Kiểm tra xem máu đã ngừng chảy chưa. Nếu máu vẫn còn chảy, lặp lại bước bóp mũi thêm lần nữa trong 10-15 phút.

8. Nếu máu vẫn chảy sau 2 lần bóp mũi (tổng cộng 20-30 phút), hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức. Đây là lúc bạn cần sự can thiệp chuyên nghiệp.

Những điều không nên làm khi chảy máu mũi

• Ngả đầu ra phía sau: Như đã giải thích, việc này khiến máu chảy xuống họng, có thể gây sặc, ho, nôn hoặc nuốt phải máu, gây khó chịu và làm tình hình tệ hơn.
• Nhét giấy vệ sinh, bông gòn hoặc vật lạ khác vào mũi: Việc này có thể gây tổn thương thêm cho niêm mạc, đẩy dị vật sâu hơn vào đường thở, khó lấy ra và không hiệu quả trong việc cầm máu so với việc bóp cánh mũi đúng cách.
• Nằm xuống: Tư thế nằm không giúp giảm áp lực máu ở vùng đầu mặt và có thể khiến máu chảy ngược vào họng dễ dàng hơn.
• Hoảng sợ tột độ: Sự hoảng loạn làm tăng nhịp tim và huyết áp, khiến máu chảy nhanh và nhiều hơn.
• Làm sạch mũi ngay sau khi cầm máu: Sau khi máu đã ngừng chảy, cục máu đông sẽ hình thành để bít vết thương. Việc xì mũi, ngoáy mũi hoặc làm sạch quá mạnh ngay lúc này có thể làm bong cục máu đông và khiến máu chảy lại. Hãy cố gắng không tác động mạnh vào mũi trong vài giờ tới.

Làm thế nào để phòng ngừa chảy máu mũi?

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, câu này luôn đúng, ngay cả với chảy máu mũi. Bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ bị chảy máu mũi bằng cách áp dụng các biện pháp đơn giản sau:

Giữ ẩm cho niêm mạc mũi

• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Đặc biệt vào mùa khô hoặc khi dùng điều hòa, máy tạo độ ẩm giúp giữ không khí trong nhà ẩm hơn, từ đó giữ ẩm cho niêm mạc mũi.
• Sử dụng nước muối sinh lý dạng xịt hoặc nhỏ mũi: Nhỏ hoặc xịt vài giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi vài lần trong ngày giúp làm sạch và giữ ẩm cho niêm mạc mũi rất tốt. Đây là biện pháp an toàn, có thể dùng hàng ngày.
• Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm dành cho mũi: Có các loại kem hoặc gel đặc biệt được thiết kế để bôi vào cửa mũi, giúp giữ ẩm cho phần niêm mạc phía trước mũi, nơi dễ bị khô nhất. Tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ trước khi dùng.

Tránh chấn thương mũi

• Cắt móng tay gọn gàng: Đặc biệt là cho trẻ nhỏ, để tránh tự gây tổn thương khi ngoáy mũi.
• Không ngoáy mũi sâu hoặc quá mạnh.
• Hạn chế xì mũi quá gắng sức: Nếu mũi bị nghẹt, hãy xì nhẹ nhàng từng bên một.
• Cẩn thận khi tham gia các hoạt động có nguy cơ va đập vào mũi: Đội mũ bảo hiểm hoặc các dụng cụ bảo hộ phù hợp khi chơi thể thao.

Kiểm soát các bệnh lý nền

• Kiểm soát huyết áp: Nếu bạn bị huyết áp cao, hãy tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ để giữ huyết áp ở mức ổn định.
• Điều trị dứt điểm các tình trạng viêm nhiễm ở mũi: Nếu bị viêm mũi, viêm xoang, dị ứng, hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được điều trị phù hợp, tránh để tình trạng viêm nhiễm kéo dài làm niêm mạc mũi suy yếu.
• Kiểm soát các bệnh lý ảnh hưởng đến đông máu: Nếu có tiền sử hoặc đang mắc các bệnh liên quan đến đông máu, hãy tuân thủ điều trị và theo dõi sức khỏe định kỳ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa Huyết học. Việc hiểu về tình trạng máu của bản thân, ví dụ như thông qua các xét nghiệm như [xét nghiệm máu gót chân] (cho trẻ sơ sinh để sàng lọc bệnh lý) hay kiểm tra [chỉ số wbc trong máu là gì] (đánh giá tình trạng viêm nhiễm, bệnh bạch cầu), là bước đầu tiên để kiểm soát các nguy cơ tiềm ẩn.
  

  Việc theo dõi các chỉ số sức khỏe nói chung rất quan trọng. Giống như việc tìm hiểu về các xét nghiệm sàng lọc ban đầu như [xét nghiệm máu gót chân] giúp phát hiện sớm các bệnh, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và hiểu rõ các chỉ số cơ thể giúp phòng ngừa nhiều vấn đề, bao gồm cả chảy máu mũi do bệnh lý toàn thân.

Thận trọng khi dùng thuốc

• Sử dụng thuốc xịt mũi theo đúng hướng dẫn: Nếu dùng thuốc xịt mũi corticoid, hãy dùng đúng liều và thời gian bác sĩ chỉ định. Hỏi bác sĩ về cách dùng an toàn để tránh làm khô niêm mạc.
• Thông báo cho bác sĩ về tình trạng chảy máu mũi nếu đang dùng thuốc chống đông: Bác sĩ có thể cần điều chỉnh liều lượng hoặc đổi thuốc nếu cần thiết.
• Tránh lạm dụng thuốc thông mũi dạng xịt: Dùng kéo dài có thể gây viêm mũi do thuốc và làm khô niêm mạc.

Chảy máu mũi ở trẻ em và người lớn có gì khác biệt?

Mặc dù cùng là hiện tượng chảy máu từ mũi, nhưng có một số điểm khác biệt đáng chú ý giữa trẻ em và người lớn.

Ở trẻ em, chảy máu mũi thường gặp hơn ở lứa tuổi 2-10. Nguyên nhân chủ yếu là do niêm mạc mũi mỏng manh, các mạch máu gần bề mặt, cộng với thói quen hay ngoáy mũi, nhét dị vật vào mũi hoặc bị cảm lạnh, dị ứng. Hầu hết các trường hợp ở trẻ em là chảy máu mũi trước, lượng ít và dễ dàng cầm máu tại nhà bằng cách bóp cánh mũi đúng cách. Tuy nhiên, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý loại trừ khả năng có dị vật trong mũi nếu chảy máu chỉ ở một bên kèm theo chảy mủ có mùi.

Đối với người lớn, đặc biệt là người lớn tuổi, chảy máu mũi có xu hướng xảy ra do các nguyên nhân phức tạp hơn liên quan đến bệnh lý toàn thân như huyết áp cao, xơ vữa động mạch, rối loạn đông máu hoặc sử dụng thuốc chống đông. Chảy máu mũi sau cũng phổ biến hơn ở nhóm tuổi này và thường khó cầm máu hơn, đòi hỏi sự can thiệp y tế chuyên nghiệp. Tần suất chảy máu mũi ở người lớn có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được kiểm tra kỹ lưỡng.

Tuy nhiên, dù là trẻ em hay người lớn, nguyên tắc sơ cứu ban đầu vẫn là bóp cánh mũi, ngồi thẳng và cúi đầu ra trước. Sự khác biệt lớn nhất nằm ở việc cần cảnh giác với các nguyên nhân tiềm ẩn và mức độ nghiêm trọng ở người lớn tuổi.

Những lầm tưởng phổ biến về chảy máu mũi

Có một vài quan niệm sai lầm về chảy máu mũi đã tồn tại trong dân gian, có thể gây hại nếu chúng ta tin theo:

• Lầm tưởng 1: Ngả đầu ra sau để máu ngừng chảy. Như đã nói ở phần sơ cứu, đây là một sai lầm nguy hiểm. Việc ngả đầu ra sau chỉ khiến máu chảy ngược vào họng, không giúp cầm máu và có thể gây sặc, nôn.
• Lầm tưởng 2: Nhét giấy vệ sinh hoặc bông gòn vào mũi sẽ cầm máu nhanh. Việc này không hiệu quả bằng bóp cánh mũi và có thể gây nhiễm trùng, khó chịu hoặc làm tổn thương niêm mạc thêm khi lấy ra.
• Lầm tưởng 3: Chảy máu mũi là do “nóng trong người”. Quan niệm này quá đơn giản hóa vấn đề. Mặc dù mất nước do thời tiết nóng có thể làm khô niêm mạc mũi (dẫn đến chảy máu), nhưng bản thân “nóng trong người” không phải là chẩn đoán y khoa chính xác và không giải thích được các nguyên nhân bệnh lý như huyết áp cao hay rối loạn đông máu. Dựa vào lầm tưởng này có thể khiến bạn bỏ qua các nguyên nhân nguy hiểm hơn.
• Lầm tưởng 4: Chảy máu mũi luôn vô hại. Điều này chỉ đúng với phần lớn các trường hợp chảy máu mũi trước nhẹ. Chảy máu mũi sau hoặc chảy máu liên quan đến bệnh lý toàn thân có thể rất nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời.
• Lầm tưởng 5: Chỉ cần dùng thuốc xịt cầm máu là được. Các loại thuốc xịt cầm máu chỉ nên được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ, vì chúng có thể gây co mạch quá mức và không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của chảy máu.

Việc bác bỏ những lầm tưởng này và dựa vào kiến thức y khoa chính xác giúp chúng ta đối phó với tình trạng chảy máu mũi một cách hiệu quả và an toàn hơn.

Vai trò của việc hiểu rõ sức khỏe tổng thể

Chảy máu mũi, dù có vẻ chỉ là một vấn đề nhỏ ở vùng tai mũi họng, nhưng như chúng ta đã phân tích, nó có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý toàn thân. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc theo dõi và hiểu rõ sức khỏe tổng thể của bản thân. Cơ thể chúng ta là một hệ thống phức tạp, các bộ phận và chức năng luôn liên kết chặt chẽ với nhau. Một triệu chứng ở bộ phận này có thể phản ánh vấn đề ở bộ phận khác hoặc cả hệ thống.

Ví dụ, sự bất thường trong các chỉ số máu, như [chỉ số wbc trong máu là gì] hay các yếu tố đông máu, có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả chảy máu mũi không rõ nguyên nhân. Hay những thay đổi trong cơ thể phụ nữ mang thai, dù là các dấu hiệu sớm như [máu báo thai bao nhiêu ngày hết] hay việc [không ra máu báo thai], đều là những tín hiệu mà chúng ta cần lắng nghe và tìm hiểu. Ngay cả các tình trạng cần can thiệp y tế phức tạp hơn, có thể liên quan đến máu, như việc cần biết [một lần lọc máu hết bao nhiêu tiền] cho thấy mức độ nghiêm trọng của bệnh lý nền.

Hiểu biết về các dấu hiệu sức khỏe ban đầu, chủ động kiểm tra định kỳ (bao gồm cả các xét nghiệm cần thiết như [xét nghiệm máu gót chân] cho trẻ sơ sinh), và không bỏ qua các triệu chứng bất thường, dù nhỏ như chảy máu mũi nhẹ tái phát, là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của chính mình và người thân. Việc trang bị kiến thức sức khỏe tổng quát giúp chúng ta nhận biết sớm các vấn đề, tìm đúng chuyên khoa y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Lời khuyên từ Chuyên gia

Đôi khi, những điều nhỏ nhặt nhất lại là tín hiệu cảnh báo sớm cho những vấn đề lớn hơn. Chảy máu mũi là bệnh gì có thể là một câu hỏi đơn giản khi tình cờ xảy ra, nhưng việc tái phát thường xuyên hoặc chảy máu nhiều, khó cầm lại là điều không thể xem nhẹ.

“Sức khỏe là một bức tranh tổng thể, và mọi tín hiệu dù nhỏ từ cơ thể đều đáng được lắng nghe. Đối với tình trạng chảy máu mũi, việc tự tìm hiểu nguyên nhân và xử lý tại nhà là bước đầu cần thiết, nhưng điều quan trọng hơn là không ngần ngại tìm đến bác sĩ chuyên khoa nếu tình trạng kéo dài, tái phát, hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác. Y học hiện đại có đủ công cụ để chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả, giúp bạn yên tâm hơn”, Chuyên gia Nha khoa Lê Thị Ngọc Ánh chia sẻ.

Lời khuyên này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp giữa kiến thức tự chăm sóc ban đầu và sự can thiệp y tế chuyên nghiệp khi cần thiết.

Kết bài

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về chảy máu mũi là bệnh gì, từ những nguyên nhân thông thường cho đến các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được quan tâm. Chảy máu mũi không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng việc trang bị kiến thức về nguyên nhân, cách sơ cứu đúng cách và đặc biệt là nhận biết các dấu hiệu cần đi khám bác sĩ là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe của chính bạn và những người thân yêu.

Hãy nhớ rằng, dù Bảo Anh chủ yếu tập trung vào lĩnh vực nha khoa để mang đến nụ cười khỏe mạnh cho bạn, chúng tôi luôn khuyến khích mọi người quan tâm đến sức khỏe tổng thể của mình. Việc có một cơ thể khỏe mạnh toàn diện là nền tảng vững chắc cho một cuộc sống chất lượng. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về tình trạng chảy máu mũi, đặc biệt là khi nó tái diễn hoặc có các dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được chẩn đoán và tư vấn chính xác nhất nhé. Sức khỏe của bạn là trên hết! Hãy chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy nó hữu ích và có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để lại bình luận bên dưới.