Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống: Tại Sao Cứ Bị Hoài Và Khi Nào Cần Lo Lắng?

Bạn có bao giờ cảm thấy phiền toái khi cái mũi cứ sụt sịt, nước mũi không ngừng chảy, kèm theo đó là đôi mắt lúc nào cũng ướt át như vừa mới khóc? Cái tình trạng Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống này tưởng chừng đơn giản nhưng lại ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống hàng ngày, khiến bạn khó chịu, mệt mỏi, thậm chí là mất tự tin. Vậy nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này là gì? Có phải chỉ là cảm cúm thông thường hay còn ẩn chứa điều gì khác? Đừng lo lắng, bài viết này sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu “tận gốc rễ” của vấn đề, giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ thể mình và biết cách đối phó hiệu quả với những vị khách không mời mà đến này.

Trước khi đi sâu vào các nguyên nhân cụ thể của tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống, có lẽ bạn cũng từng băn khoăn liệu các triệu chứng nhỏ nhặt trong cơ thể có thể là dấu hiệu của một sự thay đổi lớn hơn không. Tương tự như việc theo dõi dấu hiệu mới mang thai có thể giúp nhận biết sớm một cột mốc quan trọng trong đời, việc chú ý đến những biểu hiện tưởng chừng đơn giản như sổ mũi và chảy nước mắt lại là chìa khóa để phát hiện ra các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn liên quan đến đường hô hấp và mắt. Sự liên kết giữa mũi và mắt đôi khi chặt chẽ hơn bạn nghĩ.

Tại sao Chúng Ta Lại Bị Sổ Mũi và Chảy Nước Mắt Sống Cùng Lúc?

Hiện tượng sổ mũi chảy nước mắt sống thường xảy ra đồng thời không phải là ngẫu nhiên. Cơ thể chúng ta có một hệ thống liên kết chặt chẽ giữa mũi và mắt, được gọi là hệ thống dẫn nước mắt, hay còn gọi là ống lệ mũi.

Hệ thống dẫn nước mắt là một mạng lưới phức tạp bao gồm các tuyến lệ sản xuất nước mắt, điểm lệ (lỗ nhỏ ở góc trong mí mắt), ống lệ quản, túi lệ, và cuối cùng là ống lệ mũi đổ xuống hốc mũi. Nước mắt không chỉ có tác dụng giữ ẩm cho mắt mà còn giúp loại bỏ bụi bẩn và vật lạ. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, phần nước mắt thừa sẽ được dẫn qua hệ thống này xuống mũi.

Khi có bất kỳ yếu tố nào gây kích ứng hoặc viêm nhiễm ở vùng mũi hoặc mắt, phản ứng của cơ thể có thể ảnh hưởng đến cả hai cơ quan này do sự kết nối của ống lệ mũi. Ví dụ, khi mũi bị viêm (do dị ứng hoặc nhiễm trùng), niêm mạc mũi sưng lên có thể chèn ép hoặc gây kích ứng lỗ mở của ống lệ mũi, làm giảm khả năng thoát nước mắt bình thường, dẫn đến chảy nước mắt sống. Ngược lại, kích ứng mắt nặng cũng có thể tạo ra lượng nước mắt quá tải, không thể thoát kịp qua hệ thống ống dẫn bình thường, khiến nước mắt trào ra và chảy xuống mũi (gây cảm giác chảy nước mũi sau).

Ngắn gọn lại, sự liên kết giải phẫu giữa mũi và mắt thông qua ống lệ mũi chính là lý do khiến các triệu chứng như sổ mũi chảy nước mắt sống thường xuất hiện cùng nhau, phản ánh một vấn đề chung hoặc sự ảnh hưởng qua lại giữa hai vùng này.

Những Nguyên nhân Phổ Biến Gây Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống là Gì?

Tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những lý do rất phổ biến cho đến những vấn đề ít gặp hơn. Hiểu rõ các nguyên nhân này giúp bạn định hướng được bước tiếp theo, liệu có thể tự chăm sóc tại nhà hay cần tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ.

Dị ứng – Thủ Phạm Hàng đầu Gây Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống

Câu hỏi thường gặp nhất khi gặp tình trạng này là: “Sổ mũi chảy nước mắt sống có phải là dấu hiệu của dị ứng không?”. Câu trả lời là: Rất có thể! Dị ứng, đặc biệt là viêm mũi dị ứng, là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bộ đôi triệu chứng khó chịu này.

Viêm mũi dị ứng xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với các chất gây dị ứng (dị nguyên) trong môi trường. Các dị nguyên phổ biến bao gồm phấn hoa, bụi nhà, mạt bụi, lông vật nuôi, nấm mốc… Khi bạn hít phải hoặc tiếp xúc với chúng, cơ thể sẽ giải phóng histamine và các hóa chất khác, gây ra phản ứng viêm ở niêm mạc mũi và mắt.

Triệu chứng điển hình của viêm mũi dị ứng là:

• Hắt hơi liên tục: Thường xảy ra thành từng tràng, nhất là khi tiếp xúc với dị nguyên.
• Chảy nước mũi trong, loãng: Giống như nước lã.
• Nghẹt mũi: Do niêm mạc mũi sưng nề.
• Ngứa mũi, họng, tai: Cảm giác ngứa rất khó chịu.
• Ngứa và chảy nước mắt sống: Mắt đỏ, ngứa ngáy và nước mắt chảy nhiều, không kiểm soát.
• Quầng thâm dưới mắt: Hay còn gọi là “quầng dị ứng”.

Viêm mũi dị ứng có thể theo mùa (do phấn hoa) hoặc quanh năm (do bụi nhà, lông vật nuôi). Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng cũng khác nhau ở mỗi người. Điều đáng nói là các triệu chứng của viêm mũi dị ứng, bao gồm cả sổ mũi chảy nước mắt sống, có thể bị nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, dị ứng thường không kèm theo sốt, đau mỏi cơ thể như cảm cúm. Việc theo dõi biểu hiện khi có thai đòi hỏi sự nhạy bén trong việc nhận biết các thay đổi nhỏ trong cơ thể, tương tự như việc phân biệt giữa triệu chứng dị ứng và nhiễm trùng cũng cần sự quan sát tỉ mỉ các đặc điểm riêng biệt của từng tình trạng.

Cảm lạnh và Cảm cúm – Kẻ Lạ Mặt Quen Thuộc

Ai trong chúng ta cũng ít nhất một vài lần trong đời trải qua cảm giác khó chịu do cảm lạnh hoặc cảm cúm. Đây là những bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên do virus gây ra.

Cảm lạnh thường gây ra các triệu chứng nhẹ hơn như sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi, đau họng nhẹ. Nước mũi ban đầu trong và loãng, sau đó có thể đặc lại và chuyển màu vàng hoặc xanh. Chảy nước mắt sống cũng là một triệu chứng phổ biến đi kèm với cảm lạnh do virus gây kích ứng niêm mạc mắt và mũi.

Cảm cúm (influenza) thường nghiêm trọng hơn cảm lạnh. Triệu chứng bao gồm sốt cao đột ngột, đau mỏi cơ thể, đau đầu, ho khan, đau họng, và cũng có thể kèm theo sổ mũi, nghẹt mũi, và chảy nước mắt sống. Thời gian ủ bệnh và diễn tiến của cảm cúm thường nhanh và nặng hơn cảm lạnh.

Trong cả cảm lạnh và cảm cúm, hiện tượng sổ mũi chảy nước mắt sống là kết quả của phản ứng viêm của cơ thể chống lại virus. Niêm mạc mũi sưng lên gây sổ mũi, và đồng thời có thể ảnh hưởng đến hệ thống thoát nước mắt, hoặc virus trực tiếp gây kích ứng màng kết của mắt, dẫn đến tăng tiết nước mắt.

Viêm Xoang Cấp tính

Viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm các hốc xoang cạnh mũi, thường là biến chứng sau cảm lạnh hoặc dị ứng nặng.

Viêm xoang cấp tính xảy ra khi các hốc xoang bị viêm và tắc nghẽn, chứa đầy dịch nhầy. Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Triệu chứng đặc trưng là đau và nặng mặt ở vùng xoang bị ảnh hưởng (trán, má, quanh mắt), nghẹt mũi nặng, chảy nước mũi đặc có màu (vàng, xanh hoặc xám), giảm hoặc mất khứu giác, và ho.

Trong nhiều trường hợp viêm xoang, đặc biệt là viêm xoang hàm (ở vùng má) hoặc viêm xoang sàng (giữa mắt và mũi), sự viêm nhiễm và áp lực trong xoang có thể ảnh hưởng trực tiếp đến vùng mắt, gây ra tình trạng chảy nước mắt sống, đau quanh mắt hoặc sưng mí mắt. Do đó, sổ mũi chảy nước mắt sống, đặc biệt khi nước mũi đặc và có màu, kèm theo đau mặt, có thể là dấu hiệu cảnh báo viêm xoang.

Có Những Nguyên Nhân Nào Ít Gặp Hơn Gây Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống?

Mặc dù dị ứng, cảm lạnh và viêm xoang là những thủ phạm hàng đầu, nhưng đôi khi, tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống lại do những nguyên nhân ít phổ biến hơn gây ra. Việc nhận biết chúng giúp bạn và bác sĩ có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề.

Tắc Nghẽn Tuyến Lệ – Khi Đường Thoát Nước Bị Cản Trở

Như đã đề cập ở phần trước, hệ thống dẫn nước mắt đóng vai trò quan trọng trong việc thoát nước mắt dư thừa xuống mũi. Nếu hệ thống này bị tắc nghẽn ở bất kỳ điểm nào, nước mắt sẽ không thể thoát đi bình thường và trào ra ngoài, gây chảy nước mắt sống liên tục.

Tắc nghẽn tuyến lệ có thể bẩm sinh (thường gặp ở trẻ sơ sinh) hoặc mắc phải (do viêm nhiễm, chấn thương, khối u, hoặc do tuổi tác). Khi ống lệ mũi bị tắc, không chỉ gây chảy nước mắt sống mà còn có thể dẫn đến viêm túi lệ (dacryocystitis) – tình trạng nhiễm trùng túi chứa nước mắt ở góc trong mắt, gây đau, sưng, đỏ và chảy mủ.

Nếu nguyên nhân chính là tắc nghẽn tuyến lệ, triệu chứng chảy nước mắt sống có thể xảy ra độc lập hoặc kết hợp với sổ mũi nếu tình trạng viêm nhiễm ở mũi cũng đồng thời xảy ra. Ví dụ, một đợt cảm lạnh có thể làm tình trạng tắc nghẽn tuyến lệ sẵn có trở nên trầm trọng hơn, hoặc viêm nhiễm lan từ mũi sang túi lệ. Đối với trẻ sơ sinh, tắc tuyến lệ bẩm sinh rất phổ biến và thường tự khỏi trong năm đầu đời. Cha mẹ có thể được hướng dẫn cách xoa bóp nhẹ nhàng vùng túi lệ để giúp ống dẫn mở ra.

Tiếp Xúc với Chất Kích Thích

Đôi khi, sổ mũi chảy nước mắt sống không phải do bệnh tật mà chỉ đơn giản là phản ứng của cơ thể với các chất kích thích trong môi trường.

Hít phải khói thuốc lá, khói bếp, khí thải công nghiệp, hơi hóa chất độc hại, hoặc thậm chí là không khí quá khô, gió mạnh, bụi bẩn… đều có thể gây kích ứng niêm mạc mũi và mắt. Khi bị kích thích, cả mũi và mắt đều tăng tiết dịch để cố gắng loại bỏ tác nhân gây hại.

Nước mũi chảy ra để cuốn trôi bụi bẩn, và nước mắt cũng chảy nhiều hơn để làm sạch bề mặt mắt. Phản ứng này thường xảy ra nhanh chóng sau khi tiếp xúc và giảm dần khi bạn rời khỏi môi trường có chất kích thích. Đây là một phản xạ tự nhiên của cơ thể.

Mắt Khô – Nghe Nghịch Lý nhưng Lại Có Thật

Nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng tình trạng mắt khô lại có thể gây ra triệu chứng chảy nước mắt sống.

Mắt khô xảy ra khi tuyến lệ không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh. Khi bề mặt mắt bị khô, nó sẽ gửi tín hiệu đến não bộ, kích hoạt phản xạ sản xuất một lượng lớn “nước mắt phản xạ”. Loại nước mắt này có thành phần khác với nước mắt cơ bản và không hiệu quả trong việc giữ ẩm lâu dài, nhưng lại được sản xuất với số lượng nhiều và đột ngột, dẫn đến hiện tượng chảy nước mắt sống.

Mắt khô thường đi kèm với cảm giác cộm, rát, mỏi mắt, nhìn mờ thoáng qua. Nếu tình trạng mắt khô kết hợp với các yếu tố ảnh hưởng đến mũi (như dị ứng nhẹ, không khí khô…), bạn hoàn toàn có thể gặp cả sổ mũi chảy nước mắt sống.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân tiềm ẩn, dù phổ biến hay ít gặp, là bước đầu tiên để tìm ra giải pháp phù hợp. Tuy nhiên, tự chẩn đoán có thể không chính xác.

Làm Sao Để Biết Chính Xác Nguyên Nhân Gây Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống?

Khi triệu chứng sổ mũi chảy nước mắt sống kéo dài, tái đi tái lại, hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác, việc xác định chính xác nguyên nhân là rất quan trọng để có hướng điều trị hiệu quả. Đây là lúc bạn nên tìm đến sự thăm khám của bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Chuyên khoa Mắt (tùy thuộc vào triệu chứng nào nổi trội hơn hoặc nghi ngờ nguyên nhân nào).

Khi nào Cần Đi Khám Bác Sĩ?

Không phải lúc nào bị sổ mũi chảy nước mắt sống bạn cũng cần vội vã đến phòng khám. Tuy nhiên, có những trường hợp mà việc thăm khám sớm là cần thiết:

• Triệu chứng kéo dài hơn 7-10 ngày mà không có dấu hiệu cải thiện.
• Nước mũi có màu xanh, vàng đặc, hoặc có mùi hôi.
• Có dấu hiệu sốt cao, đau đầu dữ dội, hoặc đau nặng mặt ở vùng xoang.
• Mắt đỏ, sưng đau dữ dội, thay đổi thị lực (nhìn mờ, nhìn đôi).
• Chảy nước mắt sống chỉ xảy ra ở một bên mắt.
• Có tiền sử bệnh mãn tính (hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, suy giảm miễn dịch…).
• Triệu chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ, công việc hoặc cuộc sống hàng ngày.
• Trẻ em bị sốt cao, khó thở, hoặc có các dấu hiệu bất thường khác kèm theo.
• Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về tình trạng của mình.

Đôi khi, một vấn đề tưởng chừng nhỏ như một vết thương bị chó cắn xước nhẹ không chảy máu cũng cần được xử lý đúng cách để tránh nguy cơ nhiễm trùng, tương tự, việc chú ý đến các triệu chứng ban đầu của sổ mũi và chảy nước mắt, và tìm kiếm lời khuyên y tế kịp thời, có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng hoặc tình trạng kéo dài.

Quá Trình Thăm Khám và Chẩn Đoán

Khi đến gặp bác sĩ, bạn sẽ được hỏi kỹ về tiền sử bệnh, các triệu chứng gặp phải (thời gian bắt đầu, mức độ nặng, các yếu tố làm tăng hoặc giảm triệu chứng, các triệu chứng đi kèm…). Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng vùng mũi, họng, tai và mắt.

Tùy thuộc vào nghi ngờ ban đầu, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm hoặc thủ thuật cận lâm sàng:

1. Nội soi mũi: Sử dụng ống soi mềm hoặc cứng để quan sát trực tiếp tình trạng niêm mạc mũi, vách ngăn mũi, các cuốn mũi và lỗ mở của các xoang.
2. Xét nghiệm dị ứng: Nếu nghi ngờ dị ứng, bác sĩ có thể làm xét nghiệm lẩy da hoặc xét nghiệm máu (RAST test) để xác định bạn dị ứng với những dị nguyên cụ thể nào.
3. Chụp X-quang hoặc CT scan xoang: Giúp đánh giá tình trạng viêm nhiễm, dịch ứ đọng hoặc tắc nghẽn trong các xoang.
4. Thăm khám chuyên khoa mắt: Nếu nghi ngờ các vấn đề về mắt hoặc hệ thống dẫn nước mắt, bác sĩ mắt sẽ kiểm tra thị lực, áp lực nội nhãn, sử dụng đèn khe để kiểm tra bề mặt mắt, và có thể thực hiện các xét nghiệm để đánh giá sản xuất nước mắt (ví dụ: Schirmer test) hoặc sự thông thoáng của ống lệ mũi (ví dụ: bơm rửa lệ đạo).

Qua quá trình thăm khám và các xét nghiệm cần thiết, bác sĩ sẽ có thể đưa ra chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống của bạn và đề xuất phác đồ điều trị phù hợp.

Các Phương Pháp Điều Trị Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống Hiệu quả

Việc điều trị sổ mũi chảy nước mắt sống phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân gây bệnh. Sau khi có chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên và phác đồ điều trị phù hợp nhất với tình trạng của bạn.

Điều Trị Tại Nhà và Các Biện Pháp Hỗ Trợ

Đối với các trường hợp nhẹ do cảm lạnh hoặc dị ứng ở mức độ vừa, bạn có thể áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà để giảm nhẹ triệu chứng:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp cơ thể tập trung năng lượng chống lại tác nhân gây bệnh (virus, dị nguyên).
• Uống nhiều nước: Giúp làm loãng đờm, dịch mũi và giữ ẩm cơ thể. Nước ấm (nước lọc, trà thảo mộc, súp…) đặc biệt hữu ích.
• Xịt rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Giúp làm sạch dịch nhầy, dị nguyên và giữ ẩm niêm mạc mũi. Có thể sử dụng dạng xịt phun sương hoặc bình rửa mũi.
• Xông hơi mũi: Hít hơi nước ấm (có thể thêm vài giọt tinh dầu tràm, khuynh diệp) giúp làm loãng dịch mũi và giảm nghẹt mũi.
• Chườm ấm vùng mặt/mắt: Giúp làm dịu và giảm cảm giác khó chịu do viêm.
• Tránh xa các chất kích thích: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn, mùi hóa chất. Nếu dị ứng, cố gắng tránh xa dị nguyên gây bệnh.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Giúp giữ không khí trong nhà ẩm hơn, làm dịu niêm mạc hô hấp.

Thuốc Không Kê Đơn (OTC)

Một số loại thuốc không kê đơn có thể giúp giảm triệu chứng sổ mũi chảy nước mắt sống:

• Thuốc kháng histamine: Giúp giảm các triệu chứng dị ứng như hắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mũi và ngứa mắt, chảy nước mắt. Có nhiều thế hệ kháng histamine khác nhau, một số có thể gây buồn ngủ.
• Thuốc thông mũi dạng uống hoặc xịt: Giúp co mạch máu ở niêm mạc mũi, giảm sưng nề và nghẹt mũi. Lưu ý: Không nên sử dụng thuốc xịt thông mũi liên tục quá 3-5 ngày vì có thể gây “hiện tượng dội ngược” (nghẹt mũi nặng hơn khi ngừng thuốc). Cần thận trọng khi dùng cho người có bệnh tim mạch, huyết áp cao.
• Thuốc nhỏ mắt kháng histamine hoặc nước mắt nhân tạo: Giúp làm dịu mắt bị kích ứng do dị ứng hoặc khô mắt.
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Nếu có kèm theo sốt, đau đầu hoặc đau mỏi cơ thể (thường gặp trong cảm cúm, viêm xoang).

Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Mai Hoa, Trưởng khoa Hô hấp tại một bệnh viện uy tín ở TP.HCM, “Việc lựa chọn thuốc không kê đơn để trị sổ mũi chảy nước mắt sống cần dựa trên triệu chứng chính và tiền sử dị ứng của người bệnh. Kháng histamine là lựa chọn phổ biến nhất cho các trường hợp nghi ngờ dị ứng, nhưng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và hỏi dược sĩ nếu không chắc chắn. Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh trừ khi có chỉ định của bác sĩ.”

Thuốc Kê Đơn

Trong những trường hợp nặng hơn hoặc khi các biện pháp tại nhà và thuốc OTC không hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc mạnh hơn:

• Thuốc kháng histamine thế hệ mới: Ít gây buồn ngủ và hiệu quả hơn.
• Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid: Là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho viêm mũi dị ứng mạn tính, giúp giảm viêm và sưng nề niêm mạc mũi. Cần sử dụng đều đặn theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tối ưu.
• Thuốc xịt mũi chứa kháng histamine hoặc cromolyn: Tác dụng nhanh hơn corticosteroid xịt mũi, phù hợp cho các trường hợp cần giảm triệu chứng cấp tính hoặc phòng ngừa trước khi tiếp xúc với dị nguyên.
• Kháng sinh: Chỉ được sử dụng khi có bằng chứng nhiễm trùng xoang do vi khuẩn (ví dụ: triệu chứng viêm xoang kéo dài trên 10 ngày, sốt cao trở lại sau khi triệu chứng ban đầu thuyên giảm, đau mặt dữ dội…). Kháng sinh không có tác dụng với các trường hợp sổ mũi chảy nước mắt sống do virus hoặc dị ứng.
• Thuốc kháng virus: Chỉ dùng cho các trường hợp cảm cúm nặng, có chỉ định của bác sĩ và dùng trong vòng 48 giờ đầu từ khi khởi phát triệu chứng.
• Các loại thuốc nhỏ mắt kê đơn: Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể về mắt (ví dụ: thuốc nhỏ mắt chứa corticosteroid cho viêm kết mạc nặng, thuốc nhỏ mắt cho bệnh mắt khô…).

Can Thiệp Y tế cho Các Nguyên Nhân Đặc Biệt

Nếu nguyên nhân gây sổ mũi chảy nước mắt sống là do tắc nghẽn tuyến lệ, đặc biệt là tắc nghẽn mạn tính hoặc nhiễm trùng túi lệ tái phát, bác sĩ mắt có thể cần can thiệp:

• Thông rửa lệ đạo: Sử dụng dung dịch nước muối để thông rửa đường dẫn nước mắt.
• Đặt ống silicone (stent): Đối với tắc nghẽn ở trẻ em hoặc một số trường hợp tắc nghẽn mắc phải, bác sĩ có thể đặt một ống silicone nhỏ vào đường dẫn nước mắt để giữ cho nó mở trong vài tháng.
• Phẫu thuật (Dacryocystorhinostomy – DCR): Tạo một đường dẫn mới từ túi lệ trực tiếp vào khoang mũi, bỏ qua đoạn ống lệ mũi bị tắc. Phẫu thuật này có thể thực hiện nội soi hoặc qua da.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cần có sự thăm khám và tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Tự ý dùng thuốc hoặc trì hoãn điều trị có thể làm tình trạng kéo dài hoặc gây ra các biến chứng không đáng có.

Phòng Ngừa Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống: Có Thể Làm Gì?

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” là câu nói luôn đúng, đặc biệt là với những tình trạng dễ tái phát như sổ mũi chảy nước mắt sống do dị ứng hoặc nhiễm trùng. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể áp dụng để giảm nguy cơ mắc phải triệu chứng khó chịu này.

Đối Phó với Dị ứng

Nếu bạn đã biết mình bị dị ứng, việc chủ động kiểm soát môi trường sống và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa:

• Tránh xa dị nguyên: Đây là biện pháp hiệu quả nhất. Nếu dị ứng bụi nhà, hãy vệ sinh nhà cửa thường xuyên, sử dụng ga gối chống mạt bụi, hút bụi bằng máy có bộ lọc HEPA. Nếu dị ứng lông vật nuôi, hạn chế tiếp xúc hoặc dành không gian riêng cho thú cưng. Nếu dị ứng phấn hoa, hạn chế ra ngoài trời vào những ngày có mật độ phấn hoa cao, đóng cửa sổ.
• Rửa mũi thường xuyên: Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi hàng ngày giúp loại bỏ dị nguyên và chất nhầy bám trên niêm mạc mũi.
• Sử dụng máy lọc không khí: Có thể giúp giảm nồng độ dị nguyên (bụi, phấn hoa, lông vật nuôi) trong nhà.
• Điều trị phòng ngừa: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc xịt mũi chứa corticosteroid hoặc kháng histamine để sử dụng đều đặn trong mùa dị ứng hoặc khi có nguy cơ tiếp xúc với dị nguyên.
• Liệu pháp miễn dịch (Giải mẫn cảm): Đối với các trường hợp dị ứng nặng và không đáp ứng với các phương pháp khác, liệu pháp giải mẫn cảm (tiêm hoặc uống) có thể giúp cơ thể dần quen với dị nguyên và giảm phản ứng dị ứng.

Giảm Nguy Cơ Nhiễm Trùng

Để phòng ngừa cảm lạnh, cảm cúm và viêm xoang:

• Rửa tay thường xuyên và đúng cách: Sử dụng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, và sau khi xì mũi, ho hoặc hắt hơi.
• Tránh chạm tay lên mắt, mũi, miệng: Đây là những con đường chính virus và vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
• Tránh tiếp xúc gần với người bệnh: Hạn chế ở những nơi đông người trong mùa dịch cúm.
• Tiêm phòng cúm hàng năm: Giúp giảm nguy cơ mắc cúm hoặc làm giảm mức độ nặng của bệnh nếu mắc phải. Việc tiêm phòng là một biện pháp y tế cộng đồng quan trọng, giống như việc tìm hiểu về enterogermina trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi để chăm sóc sức khỏe đường ruột cho bé yêu trong giai đoạn đầu đời, đều thể hiện sự quan tâm đến việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.
• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng cổ, ngực và bàn chân khi thời tiết lạnh.
• Xây dựng lối sống lành mạnh: Ăn uống đủ chất, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Bảo Vệ Mắt và Mũi khỏi Chất Kích Thích

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt ở những nơi có nhiều bụi bẩn, ô nhiễm không khí.
• Đeo kính râm hoặc kính bảo hộ khi đi ra ngoài trời gió, hoặc khi làm việc với hóa chất, khói bụi.
• Tránh hút thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động.
• Nếu làm việc trong môi trường có hóa chất, đảm bảo thông gió tốt và sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân phù hợp.

Việc kết hợp nhiều biện pháp phòng ngừa khác nhau sẽ mang lại hiệu quả tốt nhất trong việc giảm thiểu tần suất và mức độ nghiêm trọng của tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống.

Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống ở Trẻ Em và Phụ Nữ Mang Thai: Cần Lưu ý Gì?

Trẻ em và phụ nữ mang thai là hai đối tượng cần được quan tâm đặc biệt khi gặp các vấn đề sức khỏe, bao gồm cả sổ mũi chảy nước mắt sống.

Trẻ Em: Những Điều Cha Mẹ Nên Biết

Tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống ở trẻ em rất phổ biến, đặc biệt là trẻ nhỏ. Các nguyên nhân thường gặp là cảm lạnh do virus và dị ứng. Ở trẻ sơ sinh, tắc tuyến lệ bẩm sinh là một nguyên nhân khá phổ biến gây chảy nước mắt sống (thường chỉ ở một bên), có thể kèm theo dịch nhầy ở khóe mắt.

Cha mẹ cần lưu ý:

• Trẻ em dưới 6 tuổi không nên dùng thuốc thông mũi hoặc thuốc ho trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
• Việc vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý đặc biệt quan trọng và hiệu quả ở trẻ nhỏ.
• Quan sát các dấu hiệu cảnh báo như sốt cao (>38.5 độ C), khó thở, bỏ bú/bỏ ăn, quấy khóc dữ dội, mắt đỏ sưng nhiều, chảy dịch có màu hoặc mủ từ mắt/mũi. Nếu có bất kỳ dấu hiệu này, cần đưa trẻ đi khám ngay.
• Đối với trẻ sơ sinh bị chảy nước mắt sống do nghi ngờ tắc tuyến lệ bẩm sinh, cha mẹ nên hỏi bác sĩ cách xoa bóp lệ đạo đúng cách.

Phụ Nữ Mang Thai: An Toàn là Trên Hết

Trong thai kỳ, cơ thể phụ nữ có nhiều thay đổi nội tiết tố, có thể làm tăng độ nhạy cảm với dị ứng hoặc gây sưng nề niêm mạc mũi (viêm mũi thai kỳ). Điều này có thể dẫn đến triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi và cả chảy nước mắt sống.

Khi mang thai, việc sử dụng thuốc cần hết sức cẩn trọng để tránh ảnh hưởng đến thai nhi. Nếu bị sổ mũi chảy nước mắt sống, phụ nữ mang thai nên:

• Ưu tiên các biện pháp không dùng thuốc: Rửa mũi bằng nước muối sinh lý, xông hơi mũi, uống đủ nước, nghỉ ngơi.
• Tránh xa tuyệt đối các chất kích thích và dị nguyên.
• Nếu cần dùng thuốc, phải tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa (sản khoa hoặc tai mũi họng). Một số loại thuốc kháng histamine hoặc xịt mũi corticosteroid có thể an toàn khi mang thai nhưng cần có chỉ định cụ thể.
• Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc thông mũi dạng uống hoặc xịt, vì chúng có thể ảnh hưởng đến huyết áp và lưu lượng máu đến thai nhi.
• Phụ nữ mang thai cần theo dõi chặt chẽ các biểu hiện khi có thai khác kèm theo để đảm bảo sức khỏe tổng thể cho cả mẹ và bé.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Nam, Chuyên gia Tai Mũi Họng chia sẻ: “Đối với phụ nữ mang thai bị sổ mũi chảy nước mắt sống, chúng tôi luôn ưu tiên các phương pháp điều trị tại chỗ và không dùng thuốc. Nếu bắt buộc phải dùng thuốc, việc lựa chọn loại thuốc an toàn nhất cho thai kỳ là nguyên tắc hàng đầu và chỉ được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ.”

Sống Chung với Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống Mạn tính

Đối với những người bị sổ mũi chảy nước mắt sống do các tình trạng mạn tính như viêm mũi dị ứng quanh năm hoặc tắc nghẽn tuyến lệ không thể khắc phục hoàn toàn, việc học cách sống chung và kiểm soát triệu chứng là rất quan trọng.

Chiến lược quản lý triệu chứng mạn tính:

• Tuân thủ điều trị của bác sĩ: Sử dụng thuốc xịt mũi corticosteroid, kháng histamine… đều đặn theo đúng chỉ định, ngay cả khi triệu chứng đã thuyên giảm để duy trì hiệu quả.
• Kiểm soát môi trường sống: Tiếp tục các biện pháp tránh dị nguyên, vệ sinh nhà cửa, sử dụng máy lọc không khí.
• Rửa mũi hàng ngày: Duy trì thói quen vệ sinh mũi với nước muối sinh lý.
• Chăm sóc mắt: Nếu kèm theo khô mắt hoặc kích ứng mắt mạn tính, sử dụng nước mắt nhân tạo thường xuyên theo lời khuyên của bác sĩ mắt.
• Tái khám định kỳ: Đi khám bác sĩ theo lịch hẹn để đánh giá lại tình trạng, điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần thiết, và phát hiện sớm các biến chứng.
• Quản lý stress: Stress có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng dị ứng.

Cuộc sống với các triệu chứng mạn tính có thể đầy thách thức, nhưng với sự kiên trì trong việc tuân thủ điều trị và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu ảnh hưởng của sổ mũi chảy nước mắt sống đến chất lượng cuộc sống.

Mặc dù không liên quan trực tiếp đến chủ đề sổ mũi chảy nước mắt sống, việc tìm hiểu về những điều tưởng chừng như “lạ” hoặc “khó nói” trong cơ thể, chẳng hạn như thắc mắc nước đái có vị gì, cũng phản ánh sự tò mò tự nhiên của con người về các chức năng sinh học. Điều quan trọng là, khi có bất kỳ triệu chứng bất thường nào liên quan đến sức khỏe, dù là phổ biến như sổ mũi và chảy nước mắt hay ít gặp hơn, chúng ta nên tìm kiếm thông tin từ các nguồn đáng tin cậy và tốt nhất là tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.

Những Lầm Tưởng Phổ Biến về Sổ Mũi Chảy Nước Mắt Sống

Có nhiều lầm tưởng xoay quanh tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống có thể dẫn đến việc chẩn đoán sai hoặc điều trị không hiệu quả.

Lầm tưởng 1: Sổ mũi chảy nước mắt sống luôn là cảm lạnh.

Sự thật: Như đã phân tích, đây có thể là dấu hiệu của dị ứng, viêm xoang, tắc tuyến lệ hoặc phản ứng với chất kích thích. Phân biệt nguyên nhân rất quan trọng cho việc điều trị.

Lầm tưởng 2: Nước mũi trong là do dị ứng, nước mũi màu là do nhiễm trùng.

Sự thật: Ban đầu nước mũi trong và loãng có thể do cả virus (giai đoạn đầu cảm lạnh) và dị ứng. Nước mũi chuyển màu vàng/xanh có thể do nhiễm trùng vi khuẩn (viêm xoang) nhưng cũng có thể là giai đoạn sau của nhiễm virus khi các tế bào viêm đến dọn dẹp “chiến trường”. Tuy nhiên, nước mũi đặc, có màu kèm theo đau mặt và sốt cao thường là dấu hiệu rõ ràng hơn của viêm xoang do vi khuẩn.

Lầm tưởng 3: Chỉ cần uống thuốc là hết.

Sự thật: Tùy thuộc nguyên nhân, việc điều trị có thể cần kết hợp nhiều phương pháp (thuốc, vệ sinh mũi, tránh dị nguyên, thậm chí phẫu thuật). Đối với dị ứng, kiểm soát môi trường là rất quan trọng.

Lầm tưởng 4: Chảy nước mắt sống nhiều thì cứ nhỏ nước muối sinh lý là đủ.

Sự thật: Nước muối sinh lý chỉ giúp làm sạch tạm thời. Nếu nguyên nhân là khô mắt, bạn cần dùng nước mắt nhân tạo. Nếu là viêm nhiễm, cần thuốc nhỏ mắt kháng sinh hoặc kháng viêm theo chỉ định. Nếu là tắc tuyến lệ, cần các biện pháp thông/rửa hoặc phẫu thuật.

Việc gạt bỏ những lầm tưởng này và tìm hiểu thông tin chính xác từ các nguồn đáng tin cậy sẽ giúp bạn đối phó hiệu quả hơn với tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống.

Kết Luận

Sổ mũi chảy nước mắt sống là một triệu chứng phổ biến nhưng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến dị ứng, cảm lạnh, cảm cúm hoặc viêm xoang. Sự kết nối giải phẫu giữa mũi và mắt giải thích tại sao các triệu chứng này thường xuất hiện cùng lúc.

Việc xác định đúng nguyên nhân là chìa khóa để điều trị hiệu quả. Đừng chủ quan với các triệu chứng kéo dài, nặng hơn hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác. Hãy lắng nghe cơ thể mình và tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa khi cần thiết. Các biện pháp chăm sóc tại nhà, thuốc không kê đơn và thuốc kê đơn đều có vai trò nhất định trong việc kiểm soát triệu chứng, tùy thuộc vào chẩn đoán. Quan trọng nhất, việc chủ động phòng ngừa, đặc biệt là kiểm soát dị ứng và giảm nguy cơ nhiễm trùng, sẽ giúp bạn giảm thiểu đáng kể tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về tình trạng sổ mũi chảy nước mắt sống hoặc các vấn đề sức khỏe khác, đừng ngần ngại tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn chính xác. Sức khỏe là vốn quý nhất, hãy chăm sóc bản thân thật tốt!