Đau Bụng Bên Trái Dưới Sườn: Những Điều Bạn Cần Biết Ngay Lập Tức

Cảm giác khó chịu hay thậm chí là đau dữ dội ở vùng bụng bên trái dưới sườn có thể khiến nhiều người lo lắng. Đây là một triệu chứng khá phổ biến nhưng lại tiềm ẩn rất nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những lý do rất đơn giản như đầy hơi, khó tiêu cho đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Khi gặp tình trạng đau Bụng Bên Trái Dưới Sườn, việc đầu tiên là đừng quá hoảng sợ, nhưng cũng đừng nên xem nhẹ. Cơ thể chúng ta là một bộ máy phức tạp, và cơn đau ở vị trí này có thể là tín hiệu cảnh báo từ nhiều cơ quan nội tạng khác nhau nằm ở vùng đó. Hiểu rõ về những khả năng này sẽ giúp bạn biết khi nào cần nghỉ ngơi, khi nào cần thay đổi thói quen, và quan trọng nhất là khi nào cần tìm đến bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Vùng bụng bên trái dưới sườn không chỉ chứa đựng một cơ quan duy nhất, mà là điểm trú ngụ của một “khu dân cư” nội tạng khá đông đúc. Chính vì vậy, việc xác định nguyên nhân gây đau bụng bên trái dưới sườn đôi khi không hề đơn giản chút nào. Nó đòi hỏi sự kết hợp của việc lắng nghe cơ thể, theo dõi các triệu chứng đi kèm, và đặc biệt là thăm khám bởi các chuyên gia y tế. Tương tự như việc tìm hiểu xem đau ngưc trái là bệnh gì, việc nhận diện đúng vị trí và tính chất cơn đau ở bụng cũng là bước đầu tiên cực kỳ quan trọng để khoanh vùng nguyên nhân tiềm ẩn.

Vị trí các cơ quan ở vùng bụng bên trái dưới sườn có gì đặc biệt?

Để hiểu tại sao bạn lại bị đau bụng bên trái dưới sườn, chúng ta cần hình dung xem những “cư dân” nào đang sinh sống ở khu vực này. Vùng bụng trên bên trái, ngay dưới khung xương sườn, là nơi trú ngụ của một số cơ quan quan trọng:

• Lách: Nằm gọn gàng dưới vòm hoành, lách là một phần của hệ bạch huyết, đóng vai trò lọc máu cũ và chống nhiễm trùng.
• Thận trái: Nằm sâu phía sau, hơi chếch lên trên, thận trái là một trong hai “nhà máy lọc” của cơ thể, xử lý chất thải và tạo nước tiểu.
• Phần đuôi tụy: Tuyến tụy chủ yếu nằm ngang ở bụng trên, nhưng phần đuôi của nó kéo dài sang bên trái. Tuyến tụy sản xuất enzyme tiêu hóa và insulin.
• Phần cuối dạ dày: Dạ dày nằm hơi lệch về bên trái, và phần cuối của nó có thể kéo dài xuống vùng này.
• Phần đầu ruột già (đại tràng xuống và đại tràng sigma): Đây là nơi phân bắt đầu được tích tụ trước khi được đào thải ra ngoài.
• Một phần ruột non: Tuy chủ yếu nằm ở trung tâm và bên phải, một phần ruột non cũng có thể nằm ở vùng bụng trái.
• Cơ hoành và màng phổi: Vòm hoành ngăn cách lồng ngực và ổ bụng. Các vấn đề ở đáy phổi hoặc màng phổi bên trái đôi khi có thể gây đau lan xuống vùng này.
• Cơ thành bụng: Các cơ bắp ở thành bụng cũng có thể là nguồn cơn của những cơn đau.
• Các dây thần kinh: Dây thần kinh chạy qua vùng này, và sự kích thích hoặc tổn thương chúng cũng có thể gây đau.

Hiểu được “bản đồ” này sẽ giúp chúng ta không còn quá ngạc nhiên khi biết rằng cơn đau bụng bên trái dưới sườn có thể đến từ rất nhiều nguồn khác nhau. Mỗi cơ quan khi gặp vấn đề đều có cách “lên tiếng” riêng, và cơn đau là một trong những tín hiệu phổ biến nhất.

Đau bụng bên trái dưới sườn là dấu hiệu của bệnh gì?

Đây chắc chắn là câu hỏi đầu tiên nảy ra trong đầu khi bạn cảm thấy khó chịu ở vị trí này. Như đã nói, có vô vàn khả năng, từ nhẹ nhàng cho đến đáng lo ngại. Việc xác định chính xác cần dựa vào nhiều yếu tố như tính chất cơn đau, thời gian xuất hiện, các triệu chứng đi kèm và tiền sử bệnh lý của mỗi người.

Các nguyên nhân thường gặp gây đau bụng bên trái dưới sườn là gì?

Đôi khi, nguyên nhân gây đau bụng bên trái dưới sườn lại đến từ những vấn đề rất đỗi quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, liên quan chủ yếu đến hệ tiêu hóa hoặc các yếu tố cơ học đơn giản.

Đau bụng bên trái dưới sườn do đầy hơi, táo bón có phổ biến không?

Rất phổ biến. Đây có lẽ là nguyên nhân thường gặp nhất và cũng ít nghiêm trọng nhất.

• Câu trả lời ngắn: Có, đầy hơi và táo bón là những nguyên nhân rất phổ biến gây đau bụng, đặc biệt là ở vùng bụng bên trái dưới sườn do liên quan đến ruột già.
• Giải thích chi tiết: Khi hệ tiêu hóa hoạt động không hiệu quả, khí có thể tích tụ trong ruột già, gây căng trướng và áp lực lên thành ruột, dẫn đến cảm giác đau âm ỉ hoặc quặn thắt. Táo bón, tức là tình trạng phân bị ứ đọng và cứng trong ruột già, cũng tạo ra áp lực tương tự. Vùng đại tràng xuống và đại tràng sigma nằm ở bên trái là nơi phân tích tụ trước khi đào thải, nên dễ bị ảnh hưởng và gây đau ở vị trí này. Cơn đau do đầy hơi, táo bón thường không dữ dội, có thể kèm theo cảm giác trướng bụng, sôi bụng, hoặc cảm thấy nhẹ nhõm hơn sau khi trung tiện hoặc đi đại tiện. Đôi khi, việc thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường chất xơ, uống đủ nước hoặc sử dụng thuốc hỗ trợ tiêu hóa, nhuận tràng không kê đơn có thể giúp cải thiện tình trạng này.

Viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích có thể gây đau bụng bên trái dưới sườn không?

Hoàn toàn có thể. Đây là những tình trạng mãn tính phổ biến ảnh hưởng đến ruột già.

• Câu trả lời ngắn: Có, viêm đại tràng và hội chứng ruột kích thích (IBS) thường gây ra các cơn đau bụng, trong đó có thể khu trú ở vùng bụng bên trái dưới sườn.
• Giải thích chi tiết: Viêm đại tràng là tình trạng niêm mạc đại tràng bị viêm, có thể do nhiễm trùng, bệnh tự miễn (như viêm loét đại tràng). Cơn đau thường kèm theo tiêu chảy, đôi khi có máu hoặc chất nhầy trong phân, sốt, và sụt cân. Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn chức năng ruột mãn tính, gây ra các triệu chứng như đau bụng (thường giảm sau khi đi ngoài), đầy hơi, tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai. Vị trí đau ở người bị IBS rất đa dạng, nhưng vùng bụng bên trái dưới sườn là một trong những vị trí thường gặp, đặc biệt là khi liên quan đến sự co thắt bất thường của đại tràng sigma. Cả hai tình trạng này đều đòi hỏi sự chẩn đoán và quản lý lâu dài bởi bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa. Chế độ ăn uống, kiểm soát căng thẳng và dùng thuốc là các phương pháp điều trị chính.

Đau cơ thành bụng do vận động sai tư thế có thể gây đau ở đây không?

Có, đây là một nguyên nhân đơn giản nhưng nhiều người lại bỏ qua.

• Câu trả lời ngắn: Có, căng cơ hoặc chấn thương nhẹ ở các cơ thành bụng bên trái dưới sườn có thể gây đau khu trú tại vị trí này.
• Giải thích chi tiết: Vùng bụng bên trái dưới sườn được bảo vệ bởi các lớp cơ thành bụng. Các hoạt động như tập thể dục nặng, nâng vật sai tư thế, xoay người đột ngột hoặc thậm chí là ho, hắt hơi mạnh có thể làm căng hoặc tổn thương các sợi cơ nhỏ, dẫn đến đau. Cơn đau do cơ thường tăng lên khi bạn vận động, thay đổi tư thế, hoặc khi ấn nhẹ vào vùng bị đau. Nó khác với cơn đau do nội tạng thường âm ỉ hoặc quặn thắt. Đau cơ thường cải thiện khi nghỉ ngơi, chườm ấm, hoặc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hay ibuprofen (lưu ý tác dụng phụ của NSAIDs đối với dạ dày). Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài hoặc rất dữ dội sau một chấn thương rõ ràng, bạn vẫn nên đi khám để loại trừ các tổn thương khác.

Các nguyên nhân ít gặp hoặc nghiêm trọng hơn gây đau bụng bên trái dưới sườn là gì?

Ngoài những lý do quen thuộc, cơn đau bụng bên trái dưới sườn đôi khi cũng là tín hiệu cảnh báo cho những vấn đề sức khỏe cần được chú ý và can thiệp y tế kịp thời.

Sỏi thận bên trái có gây đau bụng dưới sườn trái không?

Có, đây là một trong những nguyên nhân gây đau dữ dội và đặc trưng nhất ở vùng này.

• Câu trả lời ngắn: Có, sỏi thận bên trái, đặc biệt là khi viên sỏi di chuyển từ thận xuống niệu quản, là nguyên nhân phổ biến gây ra những cơn đau quặn thận dữ dội ở vùng lưng hông trái và lan xuống bụng bên trái dưới sườn, thậm chí xuống bẹn.
• Giải thích chi tiết: Thận trái nằm ở vùng lưng trên bên trái, hơi chếch xuống dưới và ra trước một chút, nên cơn đau từ thận thường xuất phát từ vùng lưng hông. Tuy nhiên, khi viên sỏi di chuyển từ thận xuống niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang), nó gây tắc nghẽn và kích thích, dẫn đến cơn đau quặn thận. Cơn đau này có tính chất đặc trưng là đau dữ dội, từng cơn, quặn thắt, không giảm khi thay đổi tư thế, thường lan từ lưng hông trái xuống phía trước bụng bên trái dưới sườn và xuống vùng bẹn, cơ quan sinh dục. Kèm theo cơn đau có thể là buồn nôn, nôn, tiểu ra máu (mắt thường nhìn thấy hoặc chỉ phát hiện khi xét nghiệm), tiểu buốt, tiểu rắt. Sỏi thận là một bệnh lý cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa Tiết niệu. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa tái phát. Để hiểu rõ hơn về cách quản lý bệnh lý này, bạn có thể tham khảo thêm thông tin về bệnh sỏi thận nên an gì và kiêng gì.

Nhiễm trùng hoặc viêm thận (viêm đài bể thận) bên trái có gây đau không?

Có, đây là một tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng.

• Câu trả lời ngắn: Có, nhiễm trùng thận (viêm đài bể thận) bên trái có thể gây đau ở vùng lưng hông trái, thường lan ra phía trước bụng bên trái dưới sườn, kèm theo các triệu chứng nhiễm trùng toàn thân.
• Giải thích chi tiết: Viêm đài bể thận là tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhu mô thận và đài bể thận. Bệnh thường bắt đầu từ nhiễm trùng đường tiết niệu dưới (bàng quang, niệu đạo) sau đó lan ngược dòng lên thận. Cơn đau do viêm thận thường là đau âm ỉ hoặc vừa phải ở vùng lưng hông, kèm theo sốt cao, rét run, buồn nôn, nôn, tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu đục hoặc có mùi hôi. Đôi khi, cơn đau có thể lan ra phía trước bụng bên trái dưới sườn. Tình trạng này cần được điều trị bằng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ và không được trì hoãn, vì có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết.

Viêm tụy cấp (phần đuôi tụy) có liên quan đến đau bụng bên trái dưới sườn không?

Có, nếu phần đuôi tụy bị viêm.

• Câu trả lời ngắn: Có, viêm tụy cấp, đặc biệt khi phần đuôi tụy bị ảnh hưởng, có thể gây đau dữ dội ở vùng bụng trên, thường lan ra sau lưng, nhưng đôi khi cũng có thể khu trú hoặc lan xuống vùng bụng bên trái dưới sườn.
• Giải thích chi tiết: Tuyến tụy nằm phía sau dạ dày, vắt ngang qua cột sống. Phần đuôi tụy nằm chếch sang bên trái. Viêm tụy cấp là tình trạng viêm đột ngột của tuyến tụy, thường do sỏi mật hoặc lạm dụng rượu. Cơn đau do viêm tụy thường rất dữ dội, đột ngột, khu trú ở vùng bụng trên, thường lan ra sau lưng (“đau xuyên ra sau”). Tuy nhiên, tùy thuộc vào vị trí viêm cụ thể của tuyến tụy (đầu, thân hay đuôi), cơn đau có thể lệch sang phải, trung tâm hoặc bên trái, bao gồm cả vùng bụng bên trái dưới sườn nếu đuôi tụy bị viêm nặng. Kèm theo đau là buồn nôn, nôn mửa liên tục, chướng bụng, sốt, và mạch nhanh. Đây là một tình trạng cấp cứu y tế cần được xử trí ngay lập tức. Trong một số trường hợp viêm tụy, đặc biệt là do tắc nghẽn ống mật, bệnh nhân có thể xuất hiện triệu chứng vàng da là bệnh gì kèm theo, dù không phải là triệu chứng trực tiếp của viêm tụy đuôi gây đau bụng trái.

Bệnh về lách (sưng lách, vỡ lách) có gây đau ở đây không?

Có, lách nằm chính xác ở vị trí này.

• Câu trả lời ngắn: Có, lách nằm ngay dưới sườn trái, nên các vấn đề về lách như sưng to (lách to) hoặc vỡ lách đều có thể gây đau ở vùng bụng bên trái dưới sườn.
• Giải thích chi tiết: Lách có thể sưng to do nhiều nguyên nhân như nhiễm trùng (bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng, sốt rét), bệnh về máu (bệnh bạch cầu, u lympho), hoặc các bệnh lý khác. Lách to thường gây cảm giác đầy tức hoặc đau âm ỉ ở vùng dưới sườn trái, đôi khi cảm thấy khó chịu khi ăn no vì dạ dày ép vào lách. Vỡ lách là một tình trạng cấp cứu y tế, thường do chấn thương mạnh vào vùng bụng trái. Khi lách bị vỡ, máu chảy vào ổ bụng gây ra cơn đau đột ngột, dữ dội ở vùng bụng bên trái dưới sườn, đau có thể lan lên vai trái (dấu hiệu Kehr). Vỡ lách cần được phẫu thuật khẩn cấp.

Viêm túi thừa đại tràng sigma có thể gây đau không?

Có, nếu túi thừa nằm ở vị trí này.

• Câu trả lời ngắn: Có, viêm túi thừa, đặc biệt là ở đại tràng sigma (phần cuối ruột già bên trái), là một nguyên nhân phổ biến gây đau ở vùng bụng dưới bên trái, đôi khi lan lên vùng dưới sườn.
• Giải thích chi tiết: Túi thừa là những chỗ lồi nhỏ hình túi phát triển từ thành đại tràng. Viêm túi thừa xảy ra khi những túi này bị nhiễm trùng. Bệnh túi thừa và viêm túi thừa thường gặp ở người lớn tuổi. Đại tràng sigma là vị trí phổ biến nhất xuất hiện túi thừa và bị viêm. Viêm túi thừa thường gây đau âm ỉ hoặc dữ dội, liên tục ở vùng bụng dưới bên trái. Tuy nhiên, tùy thuộc vào vị trí chính xác và mức độ viêm, cơn đau có thể lan hoặc khu trú ở vùng bụng bên trái dưới sườn. Kèm theo đau có thể là sốt, buồn nôn, nôn, thay đổi thói quen đi ngoài (tiêu chảy hoặc táo bón). Viêm túi thừa cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ.

Thoát vị bẹn bên trái có liên quan không?

Ít gặp hơn nhưng vẫn có thể xảy ra.

• Câu trả lời ngắn: Đau do thoát vị bẹn thường khu trú ở vùng bẹn, nhưng đôi khi, đặc biệt là thoát vị lớn hoặc nghẹt, có thể gây đau lan lên vùng bụng dưới hoặc thậm chí bụng bên trái dưới sườn.
• Giải thích chi tiết: Thoát vị bẹn xảy ra khi một phần ruột hoặc mô mỡ chui qua điểm yếu ở thành bụng vào ống bẹn. Thoát vị bẹn bên trái sẽ gây ra một khối phồng ở vùng bẹn trái, thường xuất hiện rõ hơn khi ho, rặn hoặc đứng, và có thể biến mất khi nằm xuống. Cơn đau thường âm ỉ hoặc tức nặng ở vùng bẹn, nhưng trong trường hợp thoát vị bị nghẹt (mô bị kẹt lại và không thể đẩy vào được, nguy cơ hoại tử), cơn đau trở nên đột ngột, dữ dội, có thể kèm theo buồn nôn, nôn, chướng bụng và có thể lan lên vùng bụng bên trái dưới sườn. Thoát vị bẹn cần được phẫu thuật để khắc phục.

Các vấn đề phụ khoa (ở nữ giới) có thể gây đau lan không?

Có, đặc biệt là các cấu trúc ở vùng chậu.

• Câu trả lời ngắn: Có, các vấn đề phụ khoa ở nữ giới như u nang buồng trứng trái, viêm phần phụ trái, thai ngoài tử cung bên trái có thể gây đau ở vùng bụng dưới bên trái, và cơn đau đôi khi có thể lan lên vùng bụng bên trái dưới sườn.
• Giải thích chi tiết: Buồng trứng và vòi trứng nằm ở vùng chậu hai bên. U nang buồng trứng (đặc biệt là u xoắn), viêm vòi trứng hoặc buồng trứng (viêm phần phụ), hay thai ngoài tử cung (khi phôi làm tổ ở vòi trứng bên trái) đều là những nguyên nhân gây đau bụng dưới bên trái. Cơn đau có thể dữ dội đột ngột (u xoắn, vỡ nang, thai ngoài tử cung) hoặc âm ỉ, kéo dài (viêm mạn tính). Mặc dù vị trí đau chính là ở bụng dưới, nhưng do đường đi của dây thần kinh hoặc mức độ nghiêm trọng của tình trạng, cơn đau có thể lan lên phía trên, bao gồm cả vùng bụng bên trái dưới sườn. Đặc biệt, thai ngoài tử cung là một cấp cứu y tế cần được chẩn đoán và xử trí ngay lập tức. Trong bối cảnh các vấn đề sức khỏe liên quan đến phụ nữ, nhiều người cũng có mối quan tâm về quá trình mang thai, chẳng hạn như thai bao nhiêu tuần thì biết trai hay gái, điều này cho thấy sự đa dạng trong các câu hỏi sức khỏe mà phụ nữ thường tìm kiếm.

Các vấn đề mạch máu có thể là thủ phạm không?

Rất hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm.

• Câu trả lời ngắn: Rất hiếm, nhưng phình hoặc bóc tách động mạch chủ bụng (nằm ở trung tâm bụng) có thể gây đau dữ dội lan ra lưng, bụng và đôi khi cả vùng bụng bên trái dưới sườn.
• Giải thích chi tiết: Động mạch chủ là mạch máu lớn nhất trong cơ thể, chạy dọc xuống bụng. Phình động mạch chủ bụng là tình trạng thành động mạch bị yếu đi và phình to. Bóc tách động mạch chủ là tình trạng lớp bên trong thành động mạch bị rách. Cả hai đều là những tình trạng y tế khẩn cấp, đe dọa tính mạng. Cơn đau thường rất đột ngột, dữ dội, như bị xé, chủ yếu ở vùng bụng hoặc lưng dưới. Tuy nhiên, cảm giác đau có thể lan tỏa và đôi khi được cảm nhận ở vùng bụng bên trái dưới sườn. Nếu bạn có tiền sử huyết áp cao, hút thuốc, hoặc có bệnh tim mạch và đột ngột bị đau bụng dữ dội không rõ nguyên nhân, hãy nghĩ đến khả năng này và tìm kiếm sự giúp đỡ y tế ngay lập tức.

Đau do dây thần kinh (như Zona) có thể khu trú ở đây không?

Có, nếu virus tấn công dây thần kinh ở vùng này.

• Câu trả lời ngắn: Có, bệnh Zona (giời leo) do virus Varicella Zoster tái hoạt động có thể gây đau bỏng rát hoặc đau nhức dọc theo đường đi của dây thần kinh, bao gồm cả vùng bụng bên trái dưới sườn, trước khi phát ban xuất hiện.
• Giải thích chi tiết: Virus Varicella Zoster là virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, virus không biến mất mà ẩn mình trong các tế bào thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt động và gây ra bệnh Zona. Cơn đau do Zona thường có tính chất bỏng rát, ngứa ran, nhức nhối, hoặc đau như điện giật, thường xuất hiện vài ngày trước khi phát ban đặc trưng hình dải xuất hiện trên da. Nếu dây thần kinh liên sườn ở vùng bụng bên trái bị ảnh hưởng, cơn đau sẽ khu trú ở vùng bụng bên trái dưới sườn. Cơn đau có thể rất khó chịu và kéo dài ngay cả sau khi phát ban đã khỏi (đau sau Zona).

Các nguyên nhân khác?

Đôi khi, các vấn đề ở cơ quan lân cận cũng có thể gây đau lan.

• Câu trả lời ngắn: Các vấn đề ở đáy phổi trái, màng phổi trái, hoặc thậm chí là các vấn đề về tim mạch (rất hiếm khi biểu hiện là đau bụng trái dưới sườn, thường là đau ngực) cũng có thể gây đau lan xuống vùng này.
• Giải thích chi tiết: Viêm phổi hoặc viêm màng phổi ở đáy phổi trái có thể gây đau khi hít sâu hoặc ho, và cơn đau có thể lan xuống vùng bụng trên bên trái. Các vấn đề về tim mạch như thiếu máu cơ tim cấp tính thường gây đau ngực trái lan lên vai, hàm, cánh tay. Tuy nhiên, ở một số trường hợp không điển hình, đặc biệt ở phụ nữ, người già hoặc người mắc bệnh tiểu đường, cơn đau tim có thể biểu hiện ở các vị trí khác, bao gồm cả bụng trên. Dù rất hiếm khi đau bụng bên trái dưới sườn là dấu hiệu chính của bệnh tim, nhưng nếu bạn có yếu tố nguy cơ và các triệu chứng khác (khó thở, vã mồ hôi), không nên loại trừ khả năng này mà cần được kiểm tra y tế. Tương tự như việc cần cảnh giác với các biểu hiện khác thường ở ngực và tìm hiểu đau ngưc trái là bệnh gì, việc xem xét các triệu chứng ở vùng lân cận cũng rất quan trọng khi đánh giá cơn đau bụng.

Khi nào cần đi khám bác sĩ khi bị đau bụng bên trái dưới sườn?

Với rất nhiều nguyên nhân có thể xảy ra, làm sao bạn biết khi nào cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế? Không phải lúc nào đau bụng cũng là cấp cứu, nhưng có những dấu hiệu cảnh báo mà bạn không nên bỏ qua.

• Câu trả lời ngắn: Bạn cần đi khám bác sĩ ngay lập tức hoặc càng sớm càng tốt nếu cơn đau bụng bên trái dưới sườn dữ dội, đột ngột, hoặc kèm theo các triệu chứng đáng lo ngại khác.
• Các dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám bác sĩ:
  • Đau dữ dội, đột ngột xuất hiện hoặc tăng nhanh về cường độ.
  • Đau không giảm khi nghỉ ngơi hoặc thay đổi tư thế.
  • Sốt và ớn lạnh.
  • Buồn nôn và nôn mửa liên tục, đặc biệt là không thể ăn uống được.
  • Bụng chướng, cứng khi chạm vào.
  • Có máu trong phân hoặc phân màu đen như bã cà phê.
  • Thay đổi thói quen đi ngoài kéo dài (tiêu chảy hoặc táo bón mới xuất hiện).
  • Sụt cân không rõ nguyên nhân.
  • Da hoặc mắt chuyển sang màu vàng (vàng da).
  • Tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu có màu bất thường (đỏ, hồng, đục).
  • Đau kèm theo khó thở hoặc đau lan lên vai, hàm.
  • Nếu bạn đang mang thai và bị đau bụng (cần loại trừ thai ngoài tử cung hoặc các biến chứng thai kỳ khác).
  • Nếu bạn có tiền sử bệnh lý nền (ví dụ: bệnh tim, tiểu đường, bệnh thận, bệnh viêm ruột) và xuất hiện cơn đau mới.

Ngay cả khi cơn đau không quá dữ dội nhưng kéo dài âm ỉ, tái đi tái lại nhiều lần, hoặc làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn, bạn cũng nên sắp xếp thời gian đi khám để tìm ra nguyên nhân và có hướng xử trí phù hợp. Đừng tự chẩn đoán hoặc tự điều trị tại nhà, vì bạn có thể bỏ lỡ những dấu hiệu quan trọng của một bệnh lý tiềm ẩn.

Quá trình chẩn đoán đau bụng bên trái dưới sườn diễn ra như thế nào?

Khi bạn đến gặp bác sĩ với triệu chứng đau bụng bên trái dưới sườn, bác sĩ sẽ thực hiện một quy trình thăm khám và chẩn đoán bài bản để tìm ra nguyên nhân gốc rễ.

• Câu trả lời ngắn: Chẩn đoán nguyên nhân đau bụng bên trái dưới sườn thường bao gồm việc hỏi bệnh sử, khám lâm sàng, và thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu nếu cần.
• Quá trình chẩn đoán chi tiết thường bao gồm các bước:
  1. Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi rất kỹ về cơn đau của bạn: cơn đau bắt đầu khi nào, nó đau như thế nào (âm ỉ, quặn thắt, nhói, bỏng rát), nó đau liên tục hay từng cơn, cường độ đau ra sao, đau có lan đi đâu không, những yếu tố nào làm tăng hay giảm đau, bạn có các triệu chứng nào khác đi kèm không (sốt, buồn nôn, nôn, thay đổi thói quen đi ngoài, thay đổi khi đi tiểu…), tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình, các loại thuốc bạn đang sử dụng, chế độ ăn uống, và các yếu tố nguy cơ khác (hút thuốc, uống rượu…).
  2. Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khám tổng quát và tập trung khám vùng bụng. Bác sĩ sẽ nhìn (quan sát bụng có chướng không, có sẹo mổ cũ không…), nghe (nghe nhu động ruột…), gõ (kiểm tra các vùng âm vang bất thường…), và sờ nắn (xác định vị trí đau nhất, có khối bất thường không, thành bụng có mềm hay cứng…). Bác sĩ cũng có thể kiểm tra các vùng lân cận như lưng, hông, vùng bẹn.
  3. Xét nghiệm: Dựa trên nghi ngờ ban đầu, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm máu (kiểm tra tình trạng viêm nhiễm, chức năng thận, tụy, gan…), xét nghiệm nước tiểu (kiểm tra nhiễm trùng tiểu, sỏi thận), xét nghiệm phân (kiểm tra máu ẩn, ký sinh trùng).
  4. Chẩn đoán hình ảnh: Đây là các công cụ rất hữu ích để nhìn vào bên trong cơ thể.
     • Siêu âm bụng: Là phương pháp phổ biến, an toàn, giúp khảo sát các cơ quan như thận, lách, tụy, ruột, tử cung, buồng trứng (ở nữ). Siêu âm có thể phát hiện sỏi thận, nang thận, lách to, khối u, dịch ổ bụng…
     • Chụp X-quang bụng không chuẩn bị: Có thể giúp phát hiện tắc ruột, sỏi cản quang (một số loại sỏi thận, sỏi mật), hoặc hình ảnh đầy hơi bất thường.
     • Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn siêu âm và X-quang, giúp đánh giá chính xác hơn các cơ quan nội tạng, phát hiện viêm ruột thừa (dù thường đau bên phải, đôi khi vị trí không điển hình), viêm túi thừa, sỏi thận, các khối u, bệnh lý mạch máu…
     • Chụp cộng hưởng từ (MRI): Thường được sử dụng khi cần hình ảnh chi tiết hơn nữa, đặc biệt trong đánh giá các mô mềm hoặc khi cần tránh tia X.
     • Nội soi đại tràng: Có thể được chỉ định nếu nghi ngờ các vấn đề về đại tràng như viêm loét, polyp, hoặc khối u, đặc biệt khi có triệu chứng đi kèm như chảy máu phân, thay đổi thói quen đi ngoài.
     • Nội soi dạ dày tá tràng: Nếu nghi ngờ cơn đau liên quan đến dạ dày, thực quản, tá tràng.

Quá trình chẩn đoán có thể nhanh hoặc chậm tùy thuộc vào mức độ phức tạp của các triệu chứng và kết quả ban đầu. Điều quan trọng là bạn cần cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác nhất cho bác sĩ để giúp việc chẩn đoán được thuận lợi và hiệu quả.

Các phương pháp điều trị đau bụng bên trái dưới sườn phổ biến là gì?

Việc điều trị cơn đau bụng bên trái dưới sườn hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Không có một phác đồ chung cho tất cả mọi trường hợp.

• Câu trả lời ngắn: Điều trị đau bụng bên trái dưới sườn tập trung vào việc giải quyết nguyên nhân gốc rễ gây ra cơn đau, có thể bao gồm dùng thuốc, thay đổi lối sống, hoặc phẫu thuật.
• Các phương pháp điều trị cụ thể:
  • Điều trị nguyên nhân tiêu hóa đơn giản: Nếu đau do đầy hơi, táo bón, bác sĩ có thể khuyên bạn thay đổi chế độ ăn (tăng chất xơ, tránh đồ uống có gas, thực phẩm gây đầy hơi), uống đủ nước, tăng cường vận động. Thuốc làm giảm đầy hơi (như simethicone) hoặc thuốc nhuận tràng (lưu ý sử dụng theo chỉ định) có thể được kê đơn.
  • Điều trị các bệnh lý tiêu hóa:
    • Viêm đại tràng, IBS: Điều trị thường bao gồm thuốc chống viêm, thuốc chống co thắt, thuốc điều hòa nhu động ruột, kháng sinh (nếu có nhiễm trùng), thay đổi chế độ ăn (ví dụ: chế độ ăn low-FODMAP cho IBS), kiểm soát căng thẳng.
    • Viêm túi thừa: Thường điều trị bằng kháng sinh, nghỉ ngơi, và chế độ ăn lỏng trong giai đoạn cấp tính. Trong trường hợp nặng hoặc tái phát nhiều lần, có thể cần phẫu thuật cắt bỏ phần đại tràng bị ảnh hưởng.
  • Điều trị bệnh lý thận:
    • Sỏi thận: Điều trị phụ thuộc vào kích thước và vị trí sỏi. Sỏi nhỏ có thể tự ra ngoài với sự hỗ trợ của thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ trơn niệu quản. Sỏi lớn hơn có thể cần can thiệp như tán sỏi ngoài cơ thể, nội soi niệu quản lấy sỏi, hoặc phẫu thuật. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống và lượng nước uống hàng ngày là rất quan trọng để phòng ngừa sỏi tái phát. Bạn có thể tìm hiểu kỹ hơn về vấn đề này qua bài viết về bệnh sỏi thận nên an gì và kiêng gì.
    • Nhiễm trùng thận: Điều trị bằng kháng sinh đường uống hoặc đường tĩnh mạch, tùy thuộc mức độ nặng. Quan trọng là hoàn thành đủ liều kháng sinh theo chỉ định.
  • Điều trị bệnh lý lách:
    • Lách to: Điều trị nguyên nhân gây lách to (ví dụ: điều trị nhiễm trùng, bệnh về máu).
    • Vỡ lách: Cần phẫu thuật khẩn cấp để cầm máu hoặc cắt bỏ lách.
  • Điều trị viêm tụy: Viêm tụy cấp cần nhập viện để điều trị hỗ trợ (truyền dịch, giảm đau, nhịn ăn để tụy nghỉ ngơi), và điều trị nguyên nhân (ví dụ: lấy sỏi mật qua nội soi mật tụy ngược dòng ERCP, phẫu thuật túi mật).
  • Điều trị thoát vị bẹn: Cần phẫu thuật để đóng lỗ thoát vị. Thoát vị nghẹt là cấp cứu phẫu thuật.
  • Điều trị các vấn đề phụ khoa: Điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân (thuốc kháng sinh cho viêm nhiễm, phẫu thuật bóc u nang buồng trứng, phẫu thuật cho thai ngoài tử cung…).
  • Điều trị đau do thần kinh (Zona): Sử dụng thuốc kháng virus trong vòng 72 giờ đầu từ khi phát ban giúp giảm mức độ nặng và thời gian đau. Thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm liều thấp hoặc thuốc chống co giật cũng có thể được sử dụng để kiểm soát cơn đau thần kinh.

Trong mọi trường hợp, việc sử dụng thuốc giảm đau chỉ là giải pháp tạm thời để giảm triệu chứng. Quan trọng nhất là phải tìm ra và điều trị nguyên nhân gây đau bụng bên trái dưới sườn để giải quyết vấn đề triệt để và phòng ngừa tái phát.

Lời khuyên phòng ngừa đau bụng bên trái dưới sườn

Mặc dù không thể phòng ngừa tất cả các nguyên nhân gây đau bụng bên trái dưới sườn, nhưng việc duy trì một lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý đường tiêu hóa và tiết niệu, vốn là những nguyên nhân phổ biến gây đau ở vị trí này.

• Chế độ ăn uống lành mạnh:
  • Ăn đủ chất xơ (rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt) để phòng ngừa táo bón và hỗ trợ chức năng ruột khỏe mạnh.
  • Uống đủ nước hàng ngày (khoảng 1.5 – 2 lít), đặc biệt quan trọng để phòng ngừa sỏi thận và táo bón.
  • Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, đồ uống có gas, và các loại thực phẩm dễ gây đầy hơi.
  • Ăn uống hợp vệ sinh để tránh nhiễm trùng đường tiêu hóa.
• Vận động thường xuyên: Tập thể dục đều đặn giúp tăng cường nhu động ruột, giảm đầy hơi, và duy trì cân nặng hợp lý.
• Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng có thể ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa (góp phần gây IBS) và làm trầm trọng thêm nhiều bệnh lý khác. Tìm kiếm các phương pháp giảm stress phù hợp (thiền, yoga, sở thích cá nhân…).
• Không hút thuốc và hạn chế rượu bia: Hút thuốc và uống rượu quá mức làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý, bao gồm cả các vấn đề về tiêu hóa và tụy.
• Đi khám sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn giúp điều trị kịp thời và hiệu quả hơn.
• Không nhịn tiểu tiện: Nhịn tiểu có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu, vốn có thể lan lên thận.

Chăm sóc tốt cho cơ thể từ bên trong là cách tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện những cơn đau khó chịu.

Đau bụng bên trái dưới sườn ở trẻ em và người già có gì khác biệt?

Cơn đau bụng bên trái dưới sườn có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng nguyên nhân và cách biểu hiện có thể khác nhau đôi chút giữa trẻ em và người già.

• Câu trả lời ngắn: Nguyên nhân và khả năng biểu hiện của đau bụng bên trái dưới sườn có thể khác nhau ở trẻ em và người già so với người lớn khỏe mạnh.
• Ở trẻ em:
  • Các nguyên nhân phổ biến: Táo bón, đầy hơi, nhiễm virus đường ruột (gây viêm hạch mạc treo, đau bụng quanh rốn nhưng đôi khi đau lan), và các vấn đề về dung nạp thực phẩm.
  • Các nguyên nhân ít gặp nhưng cần lưu ý: Lồng ruột, xoắn ruột (thường gây đau dữ dội đột ngột, nôn), viêm túi thừa Meckel (có thể biểu hiện giống viêm ruột thừa nhưng ở vị trí khác).
  • Trẻ em thường khó diễn tả chính xác vị trí và tính chất cơn đau, thường chỉ nói “đau bụng”. Bố mẹ cần quan sát các dấu hiệu khác đi kèm như sốt, nôn, bỏ ăn, quấy khóc bất thường, thay đổi phân.
  • Nếu con bạn bị đau bụng bên trái dưới sườn kèm theo các dấu hiệu bất thường, hãy đưa bé đi khám ngay. Để hiểu rõ hơn về các trường hợp đau bụng ở trẻ nhỏ, bạn có thể đọc bài viết về bé bị đau bụng bên trái.
• Ở người già:
  • Người già có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh lý mãn tính và nghiêm trọng như viêm túi thừa, sỏi thận, phình động mạch chủ bụng, bệnh lý ác tính.
  • Hệ thống miễn dịch và phản ứng với cơn đau ở người già có thể không điển hình. Cơn đau có thể ít dữ dội hơn hoặc các triệu chứng kèm theo không rõ ràng như người trẻ, khiến việc chẩn đoán khó khăn hơn.
  • Người già thường sử dụng nhiều loại thuốc, có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa hoặc che lấp triệu chứng.
  • Các vấn đề về mạch máu (thiếu máu cục bộ mạc treo) cũng cần được xem xét ở người già có bệnh tim mạch hoặc xơ vữa động mạch.

Do đó, khi đau bụng bên trái dưới sườn xuất hiện ở trẻ em hoặc người già, cần đặc biệt cẩn trọng và thăm khám y tế sớm để được chẩn đoán chính xác và loại trừ các nguyên nhân nguy hiểm.

Mối liên hệ giữa căng thẳng, tâm lý và đau bụng bên trái dưới sườn

Ít người nghĩ đến, nhưng yếu tố tâm lý có thể đóng vai trò đáng kể trong việc gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các cơn đau bụng, bao gồm cả đau bụng bên trái dưới sườn.

• Câu trả lời ngắn: Căng thẳng và các yếu tố tâm lý như lo âu, trầm cảm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và cảm nhận cơn đau, góp phần gây ra hoặc làm nặng hơn tình trạng đau bụng bên trái dưới sườn, đặc biệt ở người mắc hội chứng ruột kích thích.
• Giải thích chi tiết: Hệ thần kinh ruột (ENS) trong thành ruột còn được gọi là “bộ não thứ hai” vì nó hoạt động độc lập nhưng có mối liên hệ chặt chẽ với hệ thần kinh trung ương (não bộ). Khi bạn bị căng thẳng, lo âu hoặc sợ hãi, não bộ gửi tín hiệu xuống ruột, làm thay đổi nhu động ruột, tăng tiết dịch, và tăng nhạy cảm với cơn đau. Điều này giải thích tại sao những người mắc IBS thường bị đau bụng và rối loạn đi ngoài khi căng thẳng. Cơn đau này có thể khu trú ở bất kỳ đâu trong bụng, bao gồm cả vùng bên trái dưới sườn. Ngược lại, việc trải qua cơn đau bụng kéo dài hoặc các vấn đề sức khỏe mãn tính cũng có thể gây ra căng thẳng và lo âu, tạo thành một vòng luẩn quẩn. Nhận thức được mối liên hệ này rất quan trọng trong việc quản lý các triệu chứng đau bụng, đặc biệt là khi không tìm thấy nguyên nhân thực thể rõ ràng hoặc khi các triệu chứng bùng phát trong giai đoạn căng thẳng.

Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Mai Hoa, Trưởng khoa Nội tổng hợp tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, “Rất nhiều bệnh nhân đến khám vì đau bụng kéo dài mà các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh đều bình thường. Sau khi khai thác kỹ, chúng tôi nhận thấy yếu tố tâm lý, căng thẳng trong công việc hoặc cuộc sống đóng vai trò không nhỏ. Việc giải quyết các vấn đề về tâm lý và học cách quản lý stress thường mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc trong việc kiểm soát các triệu chứng đau bụng, bao gồm cả cơn đau bụng bên trái dưới sườn không rõ nguyên nhân thực thể.” Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhìn nhận sức khỏe một cách toàn diện, bao gồm cả khía cạnh tinh thần.

Tóm kết

Đau bụng bên trái dưới sườn là một triệu chứng phức tạp với vô vàn khả năng tiềm ẩn, từ những vấn đề tiêu hóa thông thường cho đến các bệnh lý cần can thiệp y tế khẩn cấp. Việc xác định chính xác nguyên nhân đòi hỏi sự chú ý đến tính chất cơn đau, các triệu chứng đi kèm, và thăm khám chuyên sâu bởi bác sĩ.

Đừng bao giờ chủ quan với những tín hiệu mà cơ thể bạn phát ra. Nếu bạn đang trải qua cơn đau bụng bên trái dưới sườn, đặc biệt là nếu cơn đau dữ dội, đột ngột hoặc đi kèm các dấu hiệu đáng lo ngại như sốt, nôn, thay đổi thói quen đi ngoài, sụt cân, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ y tế ngay lập tức. Các chuyên gia y tế tại các cơ sở uy tín sẽ có đầy đủ kiến thức và công cụ để chẩn đoán chính xác và đưa ra hướng điều trị phù hợp cho bạn.

NHA KHOA BẢO ANH, với sứ mệnh cung cấp thông tin y tế đáng tin cậy và nâng cao nhận thức về sức khỏe cộng đồng (không chỉ riêng sức khỏe răng miệng), luôn mong muốn bạn đọc có cái nhìn đúng đắn và chủ động trong việc chăm sóc bản thân. Hãy là người tiêu dùng thông thái về sức khỏe, lắng nghe cơ thể mình và tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp khi cần thiết. Sức khỏe là tài sản quý giá nhất, đừng để những cơn đau hành hạ mà không tìm hiểu rõ nguyên nhân.