Bạn đã bao giờ nghe nói về các vấn đề liên quan đến nhịp tim, đặc biệt là khi tim đập quá chậm hoặc không đều? Hệ thống điện tim của chúng ta hoạt động như một dàn nhạc giao hưởng phức tạp, điều phối từng nhịp đập một cách hoàn hảo. Tuy nhiên, đôi khi “dàn nhạc” này gặp trục trặc, dẫn đến những rối loạn đáng lo ngại. Một trong những tình trạng đó là Block Av độ 2 Mobitz 2. Nghe có vẻ chuyên môn và hơi khó hiểu phải không? Đừng lo lắng, bài viết này sẽ cùng bạn “giải mã” về loại block tim đặc biệt này một cách thật gần gũi, dễ hình dung, để bạn có thêm kiến thức quý báu bảo vệ sức khỏe trái tim mình.
Để hiểu về block av độ 2 mobitz 2, trước hết chúng ta cần biết tim chúng ta đập như thế nào. Nhịp đập của tim được điều khiển bởi các tín hiệu điện nhỏ bé, xuất phát từ “nút phát nhịp tự nhiên” nằm ở tâm nhĩ phải, gọi là nút xoang nhĩ (SA node). Tín hiệu này sau đó lan truyền khắp hai tâm nhĩ, khiến chúng co bóp và đẩy máu xuống tâm thất. Tiếp theo, tín hiệu điện đi qua một trạm trung gian quan trọng nằm giữa tâm nhĩ và tâm thất, được gọi là nút nhĩ thất (AV node). Nút AV này có nhiệm vụ làm chậm tín hiệu một chút trước khi truyền xuống hai tâm thất thông qua bó His và mạng Purkinje, khiến tâm thất co bóp và bơm máu đi nuôi cơ thể. Quá trình này diễn ra nhịp nhàng, đều đặn, tạo nên nhịp tim bình thường của chúng ta.
Block nhĩ thất (AV block) xảy ra khi tín hiệu điện bị chậm lại hoặc bị chặn trên đường đi từ tâm nhĩ xuống tâm thất. Block AV được chia làm nhiều độ khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của việc chặn tín hiệu:
Độ 1: Tín hiệu bị chậm lại ở nút AV, nhưng mọi tín hiệu từ nhĩ đều vẫn xuống được thất. Trên điện tâm đồ (ECG), chỉ số PR (thời gian từ khi nhĩ co bóp đến khi thất co bóp) bị kéo dài ra, nhưng không có nhịp thất nào bị bỏ sót. Tình trạng này thường ít nguy hiểm và không gây triệu chứng.
Độ 2: Một số tín hiệu từ nhĩ xuống được thất, nhưng một số khác thì không. Điều này dẫn đến việc có những nhịp nhĩ xảy ra nhưng không theo sau bởi nhịp thất (trên ECG sẽ thấy sóng P xuất hiện mà không có phức bộ QRS đi kèm). Block AV độ 2 lại được chia làm hai type (kiểu) chính, dựa vào “cách thức” tín hiệu bị chặn:
Độ 3 (Complete Heart Block): Đây là dạng nặng nhất, khi tất cả các tín hiệu từ nhĩ xuống thất đều bị chặn hoàn toàn. Tâm nhĩ và tâm thất đập độc lập với nhau. Tâm thất phải tìm một “nút phát nhịp dự phòng” của riêng nó, nhưng nhịp này thường rất chậm và không ổn định, đe dập nhịp đập chậm, gây thiếu máu nuôi cơ thể nghiêm trọng.
Vậy, tóm lại, block av độ 2 mobitz 2 là một loại rối loạn dẫn truyền điện tim, trong đó một số tín hiệu từ tâm nhĩ bị chặn hoàn toàn khi đi xuống tâm thất tại một vị trí nằm dưới nút AV (thường là ở bó His hoặc các nhánh của nó), mà không có dấu hiệu PR kéo dài dần trước đó.
Sự khác biệt giữa Mobitz 1 và block av độ 2 mobitz 2 không chỉ nằm ở cách tín hiệu bị chặn trên ECG, mà còn ở vị trí xảy ra tổn thương và nguy cơ tiến triển.
Chính vì nguy cơ tiến triển thành block tim độ 3 cao và khó lường, block av độ 2 mobitz 2 được coi là một tình trạng nguy hiểm hơn Mobitz 1 và thường cần can thiệp điều trị ngay lập tức, ngay cả khi bệnh nhân chưa có triệu chứng rõ ràng.
Không phải ai bị block av độ 2 mobitz 2 cũng có triệu chứng. Mức độ biểu hiện phụ thuộc vào tần suất các nhịp thất bị bỏ sót và khả năng “thích nghi” của cơ thể. Tuy nhiên, khi triệu chứng xuất hiện, chúng thường liên quan đến việc tim đập quá chậm (nhịp tim giảm do các nhịp thất bị bỏ sót) hoặc không đủ máu lên não và các cơ quan khác.
Các dấu hiệu thường gặp có thể bao gồm:
Điều quan trọng cần nhớ là các triệu chứng này có thể xuất hiện không thường xuyên, phụ thuộc vào mức độ block tim tại thời điểm đó. Ví dụ, khi nhịp tim bị chậm đáng kể do block AV, các triệu chứng như ngất xỉu mới có thể xảy ra. Nếu bạn từng trải qua một hoặc nhiều dấu hiệu trên, đặc biệt là ngất xỉu hoặc tiền ngất, hãy đến gặp bác sĩ tim mạch càng sớm càng tốt để được kiểm tra.
Như đã nói, block av độ 2 mobitz 2 thường xảy ra do tổn thương ở hệ thống dẫn truyền điện tim nằm dưới nút AV. Nhiều yếu tố khác nhau có thể gây ra tổn thương này:
Bệnh tim mạch: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất.
Các bệnh viêm nhiễm hoặc thâm nhiễm:
Thuốc: Một số loại thuốc điều trị bệnh tim hoặc các bệnh khác có thể làm chậm dẫn truyền qua nút AV hoặc bó His, gây ra block tim, bao gồm:
Rối loạn điện giải nghiêm trọng: Nồng độ kali hoặc canxi trong máu quá cao hoặc quá thấp có thể ảnh hưởng đến hoạt động điện của tim.
Các nguyên nhân khác:
Việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra block av độ 2 mobitz 2 là rất quan trọng để có hướng điều trị phù hợp, dù trong nhiều trường hợp, việc cấy máy tạo nhịp là cần thiết bất kể nguyên nhân gốc là gì. Để hiểu rõ hơn về các yếu tố có thể gây chậm nhịp tim nói chung, bạn có thể tham khảo thêm bài viết nguyên nhân tim đập chậm. Điều này có điểm tương đồng với việc tìm hiểu sâu hơn về các yếu tố nền tảng dẫn đến các vấn đề nhịp điệu của trái tim, giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn.
Để xác định một người có bị block av độ 2 mobitz 2 hay không, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp:
Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi kỹ về các triệu chứng bạn gặp phải (khi nào bắt đầu, mức độ, tần suất), tiền sử bệnh tật của bản thân và gia đình (đặc biệt là bệnh tim mạch), các loại thuốc đang sử dụng. Khám lâm sàng bao gồm nghe tim để phát hiện nhịp tim chậm hoặc bất thường.
Điện tâm đồ (ECG hoặc EKG): Đây là công cụ chẩn đoán quan trọng nhất. ECG ghi lại hoạt động điện của tim trong vài giây. Với block av độ 2 mobitz 2, ECG điển hình sẽ cho thấy:
Holter monitor: Nếu block tim không xuất hiện thường xuyên, bác sĩ có thể yêu cầu đeo máy Holter. Đây là thiết bị ECG di động ghi lại hoạt động điện tim liên tục trong 24-48 giờ (hoặc lâu hơn). Bệnh nhân sẽ ghi lại nhật ký các triệu chứng mình gặp phải. Khi phân tích dữ liệu Holter, bác sĩ có thể đối chiếu triệu chứng với hoạt động điện tim và phát hiện các cơn block av độ 2 mobitz 2 xảy ra trong ngày.
Event monitor (Máy ghi sự kiện): Tương tự Holter nhưng được đeo lâu hơn (vài tuần hoặc tháng) và bệnh nhân tự kích hoạt ghi lại khi cảm thấy triệu chứng.
Thử nghiệm gắng sức: Đôi khi, block tim có thể xuất hiện hoặc nặng lên khi tim làm việc nhiều hơn. Tuy nhiên, thử nghiệm này cần thận trọng ở bệnh nhân có block tim vì có thể gây nguy hiểm.
Nghiên cứu điện sinh lý (EP study): Đây là một thủ thuật xâm lấn, đưa các ống thông nhỏ vào tim thông qua tĩnh mạch ở bẹn hoặc cánh tay để ghi lại hoạt động điện từ bên trong tim. EP study giúp xác định chính xác vị trí và mức độ nghiêm trọng của block tim, rất hữu ích khi các phương pháp khác chưa rõ ràng hoặc khi cân nhắc các lựa chọn điều trị phức tạp hơn. Đối với những ai quan tâm đến nguyên nhân tim đập chậm, EP study cũng có thể giúp làm sáng tỏ cơ chế gây chậm nhịp do các vấn đề dẫn truyền. Một ví dụ chi tiết về nguyên nhân tim đập chậm như sự lão hóa của hệ thống dẫn truyền có thể được xác định rõ hơn thông qua kỹ thuật này.
Dựa trên kết quả của các xét nghiệm này, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán cuối cùng và thảo luận về kế hoạch điều trị.
Như đã phân tích ở trên, điểm đáng lo ngại nhất của block av độ 2 mobitz 2 chính là nguy cơ cao tiến triển thành block tim độ 3 (complete heart block) một cách đột ngột. Khi block tim độ 3 xảy ra, tâm thất sẽ đập rất chậm (thường dưới 40 nhịp/phút), và nhịp này không ổn định. Điều này dẫn đến:
Khác với Mobitz 1 thường có thể theo dõi, block av độ 2 mobitz 2, đặc biệt là khi có triệu chứng hoặc khi block 2:1 với QRS rộng, thường được coi là một chỉ định để cấy máy tạo nhịp tim vĩnh viễn. Việc cấy máy tạo nhịp giúp phòng ngừa nguy cơ tiến triển thành block độ 3 và đảm bảo tim luôn đập với tốc độ đủ để duy trì hoạt động bình thường của cơ thể.
Tiên lượng (outlook) của bệnh nhân bị block av độ 2 mobitz 2 phụ thuộc rất nhiều vào việc có được chẩn đoán và điều trị kịp thời hay không.
Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và thăm khám bác sĩ là vô cùng quan trọng. Đừng chủ quan với những triệu chứng tưởng chừng đơn giản như mệt mỏi hay chóng mặt, nhất là khi chúng xuất hiện đột ngột hoặc ngày càng nặng.
Phương pháp điều trị chính và hiệu quả nhất cho block av độ 2 mobitz 2, đặc biệt là khi có triệu chứng hoặc khi block xảy ra dưới nút AV, là cấy máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.
Quá trình cấy máy tạo nhịp tim để điều trị block AV
Điều trị nguyên nhân gây bệnh: Nếu block av độ 2 mobitz 2 là do một nguyên nhân có thể điều trị được (ví dụ: ngừng hoặc điều chỉnh liều thuốc gây chậm nhịp, điều trị bệnh Lyme), bác sĩ có thể thử xử lý nguyên nhân trước. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp (như tổn thương vĩnh viễn do nhồi máu cơ tim hoặc thoái hóa), việc điều trị nguyên nhân không thể “sửa chữa” hoàn toàn hệ thống dẫn truyền đã bị block, và máy tạo nhịp vẫn là cần thiết.
Máy tạo nhịp tạm thời: Trong trường hợp block av độ 2 mobitz 2 cấp tính gây nguy hiểm tính mạng (ví dụ: sau nhồi máu cơ tim cấp, nhiễm trùng nặng), bác sĩ có thể sử dụng máy tạo nhịp tạm thời (qua da hoặc qua tĩnh mạch) để ổn định nhịp tim trong khi chờ đợi quyết định hoặc chuẩn bị cho việc cấy máy tạo nhịp vĩnh viễn.
Việc quyết định cấy máy tạo nhịp sẽ dựa trên kết quả chẩn đoán, có hay không có triệu chứng, mức độ nghiêm trọng của block (đặc biệt là block 2:1) và đánh giá nguy cơ tiến triển của bác sĩ chuyên khoa tim mạch.
Khi đã được chẩn đoán block av độ 2 mobitz 2, cuộc sống của bạn sẽ có một số thay đổi, đặc biệt nếu cần cấy máy tạo nhịp.
Đối với những người cần cấy máy tạo nhịp:
Đối với những người được chẩn đoán nhưng chưa cần cấy máy (trường hợp hiếm gặp hoặc block không đáng kể):
Sống chung với block av độ 2 mobitz 2, đặc biệt là với máy tạo nhịp, không có nghĩa là cuộc sống của bạn bị giới hạn đáng kể. Ngược lại, với sự hỗ trợ của y học, bạn có thể duy trì một cuộc sống năng động và chất lượng.
Trong quá trình tìm hiểu về block av độ 2 mobitz 2, có thể bạn sẽ có nhiều câu hỏi. Dưới đây là một số thắc mắc thường gặp:
Block AV Độ 2 Mobitz 2 có phải là bệnh tim bẩm sinh không?
Trả lời: Không phải lúc nào cũng vậy. Mặc dù block tim có thể là bẩm sinh ở một số ít trường hợp (thường là block độ 3), block av độ 2 mobitz 2 phổ biến hơn là do các nguyên nhân mắc phải trong đời, chẳng hạn như bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch, thoái hóa hệ thống dẫn truyền, hoặc tác dụng phụ của thuốc.
Tôi có thể làm gì để phòng ngừa Block AV Độ 2 Mobitz 2?
Trả lời: Block av độ 2 mobitz 2 thường khó phòng ngừa trực tiếp vì nó liên quan đến tổn thương ở hệ thống dẫn truyền. Tuy nhiên, việc quản lý tốt các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch nói chung có thể giúp gián tiếp giảm nguy cơ: duy trì lối sống lành mạnh (ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn), kiểm soát huyết áp, cholesterol và đường máu, không hút thuốc, hạn chế rượu bia.
Nếu Block AV Độ 2 Mobitz 2 không có triệu chứng thì có cần điều trị không?
Trả lời: Đây là một vấn đề cần đánh giá kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa tim mạch. Mặc dù một số bệnh nhân không có triệu chứng, nhưng vì nguy cơ cao tiến triển đột ngột thành block độ 3, Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) và Trường môn Tim mạch Mỹ (ACC) thường khuyến cáo cấy máy tạo nhịp vĩnh viễn cho block av độ 2 mobitz 2, ngay cả khi không triệu chứng, đặc biệt nếu bằng chứng điện sinh lý cho thấy vị trí block nằm dưới nút AV. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng sẽ dựa trên đánh giá toàn diện tình trạng của từng bệnh nhân.
Block AV Độ 2 Mobitz 2 có thể tự khỏi không?
Trả lời: Rất hiếm khi block av độ 2 mobitz 2 tự khỏi, đặc biệt nếu nguyên nhân là tổn thương vĩnh viễn hoặc thoái hóa. Nếu block là do nguyên nhân tạm thời (như tác dụng phụ của thuốc có thể dừng, hoặc viêm cơ tim cấp tính có thể hồi phục), thì tình trạng block có thể cải thiện khi nguyên nhân được xử lý. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp cần can thiệp lâu dài.
Sau khi cấy máy tạo nhịp, tôi có còn cần dùng thuốc điều trị tim mạch không?
Trả lời: Việc dùng thuốc sau khi cấy máy tạo nhịp phụ thuộc vào các bệnh lý tim mạch khác mà bạn mắc phải (ví dụ: tăng huyết áp, suy tim, bệnh mạch vành). Máy tạo nhịp chỉ giải quyết vấn đề nhịp tim chậm do block; nó không điều trị các bệnh tim mạch nền. Do đó, bạn vẫn có thể cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để quản lý các vấn đề sức khỏe khác.
Tôi có thể sử dụng điện thoại di động và các thiết bị điện tử khác gần máy tạo nhịp không?
Trả lời: Với các máy tạo nhịp hiện đại, việc sử dụng điện thoại di động và các thiết bị điện tử gia dụng thông thường là an toàn. Nên giữ điện thoại cách xa túi áo cùng bên với máy khoảng 15-30 cm khi đàm thoại. Tránh đặt các thiết bị phát sóng điện từ mạnh (như loa công suất lớn, máy hàn, nam châm mạnh) trực tiếp lên vùng cấy máy. Luôn tham khảo hướng dẫn của nhà sản xuất máy tạo nhịp và ý kiến bác sĩ nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào.
Những câu hỏi này giúp làm rõ thêm các khía cạnh xung quanh block av độ 2 mobitz 2 và cách quản lý nó trong cuộc sống hàng ngày.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về block av độ 2 mobitz 2. Đây là một dạng block nhĩ thất độ 2 đặc trưng bởi việc tín hiệu điện từ nhĩ xuống thất bị chặn đột ngột mà không có hiện tượng PR kéo dài trước đó, thường xảy ra ở vị trí dưới nút AV. Mặc dù có thể không có triệu chứng ban đầu, nhưng nguy cơ cao tiến triển thành block tim độ 3 nguy hiểm khiến block av độ 2 mobitz 2 cần được quan tâm đặc biệt và thường là chỉ định để cấy máy tạo nhịp vĩnh viễn.
Việc chẩn đoán dựa chủ yếu vào điện tâm đồ và các thiết bị theo dõi nhịp tim dài ngày. Nguyên nhân có thể do nhiều yếu tố, phổ biến nhất là các bệnh lý tim mạch. Cấy máy tạo nhịp là phương pháp điều trị hiệu quả, giúp phòng ngừa các biến cố nguy hiểm và cải thiện chất lượng sống.
[blockquote]Theo Bác sĩ Nguyễn Văn An, chuyên gia tim mạch tại Viện Tim Quốc gia: “Block AV độ 2 Mobitz 2 không phải là tình trạng có thể xem nhẹ. Sự khác biệt nhỏ trên điện tâm đồ so với Mobitz 1 lại mang ý nghĩa tiên lượng và hướng xử trí hoàn toàn khác biệt. Việc chẩn đoán chính xác và kịp thời, cùng với quyết định cấy máy tạo nhịp khi cần thiết, là chìa khóa để bảo vệ bệnh nhân khỏi những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là đe dọa tính mạng.”[/blockquote]
Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng nghi ngờ liên quan đến nhịp tim chậm hoặc không đều, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ tim mạch. Việc hiểu biết đúng về block av độ 2 mobitz 2 và chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe trái tim là cách tốt nhất để bạn có một cuộc sống khỏe mạnh và trọn vẹn. Sức khỏe là vốn quý nhất, hãy lắng nghe cơ thể và hành động vì nó bạn nhé!
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi