Bạn có bao giờ tự hỏi, ngay cả khi đang nằm dài trên ghế chẳng làm gì, cơ thể mình vẫn đang đốt cháy năng lượng không? Chắc chắn là có rồi! Trái tim vẫn đập, phổi vẫn hít thở, não bộ vẫn hoạt động… tất cả những chức năng duy trì sự sống cơ bản ấy đều cần năng lượng. Và cái lượng năng lượng tối thiểu mà cơ thể bạn cần để “sống sót” trong trạng thái nghỉ ngơi hoàn toàn chính là Chỉ Số Bmr Là Gì. Hiểu rõ về chỉ số quan trọng này không chỉ giúp bạn biết cơ thể mình “tiêu hao” bao nhiêu calo mỗi ngày mà còn là chìa khóa để quản lý cân nặng, xây dựng chế độ dinh dưỡng và tập luyện hiệu quả. Nếu bạn đang băn khoăn về việc làm sao để đạt được mục tiêu sức khỏe của mình, thì việc bắt đầu bằng việc khám phá chỉ số BMR là gì chính là bước đi đầu tiên cực kỳ thông minh đấy.
Khi nói về BMR, chúng ta đang đề cập đến một khái niệm cốt lõi trong chuyển hóa năng lượng của con người. Nó không đơn giản chỉ là một con số, mà là thước đo phản ánh tốc độ cơ thể bạn sử dụng năng lượng khi ở trạng thái nghỉ ngơi hoàn toàn. Tưởng tượng thế này nhé, ngay cả khi bạn đang ngủ say hay chỉ ngồi yên đọc sách, cơ thể vẫn miệt mài thực hiện hàng loạt các hoạt động sinh tồn thiết yếu. BMR chính là lượng calo cần thiết cho những hoạt động “âm thầm” nhưng cực kỳ quan trọng này.
BMR là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Basal Metabolic Rate”. Dịch sát nghĩa sang tiếng Việt, nó có nghĩa là “Tốc độ Chuyển hóa Cơ bản”.
Đơn giản hơn nữa, BMR cho bạn biết cơ thể bạn cần bao nhiêu calo mỗi ngày chỉ để duy trì sự sống, tức là đủ năng lượng cho các cơ quan nội tạng hoạt động, duy trì thân nhiệt, tái tạo tế bào… khi bạn không hề vận động hay tiêu hóa thức ăn.
Câu trả lời là chưa đủ. BMR chỉ là phần năng lượng tối thiểu cần thiết cho các chức năng cơ bản. Tổng năng lượng bạn cần mỗi ngày (gọi là TDEE – Total Daily Energy Expenditure) sẽ bao gồm BMR cộng với năng lượng tiêu hao cho các hoạt động khác như vận động (từ đi bộ nhẹ nhàng đến tập thể dục cường độ cao) và tiêu hóa thức ăn (hiệu ứng nhiệt của thực phẩm).
Việc biết và hiểu về BMR mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho việc quản lý sức khỏe cá nhân, đặc biệt là liên quan đến cân nặng và năng lượng. Nó giống như việc bạn biết mức tiêu thụ xăng tối thiểu của chiếc xe mình vậy, từ đó mới tính toán được quãng đường đi được với lượng xăng đổ vào.
Đây là ứng dụng quan trọng nhất của BMR. Khi biết BMR, bạn có một con số nền tảng để tính toán tổng lượng calo cần nạp vào mỗi ngày (TDEE) dựa trên mức độ hoạt động của mình. Từ đó, bạn có thể điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp với mục tiêu: giảm cân, tăng cân hay giữ cân. Nếu bạn nạp vào ít calo hơn TDEE, bạn sẽ giảm cân. Nếu nạp nhiều hơn, bạn sẽ tăng cân. Nạp bằng TDEE thì cân nặng sẽ giữ nguyên.
Để hiểu rõ hơn về việc cân bằng năng lượng này, bạn có thể tìm hiểu thêm về mỗi ngày cần bao nhiêu calo để có cái nhìn tổng quan về nhu cầu năng lượng hàng ngày của cơ thể, bao gồm cả BMR và phần năng lượng cho các hoạt động khác.
Khi đã có con số BMR làm tham chiếu, bạn có thể xây dựng một kế hoạch ăn uống khoa học và lịch tập luyện hiệu quả hơn. Thay vì đoán mò, bạn có thể tính toán lượng calo cần thiết cho từng bữa ăn, lựa chọn thực phẩm phù hợp và thiết lập cường độ tập luyện sao cho đạt được kết quả mong muốn mà vẫn đảm bảo sức khỏe.
Sự thay đổi của BMR theo thời gian (do tuổi tác, thay đổi thể trạng, chế độ sinh hoạt…) cũng có thể là một chỉ dấu về tình trạng sức khỏe trao đổi chất của bạn. BMR thấp hơn bình thường có thể liên quan đến một số tình trạng sức khỏe hoặc sự suy giảm chức năng trao đổi chất, trong khi BMR cao hơn có thể do yếu tố di truyền, cường giáp hoặc mức độ cơ bắp cao.
May mắn thay, bạn không cần phải vào phòng thí nghiệm phức tạp để đo BMR. Có những công thức toán học phổ biến cho phép bạn ước tính BMR dựa trên các yếu tố cá nhân như giới tính, tuổi tác, cân nặng và chiều cao. Đây là những công cụ hữu ích giúp bạn có được con số tham khảo ban đầu.
Có hai công thức được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay: Công thức Harris-Benedict (phiên bản sửa đổi) và Công thức Mifflin-St Jeor.
Đây là công thức được các chuyên gia dinh dưỡng và y tế đánh giá là chính xác hơn và được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.
Đối với Nam giới:
BMR = (10 x Cân nặng tính bằng kg) + (6.25 x Chiều cao tính bằng cm) – (5 x Tuổi tính bằng năm) + 5
Đối với Nữ giới:
BMR = (10 x Cân nặng tính bằng kg) + (6.25 x Chiều cao tính bằng cm) – (5 x Tuổi tính bằng năm) – 161
Ví dụ: Một phụ nữ 30 tuổi, nặng 55kg, cao 160cm.
BMR = (10 55) + (6.25 160) – (5 * 30) – 161
BMR = 550 + 1000 – 150 – 161
BMR = 1139 calo/ngày
Công thức Harris-Benedict là một trong những công thức lâu đời nhất, và phiên bản sửa đổi năm 1984 vẫn còn được sử dụng, mặc dù kém chính xác hơn một chút so với Mifflin-St Jeor.
Đối với Nam giới:
BMR = (13.75 x Cân nặng tính bằng kg) + (5 x Chiều cao tính bằng cm) – (6.76 x Tuổi tính bằng năm) + 66
Đối với Nữ giới:
BMR = (9.56 x Cân nặng tính bằng kg) + (1.85 x Chiều cao tính bằng cm) – (4.68 x Tuổi tính bằng năm) + 655
Ví dụ: Sử dụng lại người phụ nữ 30 tuổi, nặng 55kg, cao 160cm.
BMR = (9.56 55) + (1.85 160) – (4.68 * 30) + 655
BMR = 525.8 + 296 – 140.4 + 655
BMR = 1336.4 calo/ngày
Bạn có thể thấy kết quả từ hai công thức có sự chênh lệch nhất định. Công thức Mifflin-St Jeor thường cho kết quả BMR thấp hơn một chút và được xem là phản ánh chính xác hơn đối với dân số hiện đại.
Nếu bạn muốn biết bmr bao nhiêu là chuẩn cho độ tuổi và giới tính của mình một cách chi tiết hơn hoặc muốn có một đánh giá chính xác hơn, việc tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ là rất cần thiết.
BMR không phải là một con số cố định mà thay đổi theo thời gian và bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác nhau. Hiểu được những yếu tố này giúp bạn lý giải sự khác biệt về nhu cầu năng lượng giữa bản thân và những người xung quanh.
Tuổi tác là một trong những yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến BMR. Khi còn trẻ và đang trong giai đoạn phát triển (trẻ em, thanh thiếu niên), BMR thường rất cao để hỗ trợ sự tăng trưởng. Tuy nhiên, khi bước vào tuổi trưởng thành và đặc biệt là sau 30 tuổi, BMR có xu hướng giảm dần theo mỗi thập kỷ. Điều này chủ yếu là do sự suy giảm khối lượng cơ bắp và sự thay đổi nội tiết tố liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên.
Nam giới thường có BMR cao hơn nữ giới. Lý do chính là nam giới có xu hướng có tỷ lệ khối lượng cơ nạc (lean body mass) cao hơn và tỷ lệ mỡ cơ thể thấp hơn so với nữ giới ở cùng độ tuổi và cân nặng. Mô cơ hoạt động trao đổi chất mạnh mẽ hơn mô mỡ ngay cả khi nghỉ ngơi, do đó, người có nhiều cơ bắp hơn sẽ có BMR cao hơn.
Biểu đồ so sánh chỉ số BMR trung bình giữa nam và nữ ở các độ tuổi khác nhau
Chắc chắn rồi! Như đã đề cập, mô cơ là “nhà máy đốt năng lượng” hiệu quả ngay cả khi bạn không hoạt động. Người có khối lượng cơ bắp lớn sẽ có BMR cao hơn đáng kể so với người cùng cân nặng nhưng có tỷ lệ mỡ cơ thể cao hơn. Đây là lý do tại sao việc xây dựng và duy trì cơ bắp thông qua tập luyện sức mạnh lại quan trọng không chỉ cho vóc dáng mà còn cho sức khỏe trao đổi chất lâu dài.
Chế độ ăn uống cũng có thể tạm thời hoặc lâu dài ảnh hưởng đến BMR.
Một số tình trạng sức khỏe có thể ảnh hưởng đến BMR.
Ngoài ra, các yếu tố khác như gen di truyền, chủng tộc, khí hậu môi trường (cơ thể cần nhiều năng lượng hơn để giữ ấm hoặc làm mát trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt) cũng có thể đóng góp vào sự khác biệt về BMR giữa các cá nhân.
Như đã đề cập nhanh ở phần đầu, BMR chỉ là một phần của tổng năng lượng mà bạn tiêu hao mỗi ngày. Phần còn lại đến từ các hoạt động khác.
TDEE (Total Daily Energy Expenditure) = BMR + TEF + NEA + TEA
Biết cả BMR và TDEE giúp bạn có cái nhìn toàn diện và chính xác nhất về nhu cầu năng lượng của cơ thể.
Ví dụ, nếu BMR của bạn là 1200 calo, nhưng bạn là người rất năng động (tập thể dục hàng ngày, đi lại nhiều), TDEE của bạn có thể lên tới 2200-2500 calo. Nếu bạn chỉ ăn 1500 calo để giảm cân, bạn vẫn đang cắt giảm 700-1000 calo so với TDEE (gây thâm hụt calo để giảm cân), nhưng vẫn cao hơn BMR (đảm bảo các chức năng cơ bản). Ngược lại, nếu bạn chỉ ăn 1000 calo, bạn đang ăn dưới cả BMR, điều này không được khuyến khích.
Để tính TDEE, bạn thường lấy BMR ước tính và nhân với một hệ số hoạt động, dao động từ 1.2 (ít vận động) đến 1.9 (vận động rất nặng).
Ví dụ tiếp: Người phụ nữ ở ví dụ trên có BMR là 1139 calo (theo Mifflin-St Jeor). Nếu cô ấy tập thể dục vừa phải 3-5 ngày/tuần (hệ số 1.55):
TDEE = 1139 * 1.55 = 1765 calo/ngày.
Đây là lượng calo cô ấy cần để giữ cân. Nếu muốn giảm cân, cô ấy cần nạp ít hơn 1765 calo. Nếu muốn tăng cân, cô ấy cần nạp nhiều hơn 1765 calo.
Hiểu BMR không chỉ để biết một con số. Quan trọng là cách bạn áp dụng nó vào thực tế để đạt được mục tiêu về cân nặng và sức khỏe tổng thể.
Nếu mục tiêu của bạn là giảm cân, bạn cần tạo ra sự thâm hụt calo, nghĩa là lượng calo nạp vào ít hơn lượng calo tiêu hao (TDEE). BMR là điểm khởi đầu để tính TDEE. Một mức thâm hụt calo hợp lý và bền vững thường là 500-750 calo mỗi ngày so với TDEE, giúp giảm khoảng 0.5 – 0.7kg mỗi tuần.
Lưu ý quan trọng: Không nên cắt giảm calo xuống dưới mức BMR của bạn (trừ khi có chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ/chuyên gia dinh dưỡng). Ăn quá ít calo trong thời gian dài có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và phản tác dụng với mục tiêu giảm cân lâu dài do làm chậm quá trình trao đổi chất.
Ngược lại, nếu bạn muốn tăng cân (đặc biệt là tăng cơ bắp), bạn cần tạo ra sự dư thừa calo, nghĩa là lượng calo nạp vào nhiều hơn TDEE. Một mức dư thừa hợp lý thường là 250-500 calo mỗi ngày, giúp tăng khoảng 0.25 – 0.5kg mỗi tuần. Quan trọng là lựa chọn thực phẩm lành mạnh và kết hợp với tập luyện sức mạnh để phần lớn cân nặng tăng thêm là khối lượng cơ bắp chứ không phải mỡ thừa.
Nếu bạn hài lòng với cân nặng hiện tại, mục tiêu là nạp lượng calo gần bằng TDEE của mình. Điều này giúp bạn duy trì cân nặng ổn định theo thời gian. Tất nhiên, nhu cầu năng lượng có thể biến động nhẹ theo ngày tùy vào mức độ hoạt động, nên việc theo dõi và điều chỉnh linh hoạt là cần thiết.
Trong quá trình tìm hiểu và áp dụng BMR, có một số lầm tưởng phổ biến mà bạn nên biết để tránh mắc sai lầm.
Đây là một câu hỏi nhiều người quan tâm. Mặc dù không thể thay đổi đáng kể BMR di truyền của mình, nhưng bạn có thể tác động đến một số yếu tố để làm BMR cao hơn. Cách hiệu quả nhất là tăng khối lượng cơ bắp. Như đã nói, mô cơ đốt cháy nhiều calo hơn mô mỡ ngay cả khi nghỉ ngơi. Do đó, tập luyện sức mạnh thường xuyên để xây dựng cơ bắp sẽ giúp BMR của bạn cao hơn.
Ngoài ra, duy trì sự vận động nhẹ nhàng suốt cả ngày (NEA cao) cũng đóng góp đáng kể vào tổng năng lượng tiêu hao hàng ngày, mặc dù không trực tiếp làm tăng BMR. Ăn đủ protein và ngủ đủ giấc cũng có thể hỗ trợ chức năng trao đổi chất khỏe mạnh. Tuy nhiên, mức tăng BMR nhờ các biện pháp này thường không quá đột phá, và BMR vẫn sẽ giảm theo tuổi tác.
Hoàn toàn đúng. Khi bạn cắt giảm calo xuống quá thấp, cơ thể sẽ hiểu rằng đang có sự thiếu hụt năng lượng. Để sinh tồn, nó sẽ tự động làm chậm quá trình trao đổi chất để tiết kiệm năng lượng, và BMR sẽ giảm xuống. Điều này không chỉ cản trở việc giảm cân mà còn có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như mệt mỏi, rụng tóc, suy giảm miễn dịch, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới.
Đó là lý do tại sao các chuyên gia khuyến cáo giảm cân từ từ và bền vững, kết hợp chế độ ăn uống cân bằng với tập luyện, thay vì áp dụng các chế độ ăn kiêng “cấp tốc” hoặc “cực đoan”.
Mặc dù các công thức và thông tin trên đây rất hữu ích, nhưng đôi khi bạn cần sự tư vấn chuyên sâu hơn từ các chuyên gia y tế hoặc dinh dưỡng.
Việc tham vấn chuyên gia giúp bạn có được thông tin chính xác, lời khuyên đáng tin cậy và một kế hoạch hành động an toàn, hiệu quả dựa trên tình trạng sức khỏe cá nhân.
Để cung cấp góc nhìn chuyên sâu hơn, chúng ta hãy cùng lắng nghe lời khuyên từ một chuyên gia dinh dưỡng giả định.
“Việc hiểu chỉ số BMR là gì là bước đầu tiên quan trọng trong hành trình quản lý sức khỏe và cân nặng,” Bác sĩ Dinh dưỡng Nguyễn Thị Minh Anh chia sẻ. “Nó giống như việc bạn biết điểm xuất phát của mình vậy. Từ đó, bạn mới có thể tính toán lộ trình và điều chỉnh cho phù hợp với đích đến. Tuy nhiên, đừng quá ám ảnh bởi con số BMR đơn lẻ. Hãy nhìn nó trong bối cảnh tổng thể TDEE và cả lối sống năng động của bạn. Tập trung vào việc xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, cân bằng và duy trì hoạt động thể chất đều đặn. Đây mới là yếu tố quyết định sự thành công lâu dài.”
Bác sĩ Minh Anh cũng nhấn mạnh rằng, mặc dù kiến thức y khoa ngày càng phổ biến, nhưng mỗi cá nhân là một trường hợp riêng biệt. “Ngay cả những vấn đề sức khỏe ở các giai đoạn khác nhau của cuộc đời, ví dụ như khi chăm sóc trẻ sơ sinh bị ọc sữa phải làm sao, đòi hỏi sự tư vấn riêng biệt từ bác sĩ chuyên khoa nhi, thì việc quản lý trao đổi chất và năng lượng của người lớn cũng cần được cá nhân hóa. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế khi cần thiết.”
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ chỉ số BMR là gì và vai trò quan trọng của nó trong việc duy trì các chức năng sống cơ bản của cơ thể. BMR là nền tảng để tính toán tổng nhu cầu năng lượng hàng ngày (TDEE), từ đó giúp bạn xây dựng chế độ ăn uống và tập luyện phù hợp với mục tiêu quản lý cân nặng và sức khỏe tổng thể. Mặc dù các công thức ước tính BMR là công cụ hữu ích, hãy nhớ rằng chúng chỉ mang tính tham khảo và BMR thực tế của bạn có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố cá nhân.
Việc duy trì một BMR khỏe mạnh (thông qua việc duy trì khối lượng cơ bắp, chế độ ăn uống cân bằng và lối sống lành mạnh) đóng góp tích cực vào sức khỏe trao đổi chất lâu dài. Đừng ngần ngại áp dụng kiến thức này vào cuộc sống hàng ngày của bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hoặc cần tư vấn chuyên sâu, hãy tìm đến các chuyên gia y tế hoặc dinh dưỡng. Họ sẽ giúp bạn có cái nhìn chính xác nhất về chỉ số BMR là gì của riêng bạn và hướng dẫn bạn cách sử dụng thông tin đó một cách hiệu quả nhất cho sức khỏe.
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi