Các mũi tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng: Tấm lá chắn bảo vệ sức khỏe con yêu

Chào bạn! Là một chuyên gia bệnh lý và cũng là người luôn quan tâm sâu sắc đến sức khỏe cộng đồng, tôi hiểu rõ sự băn khoăn của các bậc phụ huynh về việc tiêm chủng cho con. Trong vô vàn thông tin ngoài kia, đâu là điều thực sự cần biết về Các Mũi Tiêm Trong Chương Trình Tiêm Chủng Mở Rộng? Chương trình này không chỉ là những mũi tiêm định kỳ, mà còn là một “tấm lá chắn” vững chắc được xây dựng bởi y học hiện đại, giúp bảo vệ thế hệ tương lai khỏi những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây hậu quả nặng nề nếu không được phòng ngừa. Hãy cùng nhau tìm hiểu cặn kẽ về tầm quan trọng và chi tiết của từng mũi tiêm này nhé.

Tiêm chủng mở rộng là một chương trình y tế công cộng vô cùng ý nghĩa, được triển khai trên toàn quốc nhằm cung cấp vắc xin miễn phí cho trẻ em, đảm bảo mọi trẻ em Việt Nam đều có cơ hội tiếp cận các biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Chương trình này đã góp phần giảm đáng kể tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, mang lại cuộc sống khỏe mạnh hơn cho hàng triệu trẻ nhỏ. Để hiểu rõ hơn về sức khỏe toàn diện, bên cạnh các biện pháp phòng bệnh như tiêm chủng, việc theo dõi các dấu hiệu khác như chỉ số ket trong nước tiểu cũng quan trọng, cho thấy sự liên kết phức tạp giữa các hệ cơ quan trong cơ thể.

Chương trình Tiêm chủng Mở rộng là gì và Tầm quan trọng của nó?

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao việc đưa con đi tiêm phòng lại được nhấn mạnh đến vậy không? Chương trình Tiêm chủng Mở rộng (Expanded Program on Immunization – EPI) là một sáng kiến toàn cầu được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phát động, nhằm đảm bảo mọi trẻ em đều được tiếp cận các loại vắc xin cơ bản chống lại những bệnh nguy hiểm phổ biến. Tại Việt Nam, chương trình này đã được triển khai hàng chục năm và không ngừng được cập nhật, bổ sung để mang lại hiệu quả phòng bệnh cao nhất.

Mục tiêu chính của chương trình là giảm tỷ lệ mắc và tử vong ở trẻ em do các bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa bằng vắc xin. Điều này không chỉ bảo vệ cá nhân trẻ được tiêm mà còn tạo ra “miễn dịch cộng đồng” hay còn gọi là “hiệu ứng lá chắn”, bảo vệ cả những người không thể tiêm chủng (ví dụ: trẻ quá nhỏ, người suy giảm miễn dịch). Khi phần lớn dân số được tiêm phòng, mầm bệnh khó lây lan, nhờ đó nguy cơ dịch bệnh bùng phát trong cộng đồng giảm xuống đáng kể. Nói cách khác, việc tiêm chủng cho con bạn không chỉ là trách nhiệm với con mà còn là đóng góp vào sức khỏe chung của cả xã hội.

Các mũi tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng quan trọng như thế nào?

Đây chính là phần cốt lõi mà chúng ta cần đi sâu. Các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng bao gồm những vắc xin đã được nghiên cứu, kiểm nghiệm và chứng minh hiệu quả vượt trội trong việc phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Mỗi loại vắc xin nhắm vào một hoặc nhiều tác nhân gây bệnh cụ thể, huấn luyện hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện và chống lại chúng một cách hiệu quả khi bị tấn công thật sự.

“Việc tuân thủ lịch tiêm chủng mở rộng là món quà sức khỏe vô giá mà cha mẹ có thể dành cho con,” Bác sĩ Nguyễn Thị Thơm, chuyên gia đầu ngành về y tế dự phòng chia sẻ. “Mỗi mũi tiêm là một bước nhỏ, nhưng tổng hòa lại tạo nên một hàng rào bảo vệ kiên cố, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, tránh xa nguy cơ tàn tật hoặc tử vong do các bệnh truyền nhiễm đáng sợ như bại liệt, uốn ván, sởi hay viêm não Nhật Bản.”

Dưới đây là danh sách các mũi tiêm chính trong chương trình tiêm chủng mở rộng mà bạn cần nắm rõ:

Vắc xin phòng Bệnh Lao (BCG)

• Bệnh Lao là gì? Lao là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, thường ảnh hưởng đến phổi nhưng cũng có thể tấn công các bộ phận khác của cơ thể như xương, não, thận. Bệnh lây lan qua đường không khí khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện.
• Vắc xin BCG là gì? Vắc xin BCG (Bacillus Calmette-Guérin) là vắc xin sống giảm độc lực, giúp cơ thể tạo miễn dịch chống lại vi khuẩn Lao.
• Lịch tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng: Tiêm 1 mũi duy nhất cho trẻ trong vòng 1 tháng đầu sau sinh, tốt nhất là trong 24 giờ đầu.
• Tại sao cần tiêm sớm? Tiêm sớm giúp bảo vệ trẻ khỏi các thể Lao nặng, đặc biệt là Lao màng não và Lao kê – những thể bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao ở trẻ nhỏ.

Vắc xin phòng Viêm gan B

• Bệnh Viêm gan B là gì? Viêm gan B là bệnh nhiễm trùng gan nghiêm trọng do virus Viêm gan B (HBV) gây ra. Virus lây lan qua máu, dịch cơ thể từ mẹ sang con, qua quan hệ tình dục, hoặc tiếp xúc với máu của người nhiễm bệnh. Nhiễm HBV mạn tính có thể dẫn đến xơ gan, suy gan và ung thư gan.
• Vắc xin Viêm gan B là gì? Là vắc xin tái tổ hợp, giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virus HBV.
• Lịch tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng:
  • Mũi 1: Tiêm trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Mũi này cực kỳ quan trọng để phòng lây truyền từ mẹ sang con.
  • Các mũi tiếp theo được phối hợp trong vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 theo lịch của chương trình (ví dụ: lúc 2, 3, 4 tháng tuổi).
• Tầm quan trọng: Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ nhiễm Viêm gan B cao. Tiêm vắc xin Viêm gan B sớm sau sinh là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa lây truyền từ mẹ sang con và giảm nguy cơ nhiễm mạn tính, từ đó phòng ngừa ung thư gan về sau.

Vắc xin phòng Bệnh Bại liệt (OPV/IPV)

• Bệnh Bại liệt là gì? Bại liệt là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Polio gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa (phân-miệng). Virus tấn công hệ thần kinh trung ương, gây tổn thương tủy sống và dẫn đến liệt vĩnh viễn, thường ở chân. Trong trường hợp nặng, virus có thể làm tê liệt cơ hô hấp, gây tử vong.
• Vắc xin Bại liệt là gì? Chương trình tiêm chủng mở rộng sử dụng cả vắc xin bại liệt dạng uống (OPV – sống giảm độc lực) và dạng tiêm (IPV – bất hoạt) tùy theo từng giai đoạn và chiến lược của Bộ Y tế. Cả hai loại đều giúp cơ thể tạo miễn dịch chống lại virus Polio.
• Lịch tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng:
  • Vắc xin bại liệt uống (OPV): Thường cho uống 2-3 lần theo lịch (ví dụ: lúc 2, 3, 4 tháng tuổi), thường kết hợp với vắc xin phối hợp.
  • Vắc xin bại liệt tiêm (IPV): Thường tiêm 1 mũi lúc 5 tháng tuổi (hoặc theo lịch cụ thể của từng đợt/khu vực).
• Tại sao cần tiêm vắc xin bại liệt? Vắc xin bại liệt là chìa khóa để loại trừ bệnh bại liệt trên toàn cầu. Nhờ tiêm chủng, Việt Nam đã được công nhận là quốc gia không còn bệnh bại liệt hoang dại. Tuy nhiên, nguy cơ virus xâm nhập vẫn còn, nên việc duy trì tỷ lệ tiêm chủng cao là cực kỳ quan trọng.

Vắc xin phối hợp phòng Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván – Viêm gan B – Hib (Vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1)

Đây là một bước tiến lớn trong tiêm chủng, giúp giảm số mũi tiêm cho trẻ mà vẫn phòng ngừa được nhiều bệnh cùng lúc. Các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng thường bao gồm vắc xin phối hợp này.

• Bạch hầu: Bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn, gây viêm họng nặng, khó thở, và có thể ảnh hưởng đến tim, hệ thần kinh.

• Ho gà: Bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gây ho dữ dội, đặc biệt nguy hiểm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, có thể dẫn đến viêm phổi, tổn thương não, thậm chí tử vong.

• Uốn ván: Bệnh nhiễm trùng do độc tố của vi khuẩn Clostridium tetani, thường xâm nhập qua vết thương hở. Độc tố tấn công hệ thần kinh, gây co cứng cơ, đặc biệt là cơ hàm (khóa hàm) và cơ toàn thân, rất nguy hiểm đến tính mạng. Uốn ván sơ sinh lây từ mẹ không có miễn dịch sang con qua dây rốn khi sinh nở trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh.

• Viêm gan B: (Đã đề cập ở trên)

• Hib (Haemophilus influenzae type b): Vi khuẩn Hib là nguyên nhân hàng đầu gây viêm màng não mủ và viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi.

• Vắc xin phối hợp là gì? Là sự kết hợp của kháng nguyên từ các tác nhân gây bệnh Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Viêm gan B và Hib trong một mũi tiêm. Vắc xin 6 trong 1 bổ sung thêm thành phần Bại liệt (IPV).

• Lịch tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng: Thường tiêm 3 mũi cơ bản lúc trẻ 2, 3, 4 tháng tuổi và 1 mũi nhắc lúc 18 tháng tuổi.

• Lợi ích: Giảm số lần tiêm, giảm đau cho trẻ, tiện lợi cho phụ huynh, đồng thời tạo miễn dịch đồng thời chống lại nhiều bệnh nguy hiểm.

Để hiểu rõ hơn về [trẻ sơ sinh tiêu chảy] – một trong những vấn đề sức khỏe thường gặp ở trẻ nhỏ, bạn có thể tìm hiểu thêm. Dù nguyên nhân tiêu chảy có thể đa dạng, việc bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm qua đường tiêu hóa hoặc gây suy yếu cơ thể nói chung thông qua tiêm chủng gián tiếp giúp trẻ khỏe mạnh hơn để chống chọi với các tác nhân gây bệnh khác.

Vắc xin phòng Sởi và Sởi-Rubella (MR/MMR)

• Bệnh Sởi là gì? Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Sởi gây ra, lây qua đường hô hấp. Bệnh đặc trưng bởi sốt, phát ban toàn thân, viêm long đường hô hấp trên và kết mạc mắt. Sởi có thể gây biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não, tiêu chảy nặng, suy dinh dưỡng, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ suy dinh dưỡng hoặc suy giảm miễn dịch.
• Bệnh Rubella là gì? Rubella (Sởi Đức) là bệnh truyền nhiễm do virus Rubella gây ra, lây qua đường hô hấp. Bệnh thường nhẹ ở trẻ em (sốt nhẹ, phát ban, sưng hạch) nhưng cực kỳ nguy hiểm cho phụ nữ mang thai, có thể gây hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS) với các dị tật nghiêm trọng cho thai nhi như đục thủy tinh thể, bệnh tim bẩm sinh, chậm phát triển trí tuệ.
• Vắc xin Sởi/Sởi-Rubella là gì? Vắc xin sống giảm độc lực. Vắc xin Sởi đơn phòng Sởi. Vắc xin Sởi-Rubella (MR) phòng cả Sởi và Rubella. Vắc xin Sởi-Quai bị-Rubella (MMR) phòng cả 3 bệnh. Chương trình Tiêm chủng Mở rộng hiện sử dụng vắc xin MR hoặc MMR.
• Lịch tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng:
  • Mũi 1: Tiêm vắc xin Sởi đơn hoặc Sởi-Rubella lúc trẻ 9 tháng tuổi.
  • Mũi 2: Tiêm vắc xin Sởi-Rubella lúc trẻ 18 tháng tuổi.
• Tầm quan trọng: Hai mũi vắc xin Sởi/MR/MMR giúp trẻ có miễn dịch bền vững chống lại các bệnh này. Việc tiêm đủ mũi cũng góp phần quan trọng trong việc loại trừ bệnh Sởi và kiểm soát Rubella, bảo vệ sức khỏe sinh sản cho phụ nữ. Đối với những ai quan tâm đến việc chuẩn bị sức khỏe tốt nhất trước khi có con, tìm hiểu về [tiêm sởi quai bị rubella trước khi mang thai] là vô cùng cần thiết.

Vắc xin phòng Viêm não Nhật Bản (JEV)

• Bệnh Viêm não Nhật Bản là gì? Là bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus Viêm não Nhật Bản (JEV) gây ra, lây truyền qua muỗi Culex. Virus tấn công hệ thần kinh trung ương, gây viêm não với các triệu chứng sốt cao, đau đầu, nôn, co giật, hôn mê, liệt. Bệnh có tỷ lệ tử vong và di chứng thần kinh (liệt, chậm phát triển trí tuệ, rối loạn tâm thần) rất cao ở trẻ em.
• Vắc xin Viêm não Nhật Bản là gì? Là vắc xin bất hoạt hoặc vắc xin sống giảm độc lực, giúp cơ thể tạo miễn dịch chống lại virus JEV.
• Lịch tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng: Thường tiêm 3 mũi cơ bản cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên, theo lịch cụ thể của chương trình hoặc khuyến cáo của địa phương (thường mũi 1, mũi 2 cách mũi 1 là 1-2 tuần, mũi 3 cách mũi 2 là 1 năm). Lịch tiêm có thể thay đổi tùy loại vắc xin JEV được sử dụng.
• Tại sao cần tiêm? Việt Nam nằm trong vùng lưu hành của virus JEV, đặc biệt vào mùa dịch (thường từ tháng 4 đến tháng 10). Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh hiểm nghèo này.

Vắc xin phòng Tả và Thương hàn (Tùy khu vực/chiến dịch)

• Bệnh Tả và Thương hàn là gì? Tả do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra, gây tiêu chảy cấp, mất nước trầm trọng. Thương hàn do vi khuẩn Salmonella Typhi gây ra, gây sốt kéo dài, đau bụng, có thể biến chứng thủng ruột. Cả hai bệnh đều lây qua đường tiêu hóa do ăn uống thực phẩm, nước uống bị nhiễm khuẩn.
• Vắc xin phòng Tả/Thương hàn là gì? Là vắc xin dạng uống hoặc tiêm.
• Lịch tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng: Các vắc xin này không phải lúc nào cũng có trong lịch tiêm thường xuyên cho mọi trẻ em, mà có thể được triển khai theo các chiến dịch tiêm chủng ở những vùng có nguy cơ cao bùng phát dịch Tả hoặc Thương hàn.

Đảm bảo an toàn và hiệu quả của các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng

Lịch trình các mũi tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng: Khi nào con bạn cần tiêm?

Việc tuân thủ đúng lịch tiêm là rất quan trọng để vắc xin phát huy hiệu quả tối đa. Lịch tiêm chủng mở rộng được thiết kế khoa học dựa trên tuổi của trẻ, thời điểm hệ miễn dịch của trẻ có thể đáp ứng tốt nhất với vắc xin và nguy cơ mắc bệnh theo từng lứa tuổi.

Thông thường, lịch các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng sẽ bắt đầu ngay sau khi trẻ chào đời và tiếp tục trong những năm tháng đầu đời quan trọng:

• Trong vòng 24 giờ đầu sau sinh: Vắc xin Lao (BCG) và Viêm gan B mũi 1.
• Lúc 2 tháng tuổi: Vắc xin phối hợp 5 trong 1/6 trong 1 (Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Viêm gan B, Hib, có thể kèm Bại liệt) mũi 1 và Bại liệt uống (nếu chưa có trong vắc xin phối hợp).
• Lúc 3 tháng tuổi: Vắc xin phối hợp 5 trong 1/6 trong 1 mũi 2 và Bại liệt uống.
• Lúc 4 tháng tuổi: Vắc xin phối hợp 5 trong 1/6 trong 1 mũi 3 và Bại liệt uống.
• Lúc 5 tháng tuổi: Vắc xin Bại liệt tiêm (IPV).
• Lúc 9 tháng tuổi: Vắc xin Sởi đơn hoặc Sởi-Rubella (MR/MMR) mũi 1.
• Lúc 18 tháng tuổi: Vắc xin phối hợp 5 trong 1 mũi nhắc (Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Viêm gan B, Hib) và vắc xin Sởi-Rubella (MR/MMR) mũi 2.
• Từ 12 tháng tuổi trở lên: Vắc xin Viêm não Nhật Bản (lịch 3 mũi ban đầu và các mũi nhắc sau đó tùy loại vắc xin).

Lịch này có thể có sự điều chỉnh nhỏ tùy theo phác đồ tiêm chủng quốc gia và các chương trình bổ sung tại địa phương. Điều quan trọng là bạn cần giữ sổ/phiếu tiêm chủng của con và theo dõi sát lịch hẹn tiêm tại cơ sở y tế.

“Lịch tiêm chủng không phải là ngẫu nhiên. Mỗi mũi tiêm được đặt vào một thời điểm vàng để đảm bảo hệ miễn dịch của trẻ nhận được sự bảo vệ tốt nhất khi nguy cơ mắc bệnh đang tăng lên theo tuổi,” Giáo sư Trần Văn An, nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm chia sẻ. “Bỏ lỡ một mũi tiêm có nghĩa là trẻ chưa được bảo vệ hoàn toàn hoặc sự bảo vệ đó có thể không bền vững. Vì vậy, hãy cố gắng tuân thủ lịch tiêm theo đúng hẹn.”

Tiêm chủng Mở rộng có an toàn không? Những lo lắng thường gặp

An toàn vắc xin là mối quan tâm hàng đầu của các nhà khoa học, cơ quan quản lý y tế và cả các bậc phụ huynh. Bạn hoàn toàn có quyền tìm hiểu và băn khoăn về vấn đề này. Các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng đã trải qua quy trình nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt qua nhiều giai đoạn trước khi được cấp phép và đưa vào sử dụng. Quy trình này đảm bảo vắc xin vừa hiệu quả trong việc phòng bệnh, vừa an toàn cho người được tiêm.

• Các phản ứng sau tiêm thường gặp: Hầu hết các phản ứng sau tiêm là nhẹ và tự khỏi sau 1-2 ngày, bao gồm:
  • Đau, sưng, đỏ nhẹ tại chỗ tiêm.
  • Sốt nhẹ.
  • Quấy khóc, kém bú/ăn, mệt mỏi.
  • Đây là những dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch của trẻ đang phản ứng với vắc xin và tạo ra sự bảo vệ.
• Cách xử lý phản ứng nhẹ:
  • Cho trẻ mặc thoáng mát nếu sốt.
  • Dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ nếu sốt cao (trên 38.5 độ C).
  • Chườm mát tại chỗ tiêm để giảm sưng đau.
  • Cho trẻ bú/uống đủ nước.
  • Theo dõi sát trẻ.
• Các phản ứng nặng hiếm gặp: Phản ứng nặng như sốc phản vệ là cực kỳ hiếm, chỉ xảy ra với tỷ lệ rất thấp. Các cơ sở tiêm chủng đều được trang bị đầy đủ phương tiện và nhân lực để xử lý kịp thời các trường hợp này.

Cần lưu ý rằng nguy cơ gặp biến chứng nặng do mắc bệnh truyền nhiễm (như viêm não do sởi, di chứng liệt do bại liệt) cao hơn gấp nhiều lần so với nguy cơ gặp phản ứng nặng sau tiêm vắc xin. Lợi ích của việc tiêm chủng vượt trội so với rủi ro.

“Sự an toàn của vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng luôn là ưu tiên hàng đầu. Các vắc xin này liên tục được giám sát về chất lượng và tính an toàn bởi các cơ quan y tế quốc gia và quốc tế,” Giáo sư Trần Văn An khẳng định. “Cha mẹ hãy yên tâm khi cho con tiêm chủng theo lịch. Nếu có bất kỳ băn khoăn hoặc tiền sử dị ứng đặc biệt nào của trẻ, hãy trao đổi thẳng thắn với cán bộ y tế để được tư vấn cụ thể.”

Tương tự như [làm cách nào để hết đau bụng] là một vấn đề sức khỏe phổ biến mà chúng ta thường tìm cách xử lý, việc theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm cũng là một phần quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe tổng thể của con.

Cần lưu ý gì trước và sau khi cho con tiêm chủng?

Để buổi tiêm chủng diễn ra thuận lợi và đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ, bạn nên chuẩn bị chu đáo cả trước và sau khi tiêm.

Trước khi tiêm:

1. Đảm bảo trẻ khỏe mạnh: Trẻ không sốt, không mắc các bệnh cấp tính đang tiến triển (tiêu chảy, viêm phổi nặng…). Tuy nhiên, trẻ bị sổ mũi, ho nhẹ, hoặc đang dùng kháng sinh (không phải điều trị bệnh cấp tính) vẫn có thể tiêm chủng được. Hãy hỏi ý kiến cán bộ y tế nếu bạn không chắc chắn.
2. Mang theo sổ/phiếu tiêm chủng: Giúp cán bộ y tế kiểm tra lại lịch sử tiêm của trẻ và ghi chép thông tin mũi tiêm mới.
3. Thông báo tiền sử sức khỏe: Cho cán bộ y tế biết về tiền sử dị ứng của trẻ (đặc biệt với các lần tiêm chủng trước, với trứng gà, hoặc các loại thuốc), tiền sử bệnh tật, hay các phản ứng bất thường sau tiêm của bản thân hoặc người trong gia đình.
4. Giữ tâm lý thoải mái: Cả mẹ và bé đều nên thoải mái. Trẻ quấy khóc là bình thường, sự trấn an của bạn sẽ giúp ích rất nhiều.

Sau khi tiêm:

1. Ở lại điểm tiêm chủng 30 phút: Đây là quy tắc vàng để cán bộ y tế kịp thời phát hiện và xử lý các phản ứng nghiêm trọng (rất hiếm gặp) nếu có.
2. Theo dõi trẻ tại nhà: Tiếp tục theo dõi trẻ trong 24-48 giờ sau tiêm. Ghi nhận các biểu hiện của trẻ.
3. Chăm sóc tại chỗ tiêm: Có thể sưng, đỏ, đau nhẹ. Không xoa dầu hay đắp bất cứ thứ gì lên vết tiêm. Có thể chườm mát nhẹ nhàng bằng khăn sạch.
4. Xử lý sốt: Sốt nhẹ là bình thường. Nếu trẻ sốt cao (trên 38.5 độ C) hoặc quấy khóc nhiều do khó chịu, có thể cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo liều lượng và chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ.
5. Cho trẻ bú/ăn đủ: Đảm bảo trẻ không bị mất nước.
6. Đưa trẻ đi khám ngay nếu có dấu hiệu bất thường: Sốt cao kéo dài không hạ, co giật, quấy khóc dữ dội không dỗ được, li bì, tím tái, khó thở, phát ban toàn thân… Đừng ngần ngại đưa con đến cơ sở y tế gần nhất.

Các mũi tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng và sức khỏe cộng đồng

Như đã đề cập, việc tiêm chủng không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần xây dựng miễn dịch cộng đồng. Khi tỷ lệ trẻ được tiêm chủng đầy đủ các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng đạt ngưỡng cao (thường trên 95%), mầm bệnh sẽ khó có cơ hội lây lan, bảo vệ cả những người chưa được tiêm (như trẻ sơ sinh chưa đủ tuổi tiêm, người suy giảm miễn dịch, người đang điều trị bệnh nặng).

Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kinh ngạc nhờ Chương trình Tiêm chủng Mở rộng, như loại trừ bệnh Bại liệt, giảm mạnh số ca mắc Sởi, Ho gà, Bạch hầu, Uốn ván. Nhờ đó, hàng triệu trẻ em được sống khỏe mạnh, không phải chịu gánh nặng bệnh tật và di chứng mà những căn bệnh này gây ra. Điều này cũng giảm áp lực lên hệ thống y tế và chi phí chăm sóc sức khỏe cho gia đình và xã hội.

“Tiêm chủng mở rộng là một trong những can thiệp y tế công cộng hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất,” Bác sĩ Nguyễn Thị Thơm nhận xét. “Đầu tư vào tiêm chủng cho trẻ hôm nay là đầu tư vào tương lai khỏe mạnh của cả một dân tộc.”

Nâng cao kiến thức y tế để phòng bệnh hiệu quả cho gia đình

Tìm hiểu thêm về Các mũi tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng và các vấn đề sức khỏe khác

Thông tin về các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng luôn được cập nhật bởi Bộ Y tế và các tổ chức y tế uy tín như WHO, UNICEF. Bạn có thể tìm kiếm thông tin chi tiết hơn về từng loại vắc xin, lịch tiêm cụ thể tại các điểm tiêm chủng, trung tâm y tế dự phòng địa phương, hoặc website của Bộ Y tế/Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương.

Việc chủ động tìm hiểu kiến thức y tế là rất quan trọng để chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình một cách tốt nhất. Bên cạnh việc phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm qua tiêm chủng, chúng ta cũng cần quan tâm đến các vấn đề sức khỏe thường gặp khác. Đối với những ai quan tâm đến các vấn đề sức khỏe thường gặp như [bụng khó chịu buồn nôn], việc hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý là cần thiết. Tương tự, việc nắm vững thông tin về tiêm chủng giúp chúng ta chủ động phòng ngừa những bệnh nguy hiểm.

Những câu hỏi thường gặp về Các mũi tiêm trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng

Để giải đáp thêm những băn khoăn thường gặp của phụ huynh, chúng tôi tổng hợp một số câu hỏi và trả lời ngắn gọn dưới đây:

Trẻ đang bị sổ mũi, ho nhẹ có tiêm chủng được không?

Thông thường, trẻ chỉ bị sổ mũi hoặc ho nhẹ, không kèm sốt hoặc các dấu hiệu bệnh nặng khác, vẫn có thể tiêm chủng theo lịch. Cán bộ y tế sẽ khám sàng lọc kỹ trước khi quyết định có tiêm hay không.

Vắc xin phối hợp (5 trong 1, 6 trong 1) có an toàn hơn hay kém an toàn hơn vắc xin đơn?

Vắc xin phối hợp đã được nghiên cứu và chứng minh là an toàn và hiệu quả tương đương với việc tiêm từng loại vắc xin đơn lẻ. Lợi ích của vắc xin phối hợp là giảm số mũi tiêm, giúp trẻ ít bị đau và phụ huynh dễ dàng tuân thủ lịch tiêm hơn.

Nếu lỡ lịch tiêm một mũi vắc xin thì phải làm sao?

Bạn không cần phải tiêm lại từ đầu. Hãy đưa trẻ đến điểm tiêm chủng sớm nhất có thể. Cán bộ y tế sẽ kiểm tra lại lịch sử tiêm của trẻ và tư vấn mũi tiêm bù phù hợp để trẻ tiếp tục được bảo vệ.

Có mối liên hệ nào giữa vắc xin và bệnh tự kỷ không?

Không. Các nghiên cứu khoa học quy mô lớn trên khắp thế giới đã chứng minh không có bất kỳ mối liên hệ nào giữa việc tiêm vắc xin (bao gồm vắc xin sởi, quai bị, rubella) và bệnh tự kỷ. Thông tin về mối liên hệ này là không chính xác và đã bị bác bỏ hoàn toàn bởi cộng đồng khoa học quốc tế.

Người lớn có cần tiêm các vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng không?

Chương trình tiêm chủng mở rộng chủ yếu dành cho trẻ em. Tuy nhiên, một số vắc xin như vắc xin phòng Sởi-Quai bị-Rubella, vắc xin phòng Bạch hầu-Ho gà-Uốn ván (Tdap) cũng được khuyến cáo cho người lớn (đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, người mang thai, người chăm sóc trẻ nhỏ) để tăng cường miễn dịch và phòng lây nhiễm.

Có thể tiêm các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng ở đâu?

Bạn có thể đưa con đi tiêm chủng tại các điểm tiêm chủng xã/phường, trạm y tế hoặc trung tâm y tế dự phòng tại địa phương. Các cơ sở này là nơi triển khai Chương trình Tiêm chủng Mở rộng.

Kết luận

Các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng thực sự là nền tảng vững chắc cho sức khỏe của trẻ em Việt Nam. Bằng cách cung cấp miễn phí các loại vắc xin thiết yếu, chương trình này đã giúp hàng triệu trẻ nhỏ tránh khỏi nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, tạo điều kiện để trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất và trí tuệ. Việc tuân thủ lịch tiêm chủng đầy đủ và đúng hẹn là trách nhiệm và cũng là tình yêu thương lớn lao mà mỗi bậc cha mẹ dành cho con. Đừng ngần ngại tìm hiểu thông tin từ các nguồn đáng tin cậy và trao đổi với cán bộ y tế để có những quyết định đúng đắn nhất cho sức khỏe của con yêu và cả cộng đồng xung quanh chúng ta. Sức khỏe răng miệng cũng là một phần không thể tách rời của sức khỏe tổng thể, và tại Nha Khoa Bảo Anh, chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp những thông tin y tế chính xác và đáng tin cậy nhất cho bạn và gia đình. Hãy bảo vệ con bạn bằng cách tiêm chủng đầy đủ các mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng ngay hôm nay!