“Đau bụng phải là bị gì?” – Câu hỏi này chắc chắn không ít lần xuất hiện trong tâm trí chúng ta khi đột nhiên cảm thấy một cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng bụng bên phải. Vùng bụng bên phải là nơi trú ngụ của rất nhiều cơ quan quan trọng, từ hệ tiêu hóa, hệ tiết niệu cho đến hệ sinh sản, và mỗi cơn đau ở đây đều có thể là tín hiệu báo động từ cơ thể chúng ta. Việc hiểu rõ “đau Bụng Phải Là Bị Gì” không chỉ giúp bạn bớt lo lắng mà còn biết khi nào cần tìm đến sự giúp đỡ của y tế chuyên nghiệp một cách kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc. Đau ở khu vực này có thể xuất phát từ những nguyên nhân rất thông thường, chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn uống, nghỉ ngơi là khỏi, nhưng cũng không loại trừ khả năng là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng cần được can thiệp ngay lập tức.
Vậy làm sao để phân biệt? Cơn đau đó nói với bạn điều gì? Đừng lo lắng, bài viết này sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu về các nguyên nhân phổ biến và ít phổ biến gây đau bụng bên phải, giúp bạn có cái nhìn tổng quan và trang bị kiến thức cần thiết để xử lý tình huống này một cách tốt nhất. Chúng ta sẽ cùng nhau “giải mã” những tín hiệu mà cơ thể đang gửi gắm thông qua cơn đau ấy nhé.
Để biết “đau bụng phải là bị gì”, trước hết chúng ta cần mường tượng được “bản đồ” các cơ quan nằm ở vùng bụng bên phải. Vùng bụng bên phải được chia thành hai khu vực chính:
Chính vì sự tập trung dày đặc của các cơ quan quan trọng này mà bất kỳ sự bất thường nào xảy ra với chúng đều có thể biểu hiện thành cơn đau ở vùng bụng bên phải.
Khi bạn băn khoăn “đau bụng phải là bị gì”, khả năng cao là một trong những nguyên nhân dưới đây đang “lên tiếng”:
Viêm ruột thừa có lẽ là nguyên nhân được nghĩ đến đầu tiên khi nói đến đau bụng dưới bên phải, đặc biệt là ở người trẻ tuổi. Ruột thừa là một đoạn túi nhỏ dính vào phần đầu của ruột già. Khi nó bị viêm nhiễm, sưng tấy, nó sẽ gây ra những cơn đau rất đặc trưng.
Thông thường, cơn đau viêm ruột thừa bắt đầu ở vùng quanh rốn hoặc vùng thượng vị (dạ dày), sau đó mới di chuyển và khu trú xuống vùng bụng dưới bên phải. Cơn đau thường âm ỉ lúc đầu, rồi tăng dần mức độ và trở nên dữ dội hơn sau vài giờ. Cơn đau có xu hướng nặng hơn khi bạn ho, đi bộ hoặc thực hiện các động tác rung lắc cơ thể.
Đây là một tình trạng cấp cứu y tế, cần được chẩn đoán và điều trị (thường là phẫu thuật) kịp thời. Chần chừ có thể dẫn đến ruột thừa vỡ, gây viêm phúc mạc, một biến chứng rất nguy hiểm. Ngoài đau, bạn có thể kèm theo sốt nhẹ, buồn nôn, nôn, chán ăn, và đôi khi là táo bón hoặc tiêu chảy.
Túi mật là một cơ quan nhỏ nằm ngay dưới gan, có nhiệm vụ lưu trữ và cô đặc dịch mật do gan sản xuất. Dịch mật sau đó được đổ vào ruột non để giúp tiêu hóa chất béo. Sỏi mật là những viên sỏi hình thành bên trong túi mật, có kích thước từ hạt cát nhỏ li ti đến bằng quả bóng golf.
Khi sỏi di chuyển và làm tắc nghẽn ống dẫn mật (ống túi mật hoặc ống mật chủ), nó sẽ gây ra cơn đau quặn dữ dội ở vùng bụng trên bên phải, đôi khi lan ra vai phải hoặc lưng. Cơn đau này thường xuất hiện sau bữa ăn, đặc biệt là bữa ăn nhiều dầu mỡ, và có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Tình trạng này gọi là cơn đau quặn mật.
Nếu sỏi mật gây tắc nghẽn kéo dài, túi mật có thể bị viêm nhiễm, dẫn đến viêm túi mật cấp. Lúc này, cơn đau sẽ liên tục và dữ dội hơn, kèm theo sốt, ớn lạnh, buồn nôn, nôn. Đây cũng là một tình trạng cấp cứu cần được xử lý nhanh chóng.
Thận phải nằm ở phía sau, gần lưng, nhưng cơn đau do sỏi thận di chuyển hoặc làm tắc nghẽn niệu quản phải lại thường lan xuống phía trước, đến vùng bụng bên phải, thậm chí xuống bẹn.
Cơn đau do sỏi thận thường là những cơn đau quặn dữ dội, từng đợt, xuất hiện đột ngột và có cường độ rất cao, khiến người bệnh không thể ngồi yên. Cơn đau bắt nguồn từ vùng lưng dưới bên phải, sau đó lan ra phía trước bụng dưới bên phải và xuống bẹn. Ngoài đau, bạn có thể kèm theo buồn nôn, nôn, đi tiểu ra máu, tiểu buốt, tiểu rắt. Vị trí đau có thể thay đổi tùy thuộc vào vị trí của viên sỏi trong đường tiết niệu.
Soi tui mat va soi than ben phai gay dau bung
Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng phổ biến của hệ tiêu hóa, ảnh hưởng đến ruột già. Mặc dù không gây tổn thương thực thể cho ruột, IBS lại gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, bao gồm cả đau bụng. Vị trí đau ở IBS có thể thay đổi, nhưng không ít người trải qua cơn đau hoặc khó chịu ở vùng bụng bên phải.
Cơn đau do IBS thường liên quan đến việc đi tiêu: có thể giảm sau khi đi ngoài hoặc trở nên nặng hơn khi táo bón hoặc tiêu chảy. Cơn đau này thường đi kèm với các triệu chứng khác như đầy hơi, chướng bụng, thay đổi thói quen đi tiêu (táo bón, tiêu chảy hoặc xen kẽ cả hai). Đặc điểm của IBS là cơn đau có tính chất tái phát và mạn tính, không có dấu hiệu nguy hiểm như sốt, sụt cân không rõ nguyên nhân hay chảy máu trực tràng (những dấu hiệu này cần loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng hơn).
Việc chẩn đoán IBS thường dựa vào triệu chứng và loại trừ các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự. Điều trị thường tập trung vào kiểm soát triệu chứng bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, lối sống và sử dụng thuốc.
Đôi khi, nguyên nhân gây đau bụng phải lại rất đơn giản, chỉ là do đầy hơi hoặc táo bón. Sự tích tụ khí trong đường ruột hoặc phân bị ứ đọng ở phần đại tràng bên phải có thể tạo áp lực lên thành ruột, gây ra cảm giác đau âm ỉ hoặc khó chịu.
Cơn đau thường không dữ dội, có tính chất co thắt nhẹ hoặc âm ỉ. Cảm giác chướng bụng, đầy hơi thường đi kèm. Cơn đau này có thể giảm đi sau khi bạn xì hơi hoặc đi ngoài. Thay đổi chế độ ăn uống (tăng cường chất xơ, uống đủ nước) và vận động nhẹ nhàng thường giúp cải thiện tình trạng này.
Ngoài những “thủ phạm” phổ biến kể trên, khi phân tích “đau bụng phải là bị gì”, chúng ta cũng cần cân nhắc đến những nguyên nhân ít gặp hơn nhưng đôi khi lại rất quan trọng:
Viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm lớp niêm mạc của ruột già. Nếu tình trạng viêm khu trú ở phần đại tràng lên hoặc đại tràng góc gan, nó có thể gây đau ở vùng bụng bên phải. Các bệnh viêm ruột mạn tính như bệnh Crohn (có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, nhưng thường gặp ở hồi tràng và đại tràng) cũng có thể gây đau ở vùng bụng dưới bên phải.
Bệnh túi thừa đại tràng là tình trạng hình thành các túi nhỏ phình ra từ thành đại tràng. Nếu các túi này bị viêm nhiễm (viêm túi thừa), nó có thể gây đau, sốt và các triệu chứng tiêu hóa khác. Viêm túi thừa thường xảy ra ở đại tràng sigma (bên trái), nhưng đôi khi cũng có thể xảy ra ở đại tràng bên phải, gây đau bụng phải.
Thoát vị bẹn xảy ra khi một phần của ruột hoặc mô mỡ chui qua điểm yếu ở thành bụng dưới, tạo thành một khối phồng, thường xuất hiện ở vùng bẹn. Thoát vị bẹn bên phải có thể gây đau hoặc khó chịu ở vùng bụng dưới bên phải, đặc biệt là khi bạn gắng sức, ho, hoặc đứng lâu. Cơn đau thường giảm đi khi bạn nằm xuống. Nếu khối thoát vị bị nghẹt hoặc xoắn (thoát vị nghẹt), cơn đau sẽ trở nên dữ dội đột ngột, kèm theo buồn nôn, nôn, và đây là một tình trạng cấp cứu cần phẫu thuật ngay lập tức.
Gan nằm chủ yếu ở vùng bụng trên bên phải. Khi gan bị viêm cấp tính (do virus viêm gan, ngộ độc thuốc/hóa chất), nó có thể sưng lên và kéo căng lớp màng bao bọc gan (capsule Glisson), gây đau tức hoặc nặng tức ở vùng bụng trên bên phải. Cơn đau này thường không dữ dội như sỏi mật nhưng lại âm ỉ và liên tục. Viêm gan cấp thường kèm theo các triệu chứng khác như vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu, mệt mỏi, chán ăn.
Tuy tụy nằm vắt ngang bụng, chủ yếu ở phía sau dạ dày, nhưng phần đầu tụy lại nằm gần vùng bụng trên bên phải. Viêm tụy cấp là tình trạng viêm nhiễm tuyến tụy, thường do sỏi mật làm tắc nghẽn ống tụy hoặc do lạm dụng rượu. Cơn đau viêm tụy cấp thường rất dữ dội, đột ngột, xuất hiện ở vùng thượng vị và có thể lan ra lưng, nhưng đôi khi cũng có thể khu trú hoặc lan sang vùng bụng trên bên phải. Cơn đau thường nặng hơn sau khi ăn, đặc biệt là thức ăn nhiều dầu mỡ. Buồn nôn, nôn, sốt, mạch nhanh là những triệu chứng thường gặp đi kèm. Đây là một tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng.
Ở phụ nữ, vùng bụng dưới bên phải còn có buồng trứng và vòi trứng phải. Các vấn đề liên quan đến những cơ quan này có thể gây đau ở khu vực này:
Một ví dụ chi tiết về các vấn đề nội tiết hoặc liên quan đến hệ sinh sản có thể gây ra các triệu chứng không điển hình ở vùng bụng là tình trạng [cấy que tránh thai bị rong kinh uống thuốc gì]. Điều này cho thấy sự phức tạp của cơ thể phụ nữ và mối liên hệ giữa hệ thống nội tiết, sinh sản và các triệu chứng đau ở những vị trí tưởng chừng không trực tiếp liên quan.
Ở nam giới, ngoài các nguyên nhân chung, cần lưu ý đến khả năng đau từ tinh hoàn (ví dụ xoắn tinh hoàn) có thể lan lên vùng bụng dưới bên phải.
Tương tự như [đau bụng bên phải là bệnh gì], việc xác định chính xác nguyên nhân đòi hỏi sự đánh giá cẩn thận từ chuyên gia y tế, vì có rất nhiều khả năng khác nhau cần được xem xét.
Vị trí cụ thể của cơn đau ở vùng bụng bên phải có thể cung cấp thêm manh mối về nguyên nhân. Khi bạn cảm thấy [đau tức bụng dưới bên phải], những nghi vấn hàng đầu thường là viêm ruột thừa, các vấn đề về ruột già (viêm manh tràng, viêm đại tràng lên, viêm túi thừa), hoặc các vấn đề phụ khoa ở nữ giới (u nang buồng trứng, viêm phần phụ, thai ngoài tử cung) hay thoát vị bẹn.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng cơn đau có thể “di chuyển” hoặc lan tỏa, nên việc phân khu chỉ mang tính chất gợi ý ban đầu, không thay thế cho việc thăm khám y tế.
Không phải mọi cơn đau bụng phải đều cần phải cấp cứu. Tuy nhiên, có những dấu hiệu “cờ đỏ” mà bạn tuyệt đối không được bỏ qua và cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức:
Đừng ngần ngại đi khám ngay nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hoặc nếu cơn đau khiến bạn lo lắng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống. Việc chậm trễ có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Khi bạn đến gặp bác sĩ vì “đau bụng phải là bị gì”, họ sẽ thực hiện một quy trình thăm khám cẩn thận để tìm ra nguyên nhân. Quá trình này thường bao gồm:
Việc chẩn đoán đôi khi có thể đòi hỏi sự phối hợp của nhiều chuyên khoa khác nhau, ví dụ như tiêu hóa, ngoại khoa, tiết niệu, phụ sản.
Theo PGS.TS. Lê Thị Hương, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh tại Bệnh viện Quốc tế Việt Nam, “Trong nhiều trường hợp đau bụng phải, siêu âm là bước chẩn đoán hình ảnh đầu tiên và cực kỳ hữu ích, giúp chúng tôi nhanh chóng đánh giá tình trạng túi mật, đường mật, thận, và đặc biệt là ruột thừa trong trường hợp nghi ngờ viêm ruột thừa cấp.”
Sieu am chan doan nguyen nhan dau bung phai
Đôi khi, những vấn đề sức khỏe tưởng chừng không liên quan, ví dụ như [triệu chứng hạ canxi máu], lại có thể ảnh hưởng gián tiếp đến chức năng thần kinh hoặc cơ bắp, đôi khi gây ra các triệu chứng khó chịu ở nhiều nơi trên cơ thể, bao gồm cả đường tiêu hóa, làm việc chẩn đoán trở nên phức tạp hơn. Do đó, bác sĩ cần xem xét toàn diện bệnh sử của người bệnh.
Cách điều trị “đau bụng phải là bị gì” hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó.
Tuyệt đối không tự ý chẩn đoán và mua thuốc điều trị khi chưa có ý kiến của bác sĩ. Một số loại thuốc giảm đau thông thường có thể che lấp triệu chứng, gây khó khăn cho việc chẩn đoán, thậm chí làm nặng thêm tình trạng bệnh (ví dụ dùng thuốc kháng viêm non-steroid có thể gây loét dạ dày tá tràng hoặc làm nặng thêm tình trạng viêm ruột).
Để hiểu rõ hơn về các vấn đề sức khỏe và tác động của chúng lên cơ thể, đôi khi chúng ta cần xem xét cả những yếu tố tưởng chừng xa lạ. Tình huống [bị thuốc sâu dính vào da], chẳng hạn, có thể gây ra phản ứng toàn thân và ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan, nhắc nhở chúng ta rằng cơ thể là một khối thống nhất và các yếu tố từ môi trường bên ngoài cũng có thể là tác nhân gây bệnh.
Mặc dù không thể phòng ngừa tuyệt đối mọi nguyên nhân gây đau bụng phải, nhưng việc duy trì một lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý liên quan:
Ở phụ nữ, việc khám phụ khoa định kỳ cũng rất quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề về buồng trứng và vòi trứng.
Theo BS.CKI. Trần Văn Bảy, chuyên gia về Bệnh lý Tiêu hóa tại Trung tâm Y khoa Bảo Anh, “Nhiều trường hợp đau bụng phải liên quan đến thói quen ăn uống và sinh hoạt không khoa học. Chúng tôi luôn khuyên bệnh nhân nên chú trọng vào việc xây dựng một lối sống lành mạnh, đây là nền tảng tốt nhất để phòng ngừa nhiều bệnh lý.”
Đôi khi, những vấn đề sức khỏe nhỏ nhặt tưởng như không liên quan lại có thể là dấu hiệu ban đầu của sự mất cân bằng trong cơ thể. Tình trạng [triệu chứng hạ canxi máu] là một ví dụ, nó cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì sự cân bằng khoáng chất và dinh dưỡng trong cơ thể để đảm bảo hoạt động bình thường của mọi hệ thống, bao gồm cả hệ tiêu hóa.
Qua những phân tích trên, chúng ta có thể thấy rằng câu trả lời cho câu hỏi “đau bụng phải là bị gì” không hề đơn giản. Nó có thể là dấu hiệu của rất nhiều bệnh lý khác nhau, từ những vấn đề tiêu hóa thông thường cho đến các tình trạng cấp cứu nguy hiểm. Vị trí đau cụ thể (trên hay dưới, đau âm ỉ hay dữ dội, đau liên tục hay từng cơn), các triệu chứng đi kèm, tiền sử bệnh lý của bản thân đều là những yếu tố quan trọng giúp định hướng chẩn đoán.
Điều quan trọng nhất cần ghi nhớ là: Không được chủ quan với cơn đau bụng phải. Nếu bạn trải qua một cơn đau bụng bên phải mới xuất hiện, đặc biệt nếu nó dữ dội, kéo dài, hoặc kèm theo bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào đã nêu ở trên (sốt, nôn mửa, bụng cứng…), hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Chỉ có bác sĩ mới có thể đưa ra chẩn đoán chính xác và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Việc tự chẩn đoán và điều trị tại nhà không chỉ không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ mà còn có thể làm chậm trễ việc điều trị cần thiết, dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Hãy lắng nghe cơ thể mình, và đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia y tế khi cần thiết. Sức khỏe của bạn là quý giá nhất.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về cơn đau bụng phải của mình hoặc các vấn đề sức khỏe khác, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi tại Nha Khoa Bảo Anh để được tư vấn và hỗ trợ bởi đội ngũ chuyên gia y tế đáng tin cậy. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi