Đậu mùa khỉ là bệnh gì: Hiểu đúng để phòng ngừa hiệu quả

Chào bạn, gần đây chắc hẳn bạn đã nghe nhiều về “bệnh đậu mùa khỉ” qua các phương tiện truyền thông rồi đúng không? Có lẽ bạn đang băn kho khoăn không biết đậu Mùa Khỉ Là Bệnh Gì, nó có đáng sợ không, làm sao để nhận biết và quan trọng nhất là làm thế nào để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi căn bệnh này? Đừng lo lắng, với vai trò là một chuyên gia bệnh lý, tôi ở đây để giúp bạn gỡ rối tất cả những thắc mắc đó một cách dễ hiểu nhất, như chúng ta đang trò chuyện trực tiếp vậy.

Hãy hình dung thế này, cơ thể con người mình như một tòa thành kiên cố, nhưng đôi khi vẫn có những “kẻ lạ” cố gắng đột nhập. Virus chính là những “kẻ lạ” đó, và bệnh đậu mùa khỉ là một trong những vấn đề sức khỏe mà một loại virus nhất định gây ra. Để hiểu rõ hơn về ung thư gan giai đoạn đầu sống được bao lâu hay bất kỳ bệnh lý nào khác, việc tìm hiểu từ gốc rễ luôn là cách hiệu quả nhất, và với đậu mùa khỉ cũng không ngoại lệ. Chúng ta sẽ cùng nhau bóc tách từng lớp về căn bệnh này, từ bản chất, cách lây lan cho đến cách phòng tránh hiệu quả nhất nhé.

Đậu mùa khỉ Là Bệnh Gì?

Vậy rốt cuộc, đậu mùa khỉ là bệnh gì mà lại được nhắc đến nhiều như vậy? Đậu mùa khỉ, hay còn gọi là Monkeypox, là một bệnh truyền nhiễm do virus đậu mùa khỉ (Monkeypox virus) gây ra. Nghe tên có vẻ xa lạ và hơi đáng sợ, nhưng về bản chất, nó là một loại virus thuộc cùng họ với virus gây bệnh đậu mùa (smallpox), một căn bệnh đã được thanh toán trên toàn cầu. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng đậu mùa khỉ không phải là bệnh đậu mùa, mặc dù có nhiều điểm tương đồng về triệu chứng.

Căn bệnh này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1958 trong các đàn khỉ được sử dụng cho nghiên cứu, đó là lý do nó có tên là “đậu mùa khỉ”. Trường hợp đầu tiên ở người được ghi nhận vào năm 1970 tại Cộng hòa Dân chủ Congo. Ban đầu, đậu mùa khỉ chủ yếu lưu hành ở các quốc gia khu vực Trung và Tây Phi, nhưng sau đó đã xuất hiện ở nhiều nơi khác trên thế giới, đặc biệt là trong đợt bùng phát toàn cầu gần đây.

Hiểu đơn giản, đậu mùa khỉ là bệnh gì? Nó là một bệnh do virus, có thể lây từ động vật sang người và từ người sang người, gây ra các triệu chứng như sốt, đau đầu, sưng hạch bạch huyết và đặc trưng nhất là phát ban ngoài da. Mức độ nghiêm trọng của bệnh thường nhẹ hơn so với bệnh đậu mùa trước đây.

Nguyên nhân gây ra Bệnh Đậu mùa khỉ là gì?

Thủ phạm chính gây ra căn bệnh này chính là virus đậu mùa khỉ (Monkeypox virus). Virus này thuộc chi Orthopoxvirus trong họ Poxviridae. Trong chi này, còn có các virus gây bệnh đậu mùa, đậu bò (cowpox), và đậu lạc đà (camelpox).

Virus đậu mùa khỉ có hai nhánh chính (clades): nhánh Tây Phi và nhánh Congo Basin (Trung Phi). Nhánh Congo Basin thường gây bệnh nặng hơn và dễ lây lan hơn so với nhánh Tây Phi. Đợt bùng phát toàn cầu gần đây chủ yếu liên quan đến nhánh Tây Phi.

Vậy virus này “ẩn náu” ở đâu? Chủ yếu là trong các loài động vật gặm nhấm như sóc, chuột túi Gambian, chuột nhắt và cả khỉ ở khu vực Trung và Tây Phi. Con người nhiễm bệnh thường là do tiếp xúc gần với những động vật bị nhiễm hoặc sử dụng thịt của chúng mà chưa được nấu chín kỹ.

Bệnh Đậu mùa khỉ lây truyền qua những đường nào?

Một trong những câu hỏi quan trọng khi tìm hiểu đậu mùa khỉ là bệnh gì là nó lây lan ra sao, để chúng ta biết cách phòng tránh đúng không nào? Virus đậu mùa khỉ có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau, cả từ động vật sang người và từ người sang người.

Từ động vật sang người:

• Tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch cơ thể, các tổn thương ngoài da hoặc niêm mạc của động vật bị nhiễm bệnh.
• Ăn thịt động vật bị nhiễm bệnh mà chưa được nấu chín kỹ.
• Cắn hoặc cào bởi động vật bị nhiễm.

Từ người sang người:
Đây là con đường lây truyền chính trong đợt bùng phát gần đây. Virus có thể lây qua:

• Tiếp xúc trực tiếp: Đây là con đường phổ biến nhất. Virus có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp, gần gũi (da kề da) với các tổn thương (nốt ban, mụn nước, mụn mủ) trên da hoặc niêm mạc của người bệnh. Tiếp xúc này có thể xảy ra khi ôm, hôn, massage hoặc quan hệ tình dục.
• Tiếp xúc với dịch cơ thể: Tiếp xúc với máu, tinh dịch, dịch âm đạo, dịch từ các tổn thương của người bệnh.
• Giọt bắn đường hô hấp: Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, các giọt bắn chứa virus có thể bay vào không khí. Sự lây truyền qua đường này thường cần tiếp xúc mặt đối mặt kéo dài hoặc rất gần gũi.
• Tiếp xúc gián tiếp: Chạm vào quần áo, ga trải giường, khăn mặt hoặc các vật dụng khác đã tiếp xúc trực tiếp với các tổn thương hoặc dịch cơ thể của người bệnh.
• Từ mẹ sang con: Virus có thể lây truyền từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai hoặc lây truyền cho trẻ sơ sinh khi tiếp xúc gần trong và sau khi sinh.

Điều đáng chú ý là virus đậu mùa khỉ không lây lan dễ dàng như virus cúm hoặc virus gây COVID-19 qua đường hô hấp thông thường. Sự lây truyền từ người sang người chủ yếu đòi hỏi sự tiếp xúc gần gũi, kéo dài hoặc trực tiếp với tổn thương.

Hiểu rõ các con đường lây truyền giúp chúng ta hình dung được cách phòng tránh phù hợp. Nếu bạn quan tâm đến các bệnh lây truyền qua các con đường khác, ví dụ như các bệnh liên quan đến đường tiết niệu, việc tìm hiểu về tiểu ra máu ở nữ cũng cung cấp những góc nhìn hữu ích về cơ chế lây lan hoặc biểu hiện của các vấn đề sức khỏe nội tại.

Dấu hiệu và Triệu chứng của Bệnh Đậu mùa khỉ là gì?

Triệu chứng là cách cơ thể “lên tiếng” khi có vấn đề. Khi tìm hiểu đậu mùa khỉ là bệnh gì, việc nhận biết các dấu hiệu của nó là cực kỳ quan trọng để có thể phát hiện sớm và xử lý kịp thời.

Thời gian ủ bệnh của đậu mùa khỉ, tức là khoảng thời gian từ khi tiếp xúc với virus đến khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, thường là từ 6 đến 13 ngày, nhưng có thể dao động từ 5 đến 21 ngày.

Bệnh thường bắt đầu bằng giai đoạn khởi phát với các triệu chứng giống cúm, kéo dài khoảng 1 đến 5 ngày. Các triệu chứng phổ biến trong giai đoạn này bao gồm:

• Sốt
• Đau đầu dữ dội
• Đau cơ, đau lưng
• Mệt mỏi, thiếu năng lượng
• Sưng hạch bạch huyết (đây là một điểm khác biệt đáng chú ý so với bệnh đậu mùa): Các hạch ở cổ, nách, bẹn có thể sưng to và đau.

Sau giai đoạn khởi phát, giai đoạn đặc trưng nhất của bệnh xuất hiện: phát ban ngoài da. Phát ban thường bắt đầu từ 1 đến 3 ngày sau khi sốt xuất hiện, đôi khi sớm hơn hoặc muộn hơn.

• Vị trí phát ban: Ban thường xuất hiện đầu tiên ở mặt (phổ biến nhất), sau đó lan xuống các bộ phận khác của cơ thể như tay, chân, lòng bàn tay, lòng bàn chân, bộ phận sinh dục, hậu môn, và niêm mạc miệng.
• Diễn tiến của phát ban: Các nốt ban thường trải qua nhiều giai đoạn, như một cuộc “biến hình” trên da:
  1. Dát (Macules): Các đốm phẳng, đỏ, không gồ lên trên bề mặt da.
  2. Sẩn (Papules): Các nốt nhỏ gồ lên, cứng.
  3. Mụn nước (Vesicles): Các nốt sẩn chứa dịch trong.
  4. Mụn mủ (Pustules): Các mụn nước chuyển sang chứa dịch đục (mủ).
  5. Đóng vảy (Crusts): Các mụn mủ khô lại, đóng vảy.
  6. Bong vảy: Vảy bong ra, để lại vết sẹo.

Hình ảnh các giai đoạn phát ban điển hình của bệnh đậu mùa khỉ trên da người

Số lượng nốt ban có thể dao động từ vài nốt đến hàng nghìn nốt, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các tổn thương thường gây đau hoặc ngứa.

Bệnh đậu mùa khỉ thường tự khỏi sau khoảng 2 đến 4 tuần. Tuy nhiên, như bất kỳ bệnh truyền nhiễm nào, việc theo dõi và chăm sóc y tế là rất quan trọng để quản lý triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Đậu mùa khỉ có nguy hiểm không? Biến chứng tiềm ẩn là gì?

Mặc dù đậu mùa khỉ thường có xu hướng nhẹ hơn so với bệnh đậu mùa đã được thanh toán, câu hỏi “đậu mùa khỉ có nguy hiểm không?” vẫn là mối quan tâm chính đáng của nhiều người khi tìm hiểu đậu mùa khỉ là bệnh gì.

Đối với hầu hết người trưởng thành khỏe mạnh, bệnh thường tự giới hạn và các triệu chứng không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể gây ra những vấn đề sức khỏe đáng kể và thậm chí là nguy hiểm ở một số nhóm đối tượng nhất định.

Ai là nhóm có nguy cơ cao bị biến chứng nặng?

• Trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu (ví dụ: người nhiễm HIV/AIDS, người đang điều trị ung thư, người ghép tạng).
• Phụ nữ mang thai (có nguy cơ lây truyền sang thai nhi và gây biến chứng cho cả mẹ và bé).
• Người có các bệnh nền mạn tính.

Các biến chứng tiềm ẩn của bệnh đậu mùa khỉ có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng thứ cấp: Các tổn thương da có thể bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn.
• Viêm phổi: Virus có thể tấn công phổi.
• Viêm não (Encephalitis): Tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng ở não, có thể gây tổn thương thần kinh lâu dài.
• Mất thị lực: Nếu các tổn thương xuất hiện ở mắt.
• Nhiễm trùng huyết: Virus lây lan vào máu, gây nhiễm trùng toàn thân.
• Sẹo vĩnh viễn: Các nốt ban, đặc biệt là khi bị nhiễm trùng, có thể để lại sẹo lồi hoặc sẹo lõm trên da.
• Tử vong: Mặc dù hiếm gặp trong đợt bùng phát gần đây (tỷ lệ tử vong thấp, dưới 1% theo dữ liệu hiện tại từ các nhánh virus lưu hành), bệnh vẫn có thể gây tử vong, đặc biệt là ở trẻ em và người có hệ miễn dịch suy yếu.

Giống như việc tìm hiểu tiểu ra máu ở nữ để phát hiện sớm vấn đề sức khỏe, việc nhận biết các biến chứng của đậu mùa khỉ là rất quan trọng để có thể can thiệp y tế kịp thời, giảm thiểu hậu quả nặng nề. Không nên chủ quan với bất kỳ triệu chứng bất thường nào.

Làm thế nào để Chẩn đoán Bệnh Đậu mùa khỉ?

Việc chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên để có hướng xử lý đúng đắn. Vậy, khi nghi ngờ đậu mùa khỉ là bệnh gì và liệu mình có mắc phải không, các bác sĩ sẽ làm gì?

Quá trình chẩn đoán thường bao gồm cả khám lâm sàng và xét nghiệm đặc hiệu:

1. Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử tiếp xúc của bạn (có tiếp xúc gần với người hoặc động vật nghi ngờ không?), các triệu chứng bạn đang gặp phải, đặc biệt là sự xuất hiện và diễn tiến của các nốt phát ban. Dấu hiệu sưng hạch bạch huyết kết hợp với phát ban dạng mụn nước/mụn mủ là yếu tố gợi ý mạnh mẽ đến đậu mùa khỉ.
2. Lấy mẫu xét nghiệm: Để khẳng định chẩn đoán, cần có xét nghiệm trong phòng thí nghiệm. Mẫu bệnh phẩm thường được lấy từ các tổn thương da (dịch từ mụn nước/mụn mủ, vảy đóng). Đôi khi, mẫu máu, mẫu dịch họng hoặc mẫu phân cũng có thể được lấy.
3. Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction): Đây là phương pháp xét nghiệm được sử dụng phổ biến và đáng tin cậy nhất để phát hiện vật liệu di truyền (DNA) của virus đậu mùa khỉ trong mẫu bệnh phẩm. Kết quả PCR dương tính thường xác nhận chẩn đoán.
4. Các xét nghiệm khác: Trong một số trường hợp, các xét nghiệm khác như nuôi cấy virus, xét nghiệm huyết thanh học (tìm kháng thể) hoặc giải trình tự gene có thể được thực hiện, nhưng PCR vẫn là phương pháp chính.

Việc chẩn đoán cần được thực hiện bởi nhân viên y tế có chuyên môn tại các cơ sở y tế đủ năng lực. Không nên tự chẩn đoán hoặc trì hoãn việc đi khám nếu có triệu chứng nghi ngờ, đặc biệt là phát ban bất thường sau khi có yếu tố dịch tễ (tiếp xúc với ca bệnh hoặc đi đến vùng dịch).

Điều trị Bệnh Đậu mùa khỉ ra sao?

Hiện tại, không có một phương pháp điều trị đặc hiệu, gọi là “thuốc tiên”, để tiêu diệt hoàn toàn virus đậu mùa khỉ ngay lập tức. Tuy nhiên, khi được chẩn đoán mắc bệnh, việc điều trị vẫn vô cùng quan trọng để:

• Giảm nhẹ triệu chứng.
• Ngăn ngừa và xử lý các biến chứng.
• Hỗ trợ cơ thể phục hồi.

Các biện pháp điều trị chủ yếu là hỗ trợ và dựa vào mức độ nghiêm trọng của bệnh:

1. Chăm sóc hỗ trợ: Đây là nền tảng của việc điều trị cho hầu hết các trường hợp. Bao gồm:

   • Giảm đau và hạ sốt: Sử dụng các loại thuốc thông thường như paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ định của bác sĩ để giảm đau đầu, đau cơ và hạ sốt.
   • Bù nước và điện giải: Đảm bảo người bệnh uống đủ nước, đặc biệt nếu bị sốt cao hoặc khó ăn uống do các tổn thương trong miệng.
   • Chăm sóc da và tổn thương: Giữ vệ sinh các nốt ban để tránh nhiễm trùng thứ cấp. Có thể sử dụng các dung dịch sát khuẩn nhẹ hoặc kem dưỡng ẩm theo lời khuyên của bác sĩ. Tránh gãi làm vỡ nốt ban.
   • Nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp cơ thể có năng lượng để chống lại virus.
   • Chế độ dinh dưỡng: Ăn uống đầy đủ và cân đối để tăng cường sức đề kháng. Trong quá trình hồi phục, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng, tương tự như việc lựa chọn sữa dành cho người bệnh không ăn được khi cơ thể suy yếu hoặc cần hỗ trợ đặc biệt.

2. Sử dụng thuốc kháng virus: Mặc dù không có thuốc đặc hiệu 100%, có một số loại thuốc kháng virus ban đầu được phát triển cho bệnh đậu mùa đã được chứng minh có hiệu quả chống lại virus đậu mùa khỉ trong phòng thí nghiệm và trong một số trường hợp trên người.

   • Tecovirimat (TPOXX): Đây là loại thuốc kháng virus được sử dụng phổ biến nhất cho đậu mùa khỉ ở các trường hợp nặng hoặc ở những người có nguy cơ cao bị bệnh nặng (ví dụ: người suy giảm miễn dịch, trẻ em). Việc sử dụng thuốc này cần có chỉ định và theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.
   • Các loại thuốc khác như cidofovir và brincidofovir cũng có thể được cân nhắc trong một số trường hợp đặc biệt.

Việc điều trị bệnh đậu mùa khỉ cần tuân theo hướng dẫn của Bộ Y tế và chỉ định của bác sĩ. Không tự ý sử dụng thuốc hoặc các phương pháp điều trị dân gian khi chưa có bằng chứng khoa học và sự đồng ý của chuyên gia y tế. Cách tốt nhất là đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn chính xác.

Làm thế nào để Phòng ngừa Bệnh Đậu mùa khỉ hiệu quả?

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, câu này luôn đúng trong mọi trường hợp sức khỏe. Khi đã biết đậu mùa khỉ là bệnh gì và cách thức nó lây lan, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Các biện pháp phòng ngừa chủ yếu tập trung vào việc giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với virus:

1. Tránh tiếp xúc với động vật nghi ngờ hoặc bị bệnh:
   • Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với các loài động vật có nguy cơ cao (đặc biệt là động vật gặm nhấm và linh trưởng) ở các khu vực dịch tễ.
   • Tránh xử lý thịt động vật rừng hoặc thịt động vật nghi ngờ nhiễm bệnh. Nấu chín kỹ thịt trước khi ăn.
2. Tránh tiếp xúc gần gũi với người mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh:
   • Nếu có thể, tránh tiếp xúc trực tiếp (da kề da), ôm, hôn, quan hệ tình dục với người đang có các triệu chứng của đậu mùa khỉ, đặc biệt là các nốt phát ban.
   • Những người chăm sóc người bệnh cần sử dụng các biện pháp phòng hộ cá nhân (PPE) phù hợp như găng tay, khẩu trang, áo choàng để tránh tiếp xúc với tổn thương và dịch cơ thể.
3. Vệ sinh tay thường xuyên và đúng cách:
   • Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây, hoặc sử dụng dung dịch sát khuẩn tay nhanh có cồn (ít nhất 60% cồn) sau khi tiếp xúc với người bệnh, động vật hoặc môi trường xung quanh.
4. Vệ sinh môi trường và đồ vật:
   • Thường xuyên vệ sinh và khử trùng các bề mặt, đồ vật có khả năng bị nhiễm virus trong môi trường sống và làm việc, đặc biệt là ở những nơi có người bệnh.
5. Sử dụng các biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục:
   • Trong giai đoạn dịch bệnh đang lưu hành, việc thực hành tình dục an toàn, bao gồm sử dụng bao cao su và hạn chế số lượng bạn tình, có thể giúp giảm nguy cơ lây truyền, mặc dù virus có thể lây qua các con đường tiếp xúc gần gũi khác ngoài quan hệ tình dục thâm nhập.
6. Tiêm vắc xin đậu mùa khỉ (nếu có chỉ định):
   • Hiện có vắc xin được phát triển đặc hiệu cho đậu mùa khỉ (ví dụ: Jynneos/Imvamune/Imvanex) hoặc vắc xin đậu mùa thế hệ mới (ví dụ: ACAM2000) có thể cung cấp khả năng bảo vệ. Vắc xin này thường được ưu tiên cho các nhóm nguy cơ cao như nhân viên y tế tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân, người tiếp xúc gần với ca bệnh đã xác nhận, hoặc những người có nguy cơ phơi nhiễm cao theo khuyến cáo của cơ quan y tế. Chiến lược tiêm chủng có thể khác nhau tùy theo quốc gia và tình hình dịch tễ.

Phòng ngừa là chìa khóa. Mỗi người dân là một “tấm chắn” trong việc ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh. Việc áp dụng nghiêm túc các biện pháp phòng ngừa được khuyến cáo bởi Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là cách đóng góp hiệu quả nhất vào việc kiểm soát dịch.

Vắc xin Đậu mùa khỉ hoạt động như thế nào?

Khi nói đến phòng ngừa, vắc xin luôn là một chủ đề được quan tâm. Vậy vắc xin đậu mùa khỉ hoạt động ra sao và ai nên tiêm?

Như đã đề cập ở trên, có một số loại vắc xin có thể được sử dụng để phòng ngừa đậu mùa khỉ.

• Vắc xin đậu mùa: Vắc xin đậu mùa truyền thống đã được chứng minh có hiệu quả khoảng 85% trong việc ngăn ngừa đậu mùa khỉ vì hai loại virus này có liên quan chặt chẽ. Tuy nhiên, vắc xin đậu mùa thế hệ cũ có thể có nhiều tác dụng phụ hơn.
• Vắc xin đậu mùa khỉ thế hệ mới: Vắc xin Jynneos (còn được gọi là Imvamune hoặc Imvanex tùy khu vực) là một vắc xin mới hơn, được phát triển đặc hiệu hơn và thường có ít tác dụng phụ hơn. Vắc xin này được phê duyệt để phòng ngừa cả bệnh đậu mùa và đậu mùa khỉ.

Vắc xin hoạt động như thế nào?
Vắc xin đưa vào cơ thể một lượng nhỏ virus đã bị làm yếu hoặc một phần của virus (không đủ để gây bệnh) để “huấn luyện” hệ miễn dịch. Hệ miễn dịch sẽ nhận diện virus này là “kẻ lạ” và tạo ra kháng thể để chống lại nó. Nếu sau này bạn tiếp xúc với virus đậu mùa khỉ thật, hệ miễn dịch đã được “huấn luyện” sẽ nhanh chóng nhận diện và tấn công virus, giúp ngăn ngừa bệnh hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Ai nên tiêm vắc xin?
Khuyến cáo tiêm vắc xin đậu mùa khỉ thường dựa trên chiến lược của từng quốc gia và tình hình dịch tễ. Nhìn chung, vắc xin thường được ưu tiên cho:

• Những người đã tiếp xúc gần gũi với ca bệnh đậu mùa khỉ đã xác nhận.
• Những người có nguy cơ phơi nhiễm cao do tính chất công việc (ví dụ: nhân viên phòng thí nghiệm làm việc với virus đậu mùa khỉ, nhân viên y tế trực tiếp chăm sóc bệnh nhân đậu mùa khỉ).
• Những người có nguy cơ cao bị bệnh nặng hoặc biến chứng (người suy giảm miễn dịch, người nhiễm HIV, những người có lịch sử quan hệ tình dục với nhiều bạn tình nam trong một khoảng thời gian nhất định – theo khuyến cáo mới nhất ở một số quốc gia có dịch).

Việc tiêm vắc xin không phải là cho tất cả mọi người như vắc xin COVID-19 hay cúm, mà chủ yếu dành cho các nhóm nguy cơ. Quan trọng là luôn cập nhật thông tin và tuân thủ khuyến cáo của Bộ Y tế địa phương về việc tiêm chủng.

Bệnh Đậu mùa khỉ ở Việt Nam và Tình hình Hiện tại

Vậy còn ở Việt Nam thì sao? Khi tìm hiểu đậu mùa khỉ là bệnh gì và mức độ nguy hiểm của nó, nhiều người Việt Nam chắc chắn sẽ thắc mắc về tình hình dịch bệnh ngay tại đất nước mình.

Việt Nam đã ghi nhận các ca mắc đậu mùa khỉ, không chỉ là các ca nhập cảnh mà còn có lây nhiễm trong cộng đồng. Tình hình dịch bệnh được Bộ Y tế và các cơ quan liên quan theo dõi sát sao và cập nhật thường xuyên.

Các biện pháp phòng chống dịch tại Việt Nam tập trung vào:

• Giám sát dịch tễ: Tăng cường phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ tại cửa khẩu và trong cộng đồng.
• Cách ly và điều trị: Cách ly người bệnh để ngăn chặn lây lan và cung cấp chăm sóc y tế kịp thời.
• Truy vết và quản lý người tiếp xúc: Xác định những người đã tiếp xúc gần với ca bệnh để theo dõi sức khỏe và tư vấn phòng ngừa.
• Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng: Cung cấp thông tin chính xác về đậu mùa khỉ là bệnh gì, các triệu chứng, cách lây truyền và biện pháp phòng ngừa để người dân chủ động bảo vệ bản thân.
• Kiểm soát nguy cơ từ động vật: Giám sát sức khỏe động vật và quản lý việc buôn bán, vận chuyển động vật có nguy cơ.

Tình hình dịch bệnh có thể thay đổi theo thời gian và địa điểm. Vì vậy, việc cập nhật thông tin chính thống từ Bộ Y tế và các cơ quan y tế địa phương là cực kỳ quan trọng. Đừng tin vào tin đồn thất thiệt mà hãy tìm đến các nguồn đáng tin cậy.

Khi nào cần đi khám bác sĩ khi nghi ngờ Đậu mùa khỉ?

Biết đậu mùa khỉ là bệnh gì và các triệu chứng của nó giúp bạn nhận diện sớm, nhưng quyết định đi khám bác sĩ là cần thiết khi bạn thực sự nghi ngờ. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp y tế chuyên nghiệp.

Bạn nên đi khám bác sĩ ngay lập tức nếu:

• Bạn xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ của đậu mùa khỉ, đặc biệt là phát ban bất thường (dạng mụn nước, mụn mủ) kèm theo sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi, và sưng hạch bạch huyết.
• Bạn có các triệu chứng trên và đã từng tiếp xúc gần gũi với người được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ hoặc nghi ngờ mắc bệnh trong vòng 3 tuần qua.
• Bạn có các triệu chứng trên và đã đi đến hoặc sống ở khu vực đang có dịch đậu mùa khỉ trong vòng 3 tuần qua.
• Bạn thuộc nhóm nguy cơ cao (trẻ nhỏ, người suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai) và xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ.

Việc đến khám sớm không chỉ giúp chẩn đoán chính xác bệnh (có thể không phải đậu mùa khỉ mà là bệnh khác có triệu chứng tương tự như thủy đậu, sởi, dị ứng…) mà còn giúp bạn nhận được sự tư vấn và chăm sóc y tế kịp thời, ngăn ngừa biến chứng và hạn chế lây lan cho người khác.

Nếu bạn gặp các triệu chứng đáng ngại như phát ban bất thường hoặc sốt, việc tìm kiếm sự tư vấn y tế kịp thời là cực kỳ quan trọng, giống như khi bạn cần biết làm gì để đỡ đau bụng kinh để giảm bớt khó chịu hoặc tìm cách giải quyết các vấn đề sức khỏe khác.

Hãy nhớ rằng, việc chủ động khám và điều trị các vấn đề sức khỏe dù nhỏ nhất, chẳng hạn như tìm hiểu cách chữa tiểu buốt ra máu tại nhà (để biết khi nào có thể tự chăm sóc và khi nào cần đi bác sĩ), là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và sức khỏe của bạn.

Trích dẫn từ Chuyên gia

Để bạn đọc thêm vững tâm và có cái nhìn rõ nét hơn từ góc độ chuyên môn, tôi muốn chia sẻ một trích dẫn từ Bác sĩ Đỗ Minh Nhật, Chuyên gia Bệnh truyền nhiễm với nhiều năm kinh nghiệm lâm sàng.

“Trong bối cảnh dịch bệnh đậu mùa khỉ đã xuất hiện ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam, việc nâng cao nhận thức cộng đồng là yếu tố then chốt. Người dân cần hiểu rõ đậu mùa khỉ là bệnh gì, cách lây truyền và các triệu chứng điển hình để không hoang mang thái quá nhưng cũng không chủ quan. Các biện pháp phòng ngừa cá nhân như rửa tay, tránh tiếp xúc gần gũi với người có triệu chứng và động vật nghi ngờ, cùng với việc tuân thủ các khuyến cáo của cơ quan y tế, sẽ giúp chúng ta chủ động đẩy lùi nguy cơ. Việc tiêm vắc xin cho các nhóm nguy cơ theo chỉ định cũng là một công cụ phòng bệnh quan trọng. Điều quan trọng nhất là khi có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào, hãy liên hệ ngay với cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn chính xác, tránh tự chẩn đoán hoặc điều trị tại nhà.”

Lời khuyên từ chuyên gia một lần nữa nhấn mạnh vai trò của sự hiểu biết đúng đắn và hành động kịp thời trong việc phòng chống bệnh đậu mùa khỉ.

Kết luận

Vậy là chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu khá chi tiết về đậu mùa khỉ là bệnh gì, từ nguyên nhân, cách lây truyền, các dấu hiệu nhận biết cho đến cách điều trị và phòng ngừa. Hy vọng rằng, những thông tin này đã giúp bạn có cái nhìn đầy đủ và chính xác hơn về căn bệnh đang được quan tâm này.

Điều quan trọng nhất mà bạn cần mang về sau bài viết này là: đậu mùa khỉ là một bệnh do virus gây ra, chủ yếu lây qua tiếp xúc gần gũi. Mặc dù thường không nguy hiểm như bệnh đậu mùa trước đây, nó vẫn có thể gây bệnh nặng và biến chứng ở một số nhóm người. Việc nhận biết triệu chứng sớm, áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả như vệ sinh cá nhân, tránh tiếp xúc gần với nguồn bệnh, và tiêm vắc xin cho nhóm nguy cơ (nếu có chỉ định) là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân và gia đình.

Đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp y tế nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào. Sức khỏe của bạn là vốn quý nhất. Hãy là người tiêu dùng thông tin y tế thông thái, chọn lọc các nguồn đáng tin cậy và luôn chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào khác về đậu mùa khỉ là bệnh gì hoặc các vấn đề sức khỏe liên quan, đừng ngần ngại tìm đến các chuyên gia y tế.