Chào bạn, bạn có bao giờ gặp phải tình trạng “đau Thắt Lưng Và Bụng Dưới” cùng lúc chưa? Cảm giác này thực sự khó chịu, đúng không? Có lúc chỉ là đau âm ỉ, nhưng đôi khi lại dữ dội đến mức không làm được gì. Rất nhiều người thắc mắc không biết tại sao cơ thể lại đồng thời phát ra tín hiệu đau ở hai vùng có vẻ cách xa nhau như vậy, và liệu cơn đau thắt lưng và bụng dưới này có nguy hiểm không? Hiểu rõ về triệu chứng này là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe của chính mình.
Thực tế, vùng thắt lưng và bụng dưới chứa đựng rất nhiều cơ quan quan trọng, từ hệ xương khớp, cơ bắp ở lưng cho đến các cơ quan nội tạng phức tạp như thận, niệu quản, bàng quang, ruột, và ở phụ nữ còn có cả tử cung, buồng trứng. Sự liên kết về mặt thần kinh và giải phẫu giữa các khu vực này khiến cho một vấn đề ở vùng này hoàn toàn có thể gây ra cảm giác đau lan sang vùng kia. Giống như việc bạn cảm thấy [đau trên đỉnh đầu là bệnh gì] có thể không chỉ đơn thuần là đau đầu mà còn liên quan đến nhiều yếu tố khác, cơn đau ở thắt lưng và bụng dưới cũng vậy, nó là “lời nhắn” của cơ thể, yêu cầu chúng ta chú ý.
Bạn có thể tự hỏi: “Hai vùng này có gì liên quan đến nhau mà lại đau chung vậy?” Đó là do hệ thống thần kinh của chúng ta khá “phức tạp” và đôi khi gửi tín hiệu đau từ một cơ quan bị tổn thương đến những vùng khác trên cơ thể. Hiện tượng này trong y học gọi là đau quy chiếu. Cơn đau từ một cơ quan ở vùng bụng dưới, ví dụ như ruột thừa hay buồng trứng, có thể “lan” lên vùng thắt lưng, hoặc ngược lại, vấn đề từ cột sống lưng lại khiến bạn cảm thấy nhức nhối ở vùng bụng dưới.
Ngoài ra, cấu trúc giải phẫu của vùng chậu và thắt lưng cũng rất gần gũi. Các dây thần kinh, cơ bắp và hệ thống mạch máu ở đây đan xen lẫn nhau. Khi một trong các thành phần này gặp vấn đề (ví dụ: viêm, chèn ép, co thắt), nó có thể ảnh hưởng đến cả hai vùng. Hãy tưởng tượng một sợi dây chun nối giữa lưng và bụng dưới; khi bạn kéo căng hoặc làm đứt một phần sợi dây đó, cảm giác khó chịu sẽ lan ra khắp cả hai đầu.
Đây là phần quan trọng nhất, vì cơn đau có thể là dấu hiệu của rất nhiều tình trạng khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Chúng ta sẽ cùng nhau “điểm mặt” những thủ phạm tiềm ẩn nhé.
Đôi khi, thủ phạm chính lại nằm ngay ở “bộ khung” của bạn – vùng cột sống thắt lưng.
Bạn làm việc cả ngày ở văn phòng, ngồi sai tư thế, hoặc bê vác vật nặng sai cách? Những điều này rất dễ dẫn đến căng cơ, giãn dây chằng ở vùng thắt lưng. Cơn đau lưng này có thể âm ỉ hoặc dữ dội, và đôi khi, nó có thể “lan” xuống vùng hông hoặc thậm chí là bụng dưới, gây cảm giác tức tức khó chịu. Đây là nguyên nhân khá phổ biến và thường không quá nguy hiểm nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách.
Khi đĩa đệm ở cột sống thắt lưng bị thoát vị (nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài), nó có thể chèn ép vào các rễ thần kinh đi xuống chân và cả vùng bụng dưới. Cơn đau do thoát vị thường rất đặc trưng: đau dọc theo đường đi của dây thần kinh (hay còn gọi là đau thần kinh tọa), lan từ thắt lưng xuống mông, chân và có thể kèm theo cảm giác tê bì, yếu cơ. Trong một số trường hợp, cảm giác đau này có thể “giao thoa” hoặc gây ra cảm giác khó chịu ở vùng bụng dưới. Các bệnh lý cột sống khác như thoái hóa cột sống, hẹp ống sống cũng có thể gây ra triệu chứng tương tự do chèn ép thần kinh.
Không ít trường hợp, cơn đau thắt lưng và bụng dưới lại xuất phát từ “nhà máy chế biến thực phẩm” của cơ thể bạn – hệ tiêu hóa.
Đây là một trường hợp cấp cứu ngoại khoa mà bạn tuyệt đối không được chủ quan. Viêm ruột thừa thường bắt đầu bằng cơn đau âm ỉ quanh vùng rốn hoặc vùng trên rốn, sau đó di chuyển và khu trú ở vùng bụng dưới bên phải. Tuy nhiên, vị trí ruột thừa có thể không điển hình ở một số người (ví dụ: nằm sau manh tràng), khiến cơn đau có thể lan ra vùng thắt lưng bên phải hoặc thậm chí là toàn bộ bụng. Cơn đau do viêm ruột thừa thường tăng dần, kèm theo sốt nhẹ, buồn nôn, nôn ói và chán ăn. Nếu bạn nghi ngờ, hãy đến bệnh viện ngay lập tức.
Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng của đường ruột, thường gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón. Vị trí đau bụng trong IBS thường không cố định, có thể ở bất kỳ đâu trong bụng, bao gồm cả bụng dưới. Cơn đau này đôi khi có thể lan ra vùng thắt lưng, đặc biệt khi bạn bị đầy hơi hoặc co thắt ruột dữ dội. Cơn đau liên quan đến IBS thường giảm sau khi đi đại tiện và có xu hướng tái phát. Tương tự như cảm giác [đau bụng trên rốn sau khi ăn] đôi khi là dấu hiệu của vấn đề tiêu hóa, đau bụng dưới lan ra lưng cũng có thể là IBS.
Túi thừa là những túi nhỏ phình ra từ thành ruột già. Viêm túi thừa xảy ra khi những túi này bị viêm hoặc nhiễm trùng. Vị trí phổ biến nhất của túi thừa là ở phần dưới bên trái của ruột già (đại tràng sigma), nên viêm túi thừa thường gây đau ở vùng bụng dưới bên trái. Tuy nhiên, cơn đau có thể lan ra khắp bụng và cả vùng thắt lưng. Các triệu chứng kèm theo có thể là sốt, buồn nôn, nôn, táo bón hoặc tiêu chảy.
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng táo bón nặng, phân ứ đọng lâu ngày trong ruột già có thể gây ra áp lực và chèn ép lên các cơ quan xung quanh, bao gồm cả các dây thần kinh. Điều này có thể dẫn đến cảm giác đau tức ở vùng bụng dưới và lan ra vùng thắt lưng. Cơn đau thường giảm đi sau khi bạn đi đại tiện được.
Hệ tiết niệu bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Bất kỳ vấn đề nào xảy ra ở các cơ quan này cũng có thể gây ra đau thắt lưng và bụng dưới.
Đây là một trong những nguyên nhân gây đau dữ dội và đặc trưng nhất. Cơn đau do sỏi thận hoặc sỏi niệu quản thường bắt đầu ở vùng thắt lưng (một bên hoặc cả hai), sau đó lan xuống vùng hông, bẹn và cả vùng bụng dưới cùng bên. Cơn đau này thường là đau quặn, từng cơn, kèm theo buồn nôn, nôn, tiểu rắt, tiểu buốt, thậm chí tiểu ra máu. Vị trí và cường độ đau có thể thay đổi tùy thuộc vào vị trí và kích thước của viên sỏi. Cơn đau có thể khiến bạn đứng ngồi không yên.
Nhiễm trùng bàng quang hoặc thận có thể gây đau ở vùng bụng dưới (đau bàng quang) và lan lên vùng thắt lưng (nếu nhiễm trùng thận). Các triệu chứng điển hình của UTI bao gồm tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu lắt nhắt, nước tiểu đục hoặc có mùi hôi, và đôi khi có sốt. Đối với tình trạng [viêm niệu đạo có mủ], đây là một dạng nhiễm trùng đường tiết niệu nghiêm trọng hơn, cũng có thể gây đau rát và khó chịu lan lên các vùng xung quanh.
Viêm bàng quang đơn thuần (không do nhiễm trùng) cũng có thể gây đau tức vùng bụng dưới và cảm giác khó chịu ở vùng thắt lưng.
Phụ nữ có cấu trúc giải phẫu phức tạp hơn ở vùng bụng dưới và xương chậu, do đó có nhiều nguyên nhân phụ khoa có thể gây ra đau thắt lưng và bụng dưới.
Trong kỳ kinh nguyệt, tử cung co bóp để đẩy niêm mạc ra ngoài. Sự co bóp này gây ra cơn đau bụng dưới dạng co thắt, thường kèm theo cảm giác mỏi, đau tức ở vùng thắt lưng. Mức độ đau khác nhau tùy mỗi người, từ nhẹ đến dữ dội, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Đây là tình trạng các mô tương tự như niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung. Tình trạng này gây viêm, dính và đau, đặc biệt là trong chu kỳ kinh nguyệt. Đau bụng dưới và đau thắt lưng là triệu chứng rất phổ biến của lạc nội mạc tử cung, cơn đau thường nghiêm trọng hơn đau bụng kinh thông thường, có thể kéo dài suốt chu kỳ hoặc thậm chí cả tháng.
Hầu hết u nang buồng trứng là lành tính và không gây triệu chứng. Tuy nhiên, u nang lớn hoặc bị xoắn, vỡ có thể gây ra cơn đau đột ngột, dữ dội ở vùng bụng dưới (thường một bên) và lan ra vùng thắt lưng, kèm theo buồn nôn, nôn.
PID là tình trạng nhiễm trùng các cơ quan sinh sản của phụ nữ (tử cung, vòi trứng, buồng trứng). PID thường do nhiễm khuẩn lây qua đường tình dục gây ra. Triệu chứng điển hình là đau bụng dưới (thường cả hai bên), đau khi quan hệ tình dục, sốt, khí hư bất thường và đau thắt lưng.
Đây là một cấp cứu sản khoa nghiêm trọng. Thai ngoài tử cung xảy ra khi trứng đã thụ tinh làm tổ ở ngoài tử cung, thường là trong vòi trứng. Khi thai phát triển, nó có thể làm vỡ vòi trứng gây chảy máu ổ bụng. Triệu chứng bao gồm đau bụng dưới dữ dội đột ngột (thường một bên), đau lan lên vai (do kích thích cơ hoành), chảy máu âm đạo bất thường và đau thắt lưng. Nếu nghi ngờ mang thai và có cơn đau dữ dội, hãy đi khám ngay lập tức.
Trong thai kỳ, đặc biệt là ở những tháng cuối, sự lớn lên của tử cung tạo áp lực lên các cơ quan và dây thần kinh vùng chậu, đồng thời trọng lượng của thai nhi làm tăng gánh nặng lên cột sống thắt lưng. Điều này rất phổ biến gây ra cả đau bụng dưới (đau dây chằng tròn, áp lực lên bàng quang) và đau thắt lưng.
Ngoài ra, tình trạng đau thắt lưng và bụng dưới cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề hiếm gặp hơn như:
Như bạn thấy đấy, có vô vàn khả năng cho cơn đau này. Vậy làm sao để biết đâu là thủ phạm? Các bác sĩ sẽ dựa vào rất nhiều yếu tố để chẩn đoán, và việc bạn mô tả chi tiết về cơn đau là vô cùng quan trọng.
Các triệu chứng đi kèm là những “manh mối” cực kỳ giá trị giúp bác sĩ định hướng chẩn đoán.
Đau thắt lưng và bụng dưới có thể là một dấu hiệu bình thường (như đau bụng kinh nhẹ) nhưng cũng có thể là cảnh báo của tình trạng khẩn cấp. Đừng bao giờ chủ quan nếu bạn gặp phải một trong những dấu hiệu sau:
Trong những trường hợp này, việc trì hoãn đi khám có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Hãy đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức.
Khi bạn đến gặp bác sĩ vì tình trạng đau thắt lưng và bụng dưới, bác sĩ sẽ thực hiện một quy trình khám và chẩn đoán cẩn thận. Quy trình này thường bao gồm các bước sau:
Đây là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng. Bác sĩ sẽ hỏi bạn rất kỹ về cơn đau (như đã nêu ở trên: tính chất, vị trí, thời điểm, yếu tố ảnh hưởng), các triệu chứng kèm theo, tiền sử bệnh tật của bản thân và gia đình, các loại thuốc đang sử dụng, thói quen sinh hoạt, nghề nghiệp… Hãy cố gắng mô tả chi tiết và trung thực nhất có thể.
Bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe tổng quát và tập trung vào vùng lưng, bụng.
Để xác định chính xác nguyên nhân, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm sau:
Dựa trên kết quả hỏi bệnh, khám thực thể và các xét nghiệm cận lâm sàng, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán xác định và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Việc điều trị phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân gây bệnh. Không có một phương pháp “thần kỳ” nào cho tất cả các trường hợp đau thắt lưng và bụng dưới.
Nếu cơn đau của bạn được chẩn đoán là do nguyên nhân lành tính (như căng cơ nhẹ, đau bụng kinh, IBS nhẹ), bạn có thể áp dụng một số biện pháp tại nhà để giảm bớt khó chịu:
Bác sĩ Nguyễn Văn An, một chuyên gia về Nội khoa Tổng quát với hơn 15 năm kinh nghiệm, chia sẻ: “Đau thắt lưng và bụng dưới cùng lúc là một triệu chứng không thể bỏ qua. Đừng vội tự chẩn đoán hay dùng thuốc theo mách bảo. Điều quan trọng là cần đi khám để xác định đúng nguyên nhân. Có những trường hợp rất đơn giản, chỉ cần điều chỉnh lối sống hoặc dùng thuốc nhẹ. Nhưng cũng có những tình huống cần cấp cứu ngay lập tức để tránh hậu quả đáng tiếc. Hãy lắng nghe cơ thể và tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn khi cần thiết.”
Tuy không phải tất cả các nguyên nhân gây đau thắt lưng và bụng dưới đều có thể phòng ngừa hoàn toàn, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc phải nhiều nguyên nhân phổ biến bằng cách duy trì lối sống lành mạnh:
Cuộc sống có những cột mốc và trải nghiệm khác nhau mà chúng ta luôn mong chờ, từ những điều đơn giản như việc chứng kiến con mình [bé mấy tháng biết bò] cho đến những sự kiện trọng đại khác. Tuy nhiên, sức khỏe luôn là nền tảng quan trọng nhất để tận hưởng trọn vẹn những khoảnh khắc đó. Việc chú ý đến những “lời nhắn” của cơ thể như cơn đau thắt lưng và bụng dưới là điều cực kỳ cần thiết.
Tóm lại, đau thắt lưng và bụng dưới là một triệu chứng đa dạng về nguyên nhân, có thể là dấu hiệu của vấn đề nhẹ hoặc nghiêm trọng. Đừng tự chẩn đoán hay chủ quan bỏ qua. Hãy theo dõi sát sao tính chất cơn đau và các triệu chứng kèm theo. Nếu cơn đau dữ dội, đột ngột, hoặc kèm theo các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức. Bác sĩ là người có đủ chuyên môn và kinh nghiệm để chẩn đoán chính xác và đưa ra lời khuyên tốt nhất cho bạn. Chăm sóc sức khỏe bản thân chính là khoản đầu tư thông minh nhất, bạn nhé!
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi