Việc lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp là một quyết định quan trọng đối với sức khỏe sinh sản của mỗi người phụ nữ. Trong vô vàn các lựa chọn hiện có, vòng tránh thai (Intrauterine Device – IUD) nổi lên như một phương pháp hiệu quả, tiện lợi và có tác dụng lâu dài, được hàng triệu phụ nữ trên thế giới tin dùng. Sự phổ biến này đến từ khả năng ngừa thai ấn tượng, chi phí hợp lý theo thời gian và tính “đặt một lần, dùng nhiều năm”. Tuy nhiên, như bất kỳ can thiệp y tế nào khác, việc đặt vòng tránh thai cũng đi kèm với những khía cạnh cần cân nhắc. Một trong những mối quan tâm hàng đầu của chị em chính là tác hại của đặt vòng tránh thai. Không phải ai cũng gặp phải các tác động tiêu cực, nhưng việc trang bị kiến thức đầy đủ giúp chúng ta chủ động nhận biết và ứng phó, đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho bản thân. Tương tự như việc băn khoăn liệu [nang buồng trứng phải có nguy hiểm không], tìm hiểu về vòng tránh thai cũng là bước quan trọng để đảm bảo an toàn cho hệ sinh sản.
Trước khi đi sâu vào tác hại của đặt vòng tránh thai, hãy cùng điểm lại vòng tránh thai là gì và cơ chế hoạt động cơ bản của nó. Vòng tránh thai là một dụng cụ nhỏ, thường có hình chữ T, được đặt vào buồng tử cung bởi bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Có hai loại vòng tránh thai chính:
Cả hai loại vòng đều hoạt động chủ yếu bằng cách ngăn ngừa quá trình thụ tinh hoặc làm tổ của trứng, mang lại hiệu quả ngừa thai rất cao (trên 99%). Sự tiện lợi và hiệu quả lâu dài là những ưu điểm nổi bật khiến vòng tránh thai trở thành lựa chọn hấp dẫn cho nhiều phụ nữ mong muốn tránh thai lâu dài mà không phải ghi nhớ uống thuốc hàng ngày hay sử dụng các biện pháp rào cản mỗi lần quan hệ.
Để có cái nhìn khách quan về tác hại của đặt vòng tránh thai, chúng ta không thể không nhắc đến những lợi ích mà nó mang lại. Như đã nói, hiệu quả ngừa thai cao và thời gian sử dụng dài là hai điểm cộng lớn. Vòng tránh thai cũng là một phương pháp tránh thai có thể phục hồi, nghĩa là khi tháo vòng, khả năng mang thai sẽ trở lại bình thường khá nhanh chóng (thường trong vòng vài tháng). Đối với vòng nội tiết, nó còn có thể giúp giảm lượng máu kinh và giảm đau bụng kinh, đôi khi còn được sử dụng để điều trị lạc nội mạc tử cung hoặc rong kinh.
Tuy nhiên, không có phương pháp tránh thai nào là hoàn hảo cho tất cả mọi người. Bên cạnh những lợi ích, việc đặt vòng tránh thai cũng có những hạn chế nhất định, và đó chính là điều chúng ta sẽ tập trung làm rõ: các tác hại tiềm ẩn của đặt vòng tránh thai.
Hầu hết phụ nữ đặt vòng tránh thai đều trải qua một giai đoạn điều chỉnh sau khi đặt vòng, với một số tác dụng phụ ban đầu. Những tác dụng phụ này thường nhẹ và sẽ giảm dần theo thời gian.
Đây là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất và là điều mà nhiều chị em băn khoăn nhất khi tìm hiểu về tác hại của đặt vòng tránh thai.
Những thay đổi này là do tử cung đang phản ứng với sự hiện diện của vật lạ (vòng tránh thai) hoặc với hormone được giải phóng (với vòng nội tiết). Dù phổ biến, chúng vẫn có thể gây khó chịu và lo lắng.
Ngay sau khi đặt vòng, hầu hết phụ nữ sẽ cảm thấy đau hoặc chuột rút (vọp bẻ) ở vùng bụng dưới, tương tự như đau bụng kinh. Cảm giác này thường giảm dần trong vài giờ hoặc vài ngày. Tuy nhiên, một số người có thể tiếp tục cảm thấy đau âm ỉ hoặc chuột rút ngắt quãng trong vài tuần hoặc vài tháng đầu. Điều này cũng là một trong những tác hại của đặt vòng tránh thai được ghi nhận nhiều. Mức độ đau khác nhau tùy người, và thường có thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau thông thường.
Bên cạnh những tác dụng phụ tại chỗ ở tử cung, vòng tránh thai nội tiết do giải phóng hormone progestin nên có thể gây ra một số tác dụng phụ toàn thân, mặc dù lượng hormone rất thấp so với các biện pháp tránh thai nội tiết khác như thuốc viên hay miếng dán. Các tác dụng phụ này có thể bao gồm:
Những tác dụng phụ này thường nhẹ và có xu hướng cải thiện sau vài tháng khi cơ thể đã quen với hormone. Tuy nhiên, nếu chúng nghiêm trọng hoặc kéo dài, bạn cần trao đổi với bác sĩ.
Ngoài các tác dụng phụ phổ biến, việc đặt vòng tránh thai cũng tiềm ẩn một số biến chứng ít gặp hơn nhưng có thể nghiêm trọng. Hiểu rõ về những biến chứng này là rất quan trọng để có thể nhận biết sớm và xử lý kịp thời. Đây chính là khía cạnh mà góc nhìn của một chuyên gia y tế sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn.
Ban đầu, có những lo ngại rằng vòng tránh thai làm tăng nguy cơ viêm vùng chậu (Pelvic Inflammatory Disease – PID). Tuy nhiên, nghiên cứu hiện tại cho thấy nguy cơ PID liên quan đến đặt vòng chủ yếu là trong khoảng 20 ngày đầu tiên sau khi đặt vòng. Nguy cơ này liên quan đến quá trình đặt vòng có thể đưa vi khuẩn từ âm đạo hoặc cổ tử cung vào buồng tử cung. Sau giai đoạn này, nguy cơ PID ở người đặt vòng không cao hơn đáng kể so với người không đặt vòng, trừ khi có các yếu tố nguy cơ khác.
PID là tình trạng viêm nhiễm các cơ quan sinh sản nữ như tử cung, ống dẫn trứng và buồng trứng, thường do nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục (như lậu, chlamydia) hoặc vi khuẩn thông thường từ âm đạo. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, PID có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như vô sinh (do sẹo ở ống dẫn trứng), thai ngoài tử cung, hoặc đau vùng chậu mãn tính.
Ai có nguy cơ cao bị viêm nhiễm sau đặt vòng?
Những người có tiền sử PID, đang mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), hoặc có nhiều bạn tình có nguy cơ cao hơn. Bác sĩ thường sẽ sàng lọc STIs trước khi đặt vòng để giảm thiểu nguy cơ này.
Cần lưu ý rằng, vòng tránh thai chỉ ngừa thai chứ không phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nguy cơ viêm nhiễm vùng chậu (PID) có thể tăng lên nếu người dùng có hoặc phơi nhiễm với STIs. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của sức khỏe tình dục tổng thể, không chỉ riêng phụ nữ mà cả đối tác, giống như việc cần hiểu rõ về [giang mai ở nam giới] và các bệnh khác.
Đây là một biến chứng rất hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của việc đặt vòng tránh thai. Thủng tử cung xảy ra khi vòng tránh thai hoặc dụng cụ đặt vòng xuyên qua thành tử cung. Biến chứng này thường xảy ra trong quá trình đặt vòng, mặc dù đôi khi có thể xảy ra muộn hơn.
Nguy cơ thủng tử cung cao hơn ở phụ nữ đang cho con bú, phụ nữ mới sinh con gần đây (đặc biệt là trong vòng 6 tuần sau sinh), hoặc người có tử cung ở vị trí bất thường. Kỹ thuật đặt vòng của bác sĩ cũng là yếu tố ảnh hưởng.
Triệu chứng của thủng tử cung có thể bao gồm đau bụng dữ dội, chảy máu nhiều, hoặc không sờ thấy dây vòng. Nếu nghi ngờ thủng tử cung, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức. Việc xử lý thường bao gồm phẫu thuật để lấy vòng ra và sửa chữa tổn thương nếu cần.
Giáo sư Trần Văn An, một chuyên gia về sức khỏe sinh sản, nhận định: “Thủng tử cung là một biến chứng hiếm gặp, nhưng nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn cơ sở y tế uy tín và bác sĩ có kinh nghiệm để thực hiện thủ thuật đặt vòng. Việc thăm khám và đánh giá kỹ lưỡng trước khi đặt vòng là bước không thể thiếu.”
Tuột vòng tránh thai (IUD expulsion) là tình trạng vòng tránh thai bị dịch chuyển ra khỏi vị trí ban đầu trong buồng tử cung, một phần hoặc hoàn toàn, và có thể rơi ra ngoài âm đạo. Khi vòng bị tuột, hiệu quả ngừa thai sẽ giảm hoặc mất hoàn toàn.
Nguy cơ tuột vòng cao hơn ở một số đối tượng, bao gồm:
Triệu chứng của tuột vòng có thể bao gồm cảm giác đau hoặc chuột rút, chảy máu bất thường, hoặc sờ thấy vòng hoặc dây vòng dài hơn bình thường. Một số trường hợp tuột vòng có thể xảy ra mà không có triệu chứng gì cả, đó là lý do tại sao bác sĩ thường khuyên phụ nữ nên tự kiểm tra dây vòng định kỳ (ví dụ, sau kỳ kinh nguyệt).
Nếu vòng bị tuột một phần hoặc hoàn toàn, cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn về việc đặt lại vòng khác hoặc lựa chọn phương pháp tránh thai khác. Không nên cố gắng tự đẩy vòng vào lại.
Tiến sĩ Lê Hoàng Nam, chuyên gia về giải phẫu và sinh lý phụ khoa, giải thích cơ chế: “Tử cung là một khối cơ rỗng. Đôi khi, các cơn co bóp tử cung (đặc biệt là trong kỳ kinh nguyệt) có thể đẩy vật lạ ra ngoài. Khi vòng tránh thai không được đặt đúng vị trí hoặc tử cung phản ứng mạnh, nguy cơ tuột vòng sẽ tăng lên.”
Vòng tránh thai rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa thai trong tử cung. Tuy nhiên, nếu một người phụ nữ sử dụng vòng tránh thai mà vẫn có thai (một sự cố rất hiếm gặp), thì thai đó có nguy cơ cao hơn là thai ngoài tử cung so với thai trong tử cung.
Điều này không có nghĩa là vòng tránh thai gây ra thai ngoài tử cung. Ngược lại, vòng tránh thai giảm nguy cơ mang thai nói chung, bao gồm cả thai ngoài tử cung, so với việc không sử dụng biện pháp tránh thai nào. Tuy nhiên, vì vòng tránh thai hiệu quả cao hơn trong việc ngăn thai làm tổ trong tử cung, nếu sự kiện thụ thai và làm tổ vẫn xảy ra, nó có xu hướng diễn ra ở ống dẫn trứng (thai ngoài tử cung) hơn là trong tử cung.
Thai ngoài tử cung là một biến chứng sản khoa nguy hiểm, cần được chẩn đoán và xử lý khẩn cấp. Triệu chứng có thể bao gồm đau bụng dưới dữ dội (thường ở một bên), chảy máu âm đạo bất thường, chóng mặt hoặc ngất xỉu.
Trong trường hợp hiếm gặp vòng tránh thai thất bại và có thai, cần kiểm tra xem thai có nằm trong hay ngoài tử cung. Niềm vui hay lo lắng ban đầu về việc [thai 12 tuần nhịp tim 167 la trai hay gái] sẽ tạm gác lại để ưu tiên xử lý tình huống thai ngoài tử cung, một biến chứng nguy hiểm liên quan đến IUD thất bại.
Nhìn chung, việc đặt vòng tránh thai không ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục hoặc cảm giác khi quan hệ của cả hai bên. Dây vòng tránh thai thường mềm và ngắn, nằm gọn trong âm đạo và không gây khó chịu cho bạn tình. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, bạn tình có thể cảm thấy vướng hoặc bị cọ xát bởi dây vòng, đặc biệt nếu dây vòng quá dài hoặc bị cắt quá ngắn và cứng. Nếu điều này xảy ra, bạn nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra lại vị trí vòng và điều chỉnh độ dài dây vòng.
Mặc dù vòng tránh thai là một phương pháp ngừa thai an toàn và hiệu quả cho nhiều người, nhưng không phải ai cũng phù hợp. Có những trường hợp chống chỉ định không nên đặt vòng để tránh các tác hại của đặt vòng tránh thai trở nên nghiêm trọng hoặc không thể kiểm soát. Các chống chỉ định bao gồm:
Việc lo lắng về những tác hại của đặt vòng tránh thai cũng là điều dễ hiểu, giống như nỗi băn khoăn của các bậc cha mẹ khi [trẻ sơ sinh bị ngạt mũi phải làm sao], đều xuất phát từ mong muốn đảm bảo sức khỏe cho người thân yêu.
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường sau khi đặt vòng là cực kỳ quan trọng để ngăn chặn hoặc giảm thiểu các tác hại của đặt vòng tránh thai có thể trở nên nghiêm trọng. Dưới đây là các dấu hiệu cảnh báo bạn cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức:
Bác sĩ Nguyễn Thị Mai, một bác sĩ sản phụ khoa có nhiều năm kinh nghiệm, luôn nhấn mạnh với bệnh nhân: “Sau khi đặt vòng, hãy lắng nghe cơ thể mình. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào làm bạn lo lắng, đừng ngần ngại đến tái khám. Chúng tôi ở đây để hỗ trợ bạn và đảm bảo rằng bạn được an toàn và khỏe mạnh.”
Khi các tác hại của đặt vòng tránh thai xuất hiện, việc quản lý và xử lý phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và loại tác hại.
Việc chẩn đoán và xử lý các biến chứng này đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm y khoa. Đừng cố gắng tự xử lý tại nhà. Hãy luôn tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế đáng tin cậy.
Sau khi đã tìm hiểu kỹ về các tác hại của đặt vòng tránh thai, có thể bạn sẽ cảm thấy hơi e ngại. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải đặt những rủi ro này trong bối cảnh tổng thể. Vòng tránh thai vẫn là một trong những phương pháp ngừa thai an toàn và hiệu quả nhất hiện có. Tỷ lệ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như thủng tử cung hay PID liên quan đến đặt vòng là rất thấp.
Việc lựa chọn phương pháp tránh thai nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân: tình trạng sức khỏe tổng thể, tiền sử bệnh tật, số lần sinh nở, mong muốn về thời gian tránh thai, và sự thoải mái với các tác dụng phụ tiềm năng.
Cách tốt nhất để đưa ra quyết định sáng suốt là thảo luận cởi mở và trung thực với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe sinh sản của bạn. Họ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn, tư vấn về các lựa chọn phù hợp, giải thích chi tiết về lợi ích và rủi ro của từng phương pháp (bao gồm cả các tác hại của đặt vòng tránh thai), và giúp bạn đưa ra lựa chọn tốt nhất cho bản thân. Đừng ngại đặt câu hỏi, dù là câu hỏi nhỏ nhất. Sức khỏe của bạn là quan trọng nhất.
Trước khi quyết định đặt vòng, bạn sẽ được bác sĩ khám phụ khoa, có thể siêu âm tử cung buồng trứng, và làm các xét nghiệm cần thiết (ví dụ: xét nghiệm STIs nếu có yếu tố nguy cơ). Quá trình này giúp bác sĩ đánh giá xem bạn có phù hợp với phương pháp này không và loại trừ các chống chỉ định. Đây cũng là cơ hội để bạn đặt mọi câu hỏi về thủ thuật, về cảm giác khi đặt vòng, về những gì cần mong đợi sau khi đặt, và tất nhiên là về các tác hại của đặt vòng tránh thai cũng như cách xử lý chúng.
Bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn bạn cách tự kiểm tra dây vòng và nhận biết các dấu hiệu bất thường cần đi khám. Tuân thủ lịch tái khám theo hẹn của bác sĩ sau khi đặt vòng cũng rất quan trọng để đảm bảo vòng ở đúng vị trí và không có vấn đề gì xảy ra.
Khi nói về các tác hại của đặt vòng tránh thai, có một số quan niệm sai lầm thường lưu truyền trong cộng đồng mà chúng ta cần làm rõ.
Một quan niệm sai lầm phổ biến là vòng tránh thai làm tăng cân đáng kể. Đối với vòng nội tiết, một số người có thể tăng cân nhẹ do giữ nước hoặc thay đổi hormone, nhưng đây không phải là tác dụng phụ phổ biến và thường không đáng kể. Vòng đồng hoàn toàn không ảnh hưởng đến cân nặng vì không chứa hormone.
Một lầm tưởng khác là vòng tránh thai gây vô sinh. Như đã phân tích, biến chứng PID không được điều trị có thể dẫn đến vô sinh, nhưng nguy cơ PID liên quan đến đặt vòng chủ yếu là trong thời gian ngắn sau đặt vòng. Nếu bạn không có nguy cơ cao bị STIs và vòng được đặt bởi người có chuyên môn trong điều kiện vô trùng, nguy cơ PID và các biến chứng dẫn đến vô sinh là rất thấp. Khi tháo vòng, khả năng sinh sản sẽ phục hồi bình thường.
Cần phân biệt rõ giữa tác dụng phụ (phản ứng thường gặp, thường nhẹ, sẽ hết) và biến chứng (ít gặp, nghiêm trọng hơn, cần can thiệp y tế). Các tác dụng phụ như thay đổi kinh nguyệt hay đau bụng nhẹ là phổ biến, trong khi các biến chứng như thủng tử cung hay PID nặng là hiếm gặp.
Vòng tránh thai là một phương pháp ngừa thai hiệu quả, an toàn và tiện lợi cho rất nhiều phụ nữ. Tuy nhiên, việc tìm hiểu kỹ về các tác hại của đặt vòng tránh thai là bước đi thông minh và cần thiết để chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân. Những tác hại phổ biến như thay đổi kinh nguyệt hay đau bụng nhẹ thường có thể kiểm soát được và sẽ giảm dần. Các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm vùng chậu, thủng tử cung, hay tuột vòng tuy hiếm gặp nhưng cần được nhận biết sớm để xử lý kịp thời.
Việc đặt vòng tránh thai cần được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn tại cơ sở y tế uy tín sau khi bạn đã được khám và tư vấn kỹ lưỡng. Hãy luôn tuân thủ lịch tái khám và đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi đặt vòng. Sức khỏe sinh sản là vô cùng quý giá, và việc trang bị kiến thức, lựa chọn phương pháp phù hợp, cùng với sự đồng hành của các chuyên gia y tế, sẽ giúp bạn an tâm tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn nhất. Đặt vòng tránh thai cũng như mọi can thiệp y tế khác, cần được tiếp cận với thái độ cẩn trọng và hiểu biết.
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi