Cảm giác đau, rát, khó chịu ở vùng họng là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến mà hầu như ai trong chúng ta cũng từng trải qua ít nhất một lần. Đôi khi chỉ là cảm giác khô họng nhẹ buổi sáng, nhưng không ít lần cơn đau trở nên dữ dội, khiến việc nuốt hay nói chuyện cũng trở thành cực hình. Vậy Tại Sao Bị đau Họng? Câu hỏi này tưởng chừng đơn giản nhưng lại ẩn chứa rất nhiều khả năng khác nhau, từ những nguyên nhân rất đỗi thông thường cho đến các vấn đề sức khỏe cần được quan tâm đặc biệt.
Hiểu rõ tại sao bị đau họng là bước đầu tiên để chúng ta có thể đối phó hiệu quả với tình trạng này. Nó không chỉ giúp bạn bớt lo lắng hơn khi gặp phải mà còn hướng dẫn bạn biết khi nào thì nên tự chăm sóc tại nhà và khi nào là lúc cần tìm đến bác sĩ. Đau họng có thể là dấu hiệu của một nhiễm trùng nhỏ, nhưng cũng có thể là triệu chứng của một vấn đề lớn hơn liên quan đến hệ hô hấp, tiêu hóa, hoặc thậm chí là các thói quen sinh hoạt hàng ngày. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu cặn kẽ những lý do phổ biến nhất khiến bạn bị đau họng nhé.
Khi cổ họng bỗng dưng “biểu tình”, cảm giác đầu tiên thường là khó chịu và muốn biết ngay lập tức tại sao bị đau họng. Phần lớn các trường hợp đau họng là do nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm virus. Tuy nhiên, còn rất nhiều nguyên nhân khác không do nhiễm trùng mà bạn có thể không ngờ tới.
Nhiễm trùng là nguyên nhân hàng đầu khiến chúng ta bị đau họng. Các tác nhân gây bệnh phổ biến nhất thường là virus và vi khuẩn.
Hầu hết các trường hợp đau họng (khoảng 85-90% ở người lớn và 70% ở trẻ em) là do nhiễm virus. Có rất nhiều loại virus khác nhau có thể gây ra triệu chứng này.
BSCKII. Lê Thị B, Chuyên gia Bệnh lý Hô hấp chia sẻ: “Khi một người bị đau họng do virus, cơ thể sẽ tự chống lại virus theo thời gian. Việc điều trị chủ yếu là giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ cơ thể phục hồi, không cần dùng kháng sinh vì kháng sinh không có tác dụng với virus.”
Mặc dù ít phổ biến hơn virus, vi khuẩn gây đau họng lại thường cần được điều trị bằng kháng sinh để tránh biến chứng.
Nhận biết tại sao bị đau họng là do vi khuẩn hay virus thường dựa vào các triệu chứng đi kèm và, quan trọng nhất, là xét nghiệm chẩn đoán. Bác sĩ có thể thực hiện test nhanh liên cầu hoặc cấy dịch họng để xác định chính xác tác nhân gây bệnh.
Không phải lúc nào đau họng cũng là do “vi trùng” tấn công. Có rất nhiều yếu tố khác trong môi trường và cơ thể chúng ta có thể gây ra cảm giác đau rát khó chịu này.
Nếu bạn là người dễ bị dị ứng với phấn hoa, bụi nhà, lông động vật hay nấm mốc, bạn có thể thường xuyên bị đau họng. Tại sao lại thế? Khi cơ thể phản ứng với chất gây dị ứng, nó giải phóng histamin và các hóa chất khác, gây viêm mũi, nghẹt mũi và chảy nước mũi sau (dịch nhầy từ mũi chảy xuống phía sau cổ họng). Chính dịch nhầy này khi chảy liên tục sẽ kích ứng niêm mạc họng, dẫn đến cảm giác ngứa, khó chịu và đau rát. Đau họng do dị ứng thường đi kèm với các triệu chứng khác của dị ứng như hắt hơi, chảy nước mắt, ngứa mũi/mắt.
Không khí quá khô, đặc biệt là vào mùa đông khi sử dụng máy sưởi hoặc ở những vùng khí hậu khô hanh, có thể làm khô niêm mạc họng. Niêm mạc họng bị khô sẽ dễ bị kích ứng và tổn thương, dẫn đến cảm giác đau rát, đặc biệt là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Thở bằng miệng khi ngủ cũng làm tình trạng khô họng và đau họng nặng thêm. Để hiểu rõ hơn về các phản ứng cơ thể với môi trường, tương tự như việc tìm hiểu [bị đau tai phải làm sao]
khi gặp phải vấn đề ở vùng tai, việc nhận diện nguyên nhân gây đau họng là do không khí khô giúp chúng ta có biện pháp khắc phục phù hợp.
Hình ảnh minh họa tác động của không khí khô lên cổ họng.
Hít phải khói thuốc lá (chủ động hoặc thụ động), ô nhiễm không khí, hóa chất tẩy rửa mạnh, hoặc các hạt nhỏ trong không khí (bụi, hơi sơn…) có thể trực tiếp kích ứng niêm mạc họng và gây đau. Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đau họng mãn tính và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác về đường hô hấp.
Nếu bạn phải nói chuyện hoặc hát liên tục trong thời gian dài, các cơ và dây thanh âm ở vùng họng có thể bị căng, dẫn đến đau rát và khàn giọng. Đây là lý do tại sao giáo viên, ca sĩ, hoặc những người làm công việc đòi hỏi phải nói nhiều thường dễ bị đau họng do nguyên nhân này.
Đây là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và đôi khi lên đến tận họng. Axit dạ dày cực kỳ mạnh và có thể gây bỏng rát, viêm nhiễm niêm mạc thực quản và họng. Đau họng do GERD thường nặng hơn vào buổi sáng hoặc sau khi ăn no, kèm theo cảm giác ợ nóng, ợ chua, khó nuốt, và đôi khi có vị đắng trong miệng. Một số người bị GERD thầm lặng (LPR – Laryngopharyngeal Reflux) chỉ có triệu chứng đau họng mãn tính, ho khan, hoặc khàn giọng mà không có ợ nóng rõ rệt. Tương tự như cách chúng ta cần tìm hiểu về các triệu chứng khác thường, ví dụ như [nổi cục xương sau đầu]
có thể cần được thăm khám để xác định nguyên nhân, đau họng do GERD cũng cần chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Đôi khi, đau họng có thể do một vật lạ mắc kẹt trong họng (mảnh xương cá, vỏ hạt…) hoặc do chấn thương trực tiếp vào vùng cổ họng. Nuốt phải thức ăn quá nóng hoặc sắc cạnh cũng có thể gây tổn thương niêm mạc và dẫn đến đau.
Trong những trường hợp hiếm gặp, đau họng kéo dài dai dẳng, không cải thiện và đi kèm các triệu chứng khác như khó nuốt, khàn giọng kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, sưng hạch cổ, có thể là dấu hiệu của khối u ở họng, thanh quản hoặc các vùng lân cận. Đây là lý do tại sao bất kỳ cơn đau họng mãn tính nào cũng cần được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán.
Đau họng hiếm khi xảy ra đơn độc. Các triệu chứng đi kèm có thể cung cấp manh mối quan trọng giúp xác định tại sao bị đau họng.
PGS.TS. Nguyễn Văn A, Trưởng khoa Tai Mũi Họng tại một bệnh viện lớn, nhấn mạnh: “Khi bệnh nhân đến khám vì bị đau họng, chúng tôi luôn hỏi kỹ về các triệu chứng đi kèm. Mỗi triệu chứng là một ‘manh mối’ giúp chúng tôi khoanh vùng nguyên nhân và đưa ra chẩn đoán chính xác hơn. Đừng bao giờ chủ quan bỏ qua các triệu chứng phụ.”
Hầu hết các trường hợp đau họng do virus sẽ tự khỏi sau vài ngày đến một tuần. Tuy nhiên, có những dấu hiệu cho thấy bạn cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế thay vì chỉ tự chăm sóc tại nhà. Biết khi nào cần đi khám là rất quan trọng để phòng tránh các biến chứng nguy hiểm.
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bị đau họng và có bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
[bị đau tai phải làm sao]
, đau họng kèm đau tai cần được bác sĩ kiểm tra kỹ lưỡng.Trong trường hợp đau họng kèm khó thở hoặc sưng mặt/lưỡi đột ngột, đó có thể là dấu hiệu phản ứng dị ứng nặng hoặc sưng đường thở, cần gọi cấp cứu ngay lập tức.
Để xác định chính xác tại sao bị đau họng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ dựa vào:
Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng bạn gặp phải, thời gian xuất hiện, mức độ đau, các bệnh lý nền, thói quen sinh hoạt… Sau đó, bác sĩ sẽ kiểm tra vùng họng, amidan, lưỡi, hạch bạch huyết ở cổ và vùng tai.
Xét nghiệm (nếu cần):
Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ quyết định phác đồ điều trị.
Nghỉ ngơi và chăm sóc cơ thể là yếu tố quan trọng trong quá trình phục hồi. Tương tự như việc tìm hiểu [tư thế ngủ cho người đau vai gáy]
giúp cơ thể thư giãn và phục hồi hiệu quả hơn, nghỉ ngơi đúng cách khi bị đau họng sẽ hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh.
Thay vì chỉ đối phó khi đã bị đau họng, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa tình trạng này. Các biện pháp phòng ngừa chủ yếu tập trung vào việc giảm thiểu tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh và bảo vệ niêm mạc họng khỏi bị kích ứng.
Rửa tay thường xuyên và đúng cách: Đây là biện pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để ngăn chặn sự lây lan của virus và vi khuẩn gây bệnh. Hãy rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi, đi vệ sinh, trước khi ăn uống và sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc các bề mặt công cộng.
Tránh tiếp xúc gần với người bệnh: Nếu có thể, hãy giữ khoảng cách với những người đang bị cảm lạnh, cúm hoặc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.
Không dùng chung đồ dùng cá nhân: Tránh dùng chung cốc uống nước, thìa đũa, khăn mặt với người khác, đặc biệt là người đang bị ốm.
Che miệng khi ho hoặc hắt hơi: Sử dụng khăn giấy che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, sau đó vứt khăn giấy vào thùng rác và rửa tay ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, hãy ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay áo.
Không hút thuốc lá và tránh khói thuốc lá: Khói thuốc là kẻ thù của hệ hô hấp, làm khô và kích ứng niêm mạc họng, tăng nguy cơ viêm nhiễm.
Giữ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà, đặc biệt vào mùa khô hoặc khi dùng máy sưởi/điều hòa.
Uống đủ nước: Giữ cho cơ thể đủ nước giúp niêm mạc họng luôn ẩm và khỏe mạnh.
Tránh các chất kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với hóa chất tẩy rửa mạnh, ô nhiễm không khí.
Kiểm soát dị ứng và GERD: Nếu bạn biết mình bị đau họng do dị ứng hoặc trào ngược, hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát các tình trạng này.
Chăm sóc sức khỏe răng miệng: Mặc dù nghe có vẻ không liên quan trực tiếp đến câu hỏi tại sao bị đau họng, nhưng giữ gìn vệ sinh răng miệng tốt giúp giảm lượng vi khuẩn trong khoang miệng, có thể hạn chế sự lây lan của một số loại vi khuẩn hoặc nấm đến vùng họng. Việc kiểm tra sức khỏe răng miệng định kỳ cũng là một phần của việc chăm sóc sức khỏe tổng thể, tương tự như việc theo dõi các dấu hiệu phát triển ở trẻ, chẳng hạn như [dấu hiệu dậy thì sớm]
, để kịp thời can thiệp khi cần.
Mặc dù NHA KHOA BẢO ANH tập trung vào sức khỏe răng miệng, nhưng vùng miệng và họng có mối liên hệ mật thiết. Các vấn đề về răng miệng, nướu, hoặc lưỡi đôi khi có thể gây cảm giác khó chịu lan lên vùng họng. Nhiễm trùng trong khoang miệng hoặc vấn đề với amidan (nằm ở phía sau họng) có thể ảnh hưởng lẫn nhau.
Chẳng hạn, vệ sinh răng miệng kém có thể dẫn đến sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong miệng, có khả năng góp phần vào các vấn đề ở họng. Ngược lại, một số bệnh toàn thân gây đau họng cũng có thể có biểu hiện ở miệng.
Tại NHA KHOA BẢO ANH, chúng tôi luôn đề cao tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe răng miệng và các khu vực lân cận như họng. Một khoang miệng khỏe mạnh là nền tảng cho một hệ hô hấp khỏe mạnh hơn.
Ở trẻ em, nguyên nhân đau họng phổ biến nhất vẫn là virus, nhưng tỷ lệ viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A cao hơn so với người lớn (khoảng 15-30%). Do đó, khi trẻ bị đau họng kèm sốt, đau khi nuốt, bạn nên đưa trẻ đi khám để loại trừ khả năng nhiễm liên cầu khuẩn, tránh biến chứng thấp tim nguy hiểm. Trẻ nhỏ đôi khi khó diễn tả cảm giác đau, nên phụ huynh cần chú ý các dấu hiệu như biếng ăn, quấy khóc, chảy nước dãi (do đau khi nuốt), hoặc thay đổi giọng nói.
Phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch thay đổi, có thể nhạy cảm hơn với các tác nhân gây bệnh. Đau họng khi mang thai thường do virus hoặc vi khuẩn tương tự như người bình thường. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc trong thai kỳ cần hết sức thận trọng. Nếu bị đau họng khi mang thai, thai phụ nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và kê đơn thuốc an toàn. Một số biện pháp tự nhiên như súc miệng nước muối ấm, uống trà ấm với mật ong, nghỉ ngơi đầy đủ thường được ưu tiên.
Đau họng được coi là mãn tính nếu kéo dài hơn vài tuần hoặc tái phát thường xuyên. Các nguyên nhân gây đau họng mãn tính phổ biến bao gồm:
Nếu bị đau họng kéo dài, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn y tế để xác định nguyên nhân và có hướng xử lý triệt để.
Có rất nhiều thông tin, cả đúng và sai, xoay quanh việc tại sao bị đau họng và cách chữa trị. Dưới đây là một vài lầm tưởng phổ biến:
Hình ảnh minh họa một số lầm tưởng và sự thật về đau họng, có thể dùng biểu tượng đúng/sai.
Đau họng là một triệu chứng rất phổ biến với vô vàn nguyên nhân có thể xảy ra. Việc tìm hiểu tại sao bị đau họng không chỉ giúp bạn bớt lo lắng mà còn trang bị kiến thức cần thiết để chăm sóc bản thân và đưa ra quyết định đúng đắn về việc tìm kiếm sự trợ giúp y tế.
Hầu hết các cơn đau họng là do nhiễm virus và có thể được xử lý bằng cách chăm sóc tại nhà, nghỉ ngơi và các biện pháp giảm triệu chứng đơn giản. Tuy nhiên, đau họng do vi khuẩn (đặc biệt là liên cầu khuẩn) cần được chẩn đoán và điều trị bằng kháng sinh để tránh biến chứng. Ngoài ra, các nguyên nhân không do nhiễm trùng như dị ứng, không khí khô, chất kích ứng, căng cơ họng, hoặc trào ngược dạ dày cũng là những lý do phổ biến khiến bạn bị đau họng.
Điều quan trọng nhất là bạn hãy lắng nghe cơ thể mình. Nếu cơn đau họng dữ dội, kéo dài, hoặc đi kèm các triệu chứng đáng lo ngại như sốt cao, khó thở, phát ban, sưng hạch, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa bệnh. Thực hành vệ sinh cá nhân tốt, tránh xa các chất kích thích, kiểm soát các bệnh mãn tính như dị ứng và GERD là những bước quan trọng giúp bạn giảm nguy cơ bị đau họng.
Sức khỏe là vốn quý nhất. Hiểu rõ về cơ thể mình, biết tại sao bị đau họng, và chủ động chăm sóc bản thân là cách tốt nhất để tận hưởng cuộc sống trọn vẹn. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về sức khỏe răng miệng hoặc các vấn đề liên quan, đừng ngần ngại liên hệ với NHA KHOA BẢO ANH. Chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp những thông tin y tế đáng tin cậy và hỗ trợ bạn chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi