Thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường: Ba mẹ hiểu đúng để an tâm chăm sóc con yêu

Chào mừng ba mẹ đến với Bảo Anh! Hành trình làm cha mẹ luôn đầy ắp những điều mới mẻ và đôi khi là cả những băn khoăn. Một trong những điều thường khiến ba mẹ “soi” kỹ ở con mình đó là cấu tạo khuôn miệng bé, đặc biệt là phần môi. Rất nhiều ba mẹ khi thấy nếp niêm mạc mỏng nối giữa mặt trong môi trên và lợi hàm trên của con đã thắc mắc: “Liệu đây có phải Thắng Môi Trên ở Trẻ Sơ Sinh Bình Thường hay không? Nó có ảnh hưởng gì đến bé không?”. Hôm nay, với vai trò là chuyên gia y tế, tôi sẽ cùng ba mẹ “giải mã” về thắng môi trên ở trẻ sơ sinh, giúp ba mẹ hiểu rõ đâu là điều bình thường để chúng ta cùng nhau an tâm chăm sóc thiên thần nhỏ nhé.

Hình ảnh thắng môi trên ở trẻ sơ sinh giúp ba mẹ nhận diện cấu trúc miệng bé

Có lẽ ba mẹ đã từng nghe nói đến “thắng lưỡi” ở trẻ sơ sinh, nhưng “thắng môi” thì có vẻ ít phổ biến hơn một chút. Thật ra, thắng môi, hay còn gọi là dây hãm môi (labial frenulum), là một cấu trúc giải phẫu hoàn toàn tự nhiên có ở mỗi người chúng ta, không riêng gì trẻ sơ sinh. Nó là một dải mô mềm nhỏ, mỏng, kết nối môi với lợi. Chúng ta có thắng môi trên và thắng môi dưới. Trong phạm vi bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào thắng môi trên, đặc biệt là ở các bé sơ sinh, vì đây là cấu trúc ba mẹ thường chú ý và có thể gây băn khoăn liên quan đến việc bú mớm của bé.

Việc nhận biết đâu là thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường là rất quan trọng. Tương tự như việc nhận biết biểu hiện bệnh lao phổi đòi hỏi kiến thức chuyên môn, hiểu về cấu trúc miệng của con cũng cần thông tin chính xác từ nguồn đáng tin cậy. Đôi khi, một thắng môi trông có vẻ “lớn” hoặc “sát” nhưng thực chất lại hoàn toàn trong giới hạn bình thường và không gây bất kỳ ảnh hưởng nào đến bé. Ngược lại, có những trường hợp thắng môi bị dính chặt bất thường, cần được can thiệp. Vậy làm sao để phân biệt? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu sâu hơn nhé.

Thắng Môi Trên là Gì và Vai trò của nó ở Trẻ Sơ Sinh?

Thắng môi trên là một sợi mô nhỏ nối mặt trong của môi trên với phần lợi ngay phía trên răng cửa (vị trí mà sau này răng cửa sẽ mọc lên). Ở trẻ sơ sinh, cấu trúc này thường rõ ràng và khá dày dặn. Nó giúp giữ cho môi trên ở đúng vị trí tương đối so với lợi.

Vậy vai trò của thắng môi trên là gì?

Ban đầu, thắng môi giúp định hình và giữ môi trên. Tuy nhiên, khi bé lớn dần, cấu trúc này sẽ phát triển, thường là “teo” bớt hoặc di chuyển cao hơn về phía lợi, tạo khoảng trống cho răng cửa mọc lên sau này. Ở trẻ sơ sinh, một thắng môi trên bình thường sẽ cho phép môi trên của bé có đủ độ linh hoạt để thực hiện các động tác bú mớm một cách hiệu quả.

Nhiều ba mẹ lo lắng rằng thắng môi trên có thể ảnh hưởng đến khả năng ngậm bắt vú hoặc bình sữa của con. Điều này chỉ xảy ra khi thắng môi trên bị “dính” bất thường, hay còn gọi là tật dính thắng môi trên. Chúng ta sẽ nói rõ hơn về sự khác biệt giữa thắng môi bình thường và dính thắng môi ở phần sau.

Hãy tưởng tượng cấu trúc cơ thể con người như một bản giao hưởng phức tạp. Giống như việc lo lắng liệu [kinh nguyệt kéo dài hơn 7 ngày có sao không](https://nhakhoabaoanh.com/kinh-nguyet-keo-dai-hon-7-ngay-co– sao-khong.html) vì sự thay đổi khác thường so với chu kỳ bình thường, sự thay đổi hoặc cấu trúc bất thường ở thắng môi cũng có thể gây lo ngại. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường không gây ra vấn đề gì đáng kể và không cần phải can thiệp.

Làm thế nào để nhận biết thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường?

Để nhận biết thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường, ba mẹ có thể nhẹ nhàng nâng môi trên của bé lên. Ba mẹ sẽ thấy một dải mô mỏng nối môi với lợi.

Đặc điểm của thắng môi trên bình thường:

• Độ dài: Thắng môi có thể trông khá dài, thậm chí gần chạm đến đường viền lợi. Điều này là hoàn toàn bình thường ở trẻ sơ sinh.
• Độ dày: Có thể mỏng hoặc hơi dày một chút.
• Độ đàn hồi: Quan trọng là dải mô này phải đủ đàn hồi, cho phép môi trên của bé có thể di chuyển tự do, lật ra ngoài một cách dễ dàng khi bé ngậm bắt vú hoặc bình sữa.
• Màu sắc: Thường có màu hồng nhạt, giống màu niêm mạc miệng.

Ba mẹ đừng quá lo lắng nếu thấy thắng môi của con có vẻ dày hoặc bám sát. Ở giai đoạn sơ sinh, các cấu trúc này vẫn đang phát triển. Quan trọng nhất là xem liệu nó có cản trở chức năng bú mớm của bé hay không. Một thắng môi bình thường cho phép bé thực hiện động tác bú hiệu quả, ngậm sâu và thoải mái.

Đôi khi, việc hiểu về cơ thể mình hay con cái có thể giống như việc tìm hiểu peel da là như thế nào – cần kiến thức đúng đắn để phân biệt giữa một quá trình sinh lý hoặc thẩm mỹ thông thường và một tình trạng cần lưu ý. Với thắng môi trên, phần lớn là trường hợp thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường, nhưng việc quan sát cẩn thận vẫn là điều nên làm.

Khi nào thì thắng môi trên được coi là “dính” (Lip Tie) và không bình thường?

Trong một số trường hợp, thắng môi trên có thể quá dày, quá ngắn và kém đàn hồi, hạn chế nghiêm trọng cử động của môi trên. Tình trạng này được gọi là tật dính thắng môi trên (Upper Lip Tie). Khác với thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường, dính thắng môi trên có thể gây ra một số khó khăn cho bé, đặc biệt là trong việc bú mớm.

Các dấu hiệu có thể gợi ý tật dính thắng môi trên:

• Khó khăn khi ngậm bắt vú/bình sữa: Môi trên của bé không thể lật ra ngoài đủ để tạo độ kín khi ngậm, dẫn đến việc bé không ngậm sâu được.
• Tiếng “tặc lưỡi” hoặc tiếng động lạ khi bú: Do không tạo được độ kín, không khí có thể lọt vào, gây ra tiếng động hoặc bé nuốt phải khí.
• Bé bú không hiệu quả: Bé bú lâu nhưng có vẻ không no, tăng cân chậm. Mẹ có thể cảm thấy đau núm vú khi cho con bú (nếu bú mẹ).
• Có thể gây khó khăn trong việc vệ sinh răng miệng sau này: Khi bé lớn hơn, một thắng môi trên dính chặt có thể gây khó khăn cho việc chải sạch vùng răng cửa phía trên, tăng nguy cơ sâu răng.
• Khoảng trống giữa hai răng cửa phía trên: Khi bé mọc răng, tật dính thắng môi trên nặng có thể tạo ra một khoảng trống lớn giữa hai răng cửa hàm trên.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhấn mạnh là không phải mọi khó khăn khi bú mớm đều do thắng môi trên gây ra. Rất nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng, ví dụ như kỹ thuật cho bú, tư thế của mẹ và bé, hoặc các vấn đề sức khỏe khác của bé. Do đó, việc đánh giá cần được thực hiện bởi chuyên gia.

Đôi khi, những dấu hiệu bất thường trong cơ thể, dù là nhỏ như thắng môi hay những vấn đề tế nhị hơn như sau quan hệ 10 ngày ra dịch màu nâu, đều khiến chúng ta băn khoăn và tìm kiếm câu trả lời. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc có nguồn thông tin đáng tin cậy và sự hỗ trợ y tế khi cần thiết.

Phân loại mức độ dính thắng môi trên

Các chuyên gia y tế thường phân loại tật dính thắng môi trên thành các cấp độ khác nhau dựa trên vị trí bám của thắng môi và mức độ hạn chế cử động của môi.

• Loại I (Mild): Thắng môi mỏng, có độ đàn hồi tốt, bám khá cao trên lợi. Hầu như không gây ảnh hưởng chức năng. Tình trạng này rất phổ biến và thường được coi là thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường.
• Loại II (Moderate): Thắng môi mỏng hoặc hơi dày, bám thấp hơn, gần đến đường viền lợi. Có thể gây hạn chế nhẹ cử động môi trên.
• Loại III (Significant): Thắng môi dày, bám chặt vào lợi ngay đường viền lợi. Hạn chế đáng kể cử động môi trên.
• Loại IV (Severe): Thắng môi rất dày và bám chặt vào cả lợi và phần xương ổ răng. Gây hạn chế cử động môi trên nghiêm trọng.

Chỉ có các trường hợp dính thắng môi trên loại III và IV, hoặc loại II gây ảnh hưởng rõ rệt đến chức năng bú mớm hoặc sau này là vệ sinh răng miệng, mới cần xem xét can thiệp. Rất nhiều trường hợp được chẩn đoán là dính thắng môi trên loại I hoặc II nhưng không có triệu chứng thì vẫn được coi là biến thể của thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường và không cần điều trị.

Chẩn đoán và can thiệp tật dính thắng môi trên

Việc chẩn đoán tật dính thắng môi trên cần được thực hiện bởi các chuyên gia y tế có kinh nghiệm, như bác sĩ nhi khoa, bác sĩ răng hàm mặt trẻ em, bác sĩ tai mũi họng hoặc chuyên gia tư vấn lactation (cho con bú).

Quy trình chẩn đoán thường bao gồm:

1. Quan sát: Bác sĩ quan sát cấu trúc thắng môi khi bé khóc hoặc cử động miệng.
2. Kiểm tra trực tiếp: Bác sĩ dùng tay nhẹ nhàng nâng môi trên của bé để đánh giá độ dài, độ dày, vị trí bám và độ đàn hồi của thắng môi.
3. Đánh giá chức năng: Bác sĩ sẽ hỏi về các vấn đề liên quan đến việc bú mớm của bé (bú mẹ hoặc bú bình), mẹ có bị đau núm vú không (nếu bú mẹ), bé có tăng cân tốt không, v.v.

Nếu sau khi đánh giá kỹ lưỡng cả về cấu trúc và chức năng, bác sĩ xác định bé bị tật dính thắng môi trên gây ảnh hưởng đến việc bú mớm hoặc tiềm ẩn vấn đề sau này, họ có thể đề xuất can thiệp.

Các phương pháp can thiệp phổ biến:

• Cắt thắng môi (Frenotomy): Đây là một thủ thuật đơn giản, thường được thực hiện nhanh chóng tại phòng khám. Bác sĩ sẽ dùng kéo phẫu thuật hoặc dao điện/laser để cắt dải thắng môi. Quá trình này ít gây chảy máu và bé thường phục hồi rất nhanh.
• Tạo hình thắng môi (Frenuloplasty): Là một phẫu thuật phức tạp hơn, thường được thực hiện khi thắng môi quá dày hoặc cần tạo hình lại cấu trúc môi. Thủ thuật này có thể cần gây tê hoặc gây mê và thời gian phục hồi lâu hơn.

Việc quyết định có nên can thiệp hay không phụ thuộc vào mức độ dính, triệu chứng lâm sàng và sự đồng thuận của ba mẹ sau khi được tư vấn kỹ lưỡng. Đối với các trường hợp thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường (loại I, thậm chí loại II không triệu chứng), việc can thiệp là không cần thiết và không mang lại lợi ích gì cho bé.

Giống như việc tìm cách chữa tật nói mớ khi ngủ hay các vấn đề khác về sức khỏe, việc lắng nghe lời khuyên từ chuyên gia là bước đi thông minh nhất. Đừng tự chẩn đoán dựa trên thông tin chưa được kiểm chứng, đặc biệt là khi liên quan đến sức khỏe của trẻ sơ sinh.

Quan niệm sai lầm thường gặp về thắng môi trên ở trẻ sơ sinh

Có một số quan niệm sai lầm phổ biến mà ba mẹ cần lưu ý để tránh hoang mang không đáng có:

• Quan niệm sai lầm 1: Cứ thấy thắng môi là cần cắt.
  • Sự thật: Như đã giải thích, thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường là một cấu trúc giải phẫu tự nhiên. Chỉ những trường hợp dính thắng môi gây ảnh hưởng chức năng mới cần can thiệp. Việc cắt bỏ một thắng môi bình thường là không cần thiết và không có lợi ích y khoa.
• Quan niệm sai lầm 2: Cắt thắng môi sẽ giúp bé bú tốt hơn ngay lập tức trong mọi trường hợp.
  • Sự thật: Nếu dính thắng môi là nguyên nhân chính gây khó khăn khi bú, thì việc can thiệp có thể cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, việc bú mớm là một quá trình phức tạp liên quan đến nhiều yếu tố (kỹ thuật, tư thế, khả năng của bé). Đôi khi, sau khi cắt thắng môi, ba mẹ vẫn cần được hỗ trợ thêm về kỹ thuật cho bú.
• Quan niệm sai lầm 3: Thắng môi trên sẽ tự đứt hoặc tiêu biến.
  • Sự thật: Thắng môi trên sẽ phát triển và thường “co rút” lại khi xương hàm và răng phát triển, di chuyển vị trí bám lên cao hơn trên lợi. Tuy nhiên, nó hiếm khi tự đứt. Tật dính thắng môi nặng thường không tự hết và có thể cần can thiệp để tránh ảnh hưởng về lâu dài.
• Quan niệm sai lầm 4: Thắng môi trên dính chắc chắn gây khoảng hở răng cửa.
  • Sự thật: Tật dính thắng môi trên nặng có thể góp phần tạo ra khoảng hở giữa hai răng cửa hàm trên khi chúng mọc lên. Tuy nhiên, không phải mọi khoảng hở răng cửa đều do thắng môi gây ra, và không phải mọi trường hợp dính thắng môi đều dẫn đến khoảng hở răng cửa.

Lời khuyên từ chuyên gia

Chúng tôi hiểu rằng ba mẹ luôn muốn dành những điều tốt nhất cho con và bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cũng có thể khiến ba mẹ lo lắng. Tuy nhiên, với vấn đề thắng môi trên ở trẻ sơ sinh, hãy giữ bình tĩnh. Phần lớn các trường hợp ba mẹ nhìn thấy chỉ là thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường.

Để ba mẹ có cái nhìn khách quan và chính xác nhất, chúng tôi xin trích dẫn lời khuyên từ một chuyên gia uy tín trong lĩnh vực răng hàm mặt trẻ em:

“Trong kinh nghiệm lâm sàng của tôi, rất nhiều phụ huynh đưa con đến khám với lo ngại về thắng môi trên, nhưng khi kiểm tra, hầu hết các trường hợp đều là cấu trúc thắng môi trên bình thường về mặt chức năng. Điều quan trọng không phải là hình dáng hay kích thước của thắng môi mà là nó có gây hạn chế cử động môi trên và ảnh hưởng đến khả năng bú mớm của bé hay không. Việc vội vàng can thiệp khi không cần thiết có thể gây đau đớn không cần thiết cho bé và không mang lại lợi ích gì. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá chính xác nhất.” – Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn An, Trưởng khoa Răng Hàm Mặt Nhi, Bệnh viện Y học thành phố.

Lời khuyên cốt lõi là hãy quan sát bé. Nếu bé vẫn bú tốt (dù bú mẹ hay bú bình), tăng cân đều, không có các dấu hiệu khó chịu khi bú mớm, thì khả năng cao là thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường, ngay cả khi ba mẹ thấy dải mô đó khá rõ ràng.

Nếu ba mẹ có bất kỳ băn khoăn nào về khả năng bú mớm của con, hoặc quan sát thấy các dấu hiệu gợi ý tật dính thắng môi như đã nêu, đừng ngần ngại đưa bé đến khám bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia răng hàm mặt trẻ em để được tư vấn và kiểm tra cụ thể. Đội ngũ y bác sĩ tại Nha Khoa Bảo Anh với chuyên môn sâu rộng sẵn sàng lắng nghe và đưa ra lời khuyên phù hợp nhất cho trường hợp của bé.

Việc tìm hiểu thông tin sức khỏe là rất tốt, nhưng hãy chắc chắn rằng ba mẹ đang tìm đến nguồn đáng tin cậy. Đừng để những thông tin chưa kiểm chứng trên mạng làm ba mẹ thêm lo lắng. Hãy nhớ rằng, trong hành trình chăm sóc con, hiểu đúng là yêu thương đúng cách. Hiểu về thắng môi trên ở trẻ sơ sinh bình thường giúp ba mẹ phân biệt giữa điều tự nhiên và tình trạng cần sự can thiệp y tế, từ đó đưa ra quyết định tốt nhất cho con yêu.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp ba mẹ giải tỏa bớt những băn khoăn về thắng môi trên ở trẻ sơ sinh. Nếu có thêm bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi tại Nha Khoa Bảo Anh. Chúng tôi luôn sẵn lòng đồng hành cùng ba mẹ trên con đường chăm sóc nụ cười và sức khỏe toàn diện cho bé!