Giải mã hiện tượng ù tai phải theo giờ: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách ứng phó

Chắc hẳn bạn đã từng ít nhất một lần trải qua cảm giác có tiếng động lạ trong tai mình, dù chỉ là thoáng qua. Đó có thể là tiếng ve kêu, tiếng chuông ngân, tiếng gió thổi rì rào hay thậm chí là tiếng mạch đập. Hiện tượng này trong y học gọi là ù tai (tinnitus). Tuy nhiên, điều khiến nhiều người cảm thấy đặc biệt băn khoăn là khi tiếng ù này không phải lúc nào cũng có mặt, mà chỉ xuất hiện theo giờ hoặc lúc có lúc không, đặc biệt chỉ xảy ra ở một bên, chẳng hạn như ù Tai Phải Theo Giờ. Cảm giác này đôi khi khiến chúng ta lo lắng, tự hỏi liệu đây có phải là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào đó hay không. Bài viết này không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về hiện tượng ù tai phải theo giờ mà còn đi sâu vào những nguyên nhân có thể ẩn chứa đằng sau, cách nhận biết các dấu hiệu đi kèm và quan trọng nhất là khi nào bạn cần tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia y tế.

Cuộc sống đôi khi mang đến những bất ngờ về sức khỏe, từ những lo lắng thường nhật như việc trẻ sơ sinh không tăng cân cho đến những cảm giác khó tả như ù tai phải theo giờ. Cả hai đều là những biểu hiện cơ thể cần được lắng nghe và tìm hiểu. Việc hiểu rõ về ù tai, đặc biệt là dạng ù tai phải theo giờ, là bước đầu tiên để bạn không còn hoang mang và biết cách xử lý phù hợp. Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá những bí ẩn đằng sau âm thanh kỳ lạ này.

Ù tai phải theo giờ là gì và nó khác biệt như thế nào?

Ù tai nói chung là cảm giác nghe thấy âm thanh không có nguồn gốc từ bên ngoài. Âm thanh này chỉ có bạn nghe thấy (ù tai chủ quan) hoặc đôi khi người khác cũng có thể nghe thấy (ù tai khách quan, rất hiếm gặp). Điểm đặc biệt của hiện tượng ù tai phải theo giờ nằm ở hai yếu tố: vị trí (bên phải) và tính chất xuất hiện (theo giờ, lúc có lúc không, không liên tục).

Thay vì tiếng ù kéo dài liên tục 24/7, ù tai phải theo giờ xuất hiện rồi biến mất. Nó có thể xuất hiện vào một thời điểm cụ thể trong ngày, chỉ khi bạn thực hiện một hoạt động nào đó (như nuốt, ngáp, cử động hàm), hoặc đơn giản là xuất hiện ngẫu nhiên thành từng đợt. Chính sự “thất thường” này đôi khi còn khó chịu và khó xác định nguyên nhân hơn tiếng ù liên tục. Nó giống như một vị khách không mời mà đến, gõ cửa rồi lại đi, khiến bạn lúc nào cũng trong tâm thế chờ đợi, lo lắng.

Sự khác biệt này rất quan trọng trong việc chẩn đoán. Tiếng ù liên tục thường gợi ý một vấn đề mạn tính hoặc tổn thương vĩnh viễn, trong khi ù tai phải theo giờ lại có thể liên quan đến các tình trạng nhất thời, thay đổi theo áp lực, tư thế, hoặc các hoạt động của cơ thể.

Tại sao tôi lại bị ù tai phải theo giờ? Những nguyên nhân tiềm ẩn nào đang “gõ cửa”?

Đây là câu hỏi lớn nhất mà hầu hết những người trải qua hiện tượng này đều đặt ra. Ù tai, đặc biệt là ù tai phải theo giờ, không phải là một bệnh mà là một triệu chứng. Nó giống như cơn sốt, có thể do cảm lạnh thông thường hoặc do một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hơn. Để tìm ra nguyên nhân gây ù tai phải theo giờ, chúng ta cần xem xét nhiều khả năng khác nhau, từ những vấn đề đơn giản trong tai đến những vấn đề phức tạp hơn liên quan đến các hệ cơ quan khác.

Các vấn đề tại tai và cấu trúc lân cận

Tai là “đại bản doanh” của âm thanh ù, vì vậy các vấn đề xuất phát từ chính tai thường là nguyên nhân đầu tiên được nghĩ đến. Tuy nhiên, để giải thích tính chất “theo giờ”, chúng ta cần tìm những nguyên nhân có tính chất dao động hoặc liên quan đến hoạt động của cơ thể.

Rối loạn chức năng vòi nhĩ (ống Eustachian)

Vòi nhĩ là một ống nhỏ nối tai giữa với mặt sau mũi họng. Chức năng chính của nó là cân bằng áp suất không khí giữa tai giữa và môi trường bên ngoài, đồng thời dẫn lưu dịch tiết ra khỏi tai giữa. Bình thường, vòi nhĩ đóng và chỉ mở ra khi chúng ta nuốt, ngáp hoặc nhai để điều chỉnh áp suất.

Khi vòi nhĩ bị rối loạn chức năng, nó có thể không mở hoặc đóng không đúng cách. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân:

• Cảm lạnh, viêm xoang, dị ứng: Gây sưng phù niêm mạc, làm tắc nghẽn vòi nhĩ.
• Thay đổi áp suất đột ngột: Khi đi máy bay, lặn biển, đi thang máy cao tầng.
• Viêm tai giữa: Dịch và viêm có thể cản trở hoạt động của vòi nhĩ.

Rối loạn chức năng vòi nhĩ thường gây ra cảm giác đầy tai, nghe tiếng lụp bụp, lục bục khi nuốt hoặc ngáp, và cả hiện tượng ù tai. Tiếng ù do nguyên nhân này rất hay có tính chất “theo giờ” hoặc “theo hoạt động” vì nó liên quan trực tiếp đến sự mở/đóng của vòi nhĩ và sự thay đổi áp suất. Nếu chỉ xảy ra ở tai phải, có thể vòi nhĩ bên phải đang bị ảnh hưởng.

Tiến sĩ Bác sĩ Trần Văn Bách, chuyên gia Tai Mũi Họng, chia sẻ: “Ù tai do rối loạn chức năng vòi nhĩ thường có tính chất dao động, xuất hiện khi có sự thay đổi áp suất hoặc khi nuốt, ngáp. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng ù tai phải theo giờ.”

Tích tụ ráy tai

Ráy tai là một chất tự nhiên giúp bảo vệ ống tai. Tuy nhiên, khi ráy tai tích tụ quá nhiều hoặc bị đẩy sâu vào trong (thường do dùng tăm bông), nó có thể chèn ép lên màng nhĩ hoặc ống tai ngoài, gây giảm thính lực và ù tai.

Tiếng ù do ráy tai có thể có tính chất “theo giờ” nếu khối ráy tai di chuyển trong ống tai khi bạn nằm nghiêng, cúi đầu, hoặc vận động mạnh, làm thay đổi mức độ chèn ép. Nếu chỉ xảy ra ở tai phải, có thể ống tai phải đang bị ảnh hưởng. Việc lấy ráy tai đúng cách thường giải quyết được vấn đề này.

Viêm nhiễm tai giữa hoặc tai ngoài

Nhiễm trùng gây viêm và sưng nề trong ống tai hoặc tai giữa. Dịch viêm có thể tích tụ, ảnh hưởng đến khả năng rung động của màng nhĩ và các xương nhỏ trong tai giữa, gây ù tai và giảm thính lực.

Ù tai do viêm nhiễm có thể biến động theo mức độ viêm, sự tích tụ hoặc tiêu đi của dịch. Nếu chỉ ảnh hưởng đến tai phải, nó sẽ gây ra ù tai phải. Cùng với ù tai, thường có các triệu chứng khác như đau tai, chảy dịch, sốt.

Co thắt cơ trong tai giữa (Myoclonus)

Có hai cơ nhỏ trong tai giữa: cơ căng màng nhĩ (tensor tympani) và cơ bàn đạp (stapedius). Khi các cơ này bị co thắt không tự chủ, chúng có thể tạo ra tiếng click, lụp bụp, hoặc tiếng ù trong tai. Sự co thắt này có thể xảy ra theo từng đợt, giải thích cho tính chất “theo giờ” của ù tai. Nguyên nhân co thắt cơ có thể do căng thẳng, mệt mỏi, hoặc một số vấn đề thần kinh hiếm gặp. Nếu chỉ xảy ra ở bên phải, bạn sẽ cảm nhận được ù tai phải theo giờ.

Các vấn đề liên quan đến đầu, mặt, cổ và hệ thống mạch máu

Tai không hoạt động độc lập mà liên kết chặt chẽ với các cấu trúc xung quanh như hàm, cổ, và hệ thống mạch máu. Các vấn đề tại những khu vực này cũng có thể là nguyên nhân gây ra ù tai phải theo giờ.

Rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ disorders)

Khớp thái dương hàm nằm ngay phía trước tai, là khớp nối xương hàm dưới với hộp sọ. Chúng ta sử dụng khớp này để nói, nhai, ngáp. Khi khớp này bị rối loạn chức năng (do căng cơ, viêm khớp, trật khớp, nghiến răng, cắn lệch), nó có thể gây ra nhiều triệu chứng: đau hàm, khó mở miệng, tiếng lách cách khi nhai, và đặc biệt là các triệu chứng liên quan đến tai như đau tai, cảm giác đầy tai, và ù tai.

Mối liên hệ giữa TMJ và ù tai vẫn đang được nghiên cứu, nhưng giả thuyết phổ biến là sự căng cơ xung quanh khớp, viêm nhiễm lan tỏa, hoặc sự chèn ép lên các dây thần kinh, mạch máu lân cận có thể ảnh hưởng đến chức năng tai. Tiếng ù do TMJ thường xuất hiện hoặc tăng lên khi bạn cử động hàm, nhai, hoặc vào cuối ngày khi các cơ hàm đã hoạt động nhiều. Nếu vấn đề TMJ chỉ ở bên phải, nó có thể giải thích hiện tượng ù tai phải theo giờ của bạn.

Theo Giáo sư Lê Thị Kim Anh, chuyên gia về Khớp và Phục hình Răng Hàm Mặt: “Sự căng cơ hay mất cân bằng ở khớp thái dương hàm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc lân cận, trong đó có tai. Nhiều trường hợp ù tai, đặc biệt là ù tai phải, có thể liên quan đến các vấn đề ở hàm bên phải.”

Các vấn đề về cột sống cổ

Các vấn đề ở cột sống cổ, đặc biệt là phần trên, có thể gây căng cơ và chèn ép lên các dây thần kinh hoặc mạch máu đi lên đầu và tai. Điều này đôi khi dẫn đến đau đầu, chóng mặt và cả ù tai. Tiếng ù liên quan đến cột sống cổ có thể xuất hiện hoặc thay đổi khi bạn cử động đầu hoặc cổ. Nếu sự chèn ép hoặc căng cơ chỉ xảy ra chủ yếu ở một bên, có thể gây ra ù tai bên đó, ví dụ như ù tai phải theo giờ khi xoay đầu sang phải hoặc giữ một tư thế cổ nhất định.

Ù tai mạch đập (Pulsatile Tinnitus)

Đây là một dạng ù tai mà bạn nghe thấy âm thanh theo nhịp tim của mình (thường là tiếng “thình thịch”, “phù phù”). Dạng này khác với tiếng ù thông thường và thường do sự thay đổi trong lưu thông máu gần tai.

Các nguyên nhân có thể bao gồm:

• Huyết áp cao: Làm tăng lực đẩy của máu qua mạch.
• Xơ vữa động mạch: Làm hẹp lòng mạch, khiến máu chảy xiết hơn.
• Các bất thường về mạch máu: Như phình mạch, dò động tĩnh mạch gần tai.
• U mạch máu: Hiếm gặp.

Ù tai mạch đập có thể có tính chất “theo giờ” hoặc thay đổi theo hoạt động, mức độ căng thẳng, hoặc thời điểm trong ngày khi huyết áp có thể dao động. Nếu bất thường mạch máu nằm ở bên phải hoặc ảnh hưởng đến lưu thông máu chủ yếu ở bên phải đầu/tai, bạn sẽ nghe thấy tiếng ù mạch đập ở tai phải. Các bệnh lý toàn thân có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận, chẳng hạn như biến chứng đái tháo đường gây tổn thương mạch máu và thần kinh, điều mà đôi khi cũng liên quan đến vấn đề thính giác và ù tai.

Các nguyên nhân khác

Ngoài các vấn đề tại chỗ và cấu trúc lân cận, một số yếu tố toàn thân hoặc hiếm gặp hơn cũng có thể gây ra ù tai phải theo giờ.

Bệnh Meniere

Bệnh Meniere là một rối loạn của tai trong, đặc trưng bởi các cơn chóng mặt dữ dội, giảm thính lực theo từng đợt, ù tai (thường ở một bên) và cảm giác đầy tai. Các triệu chứng này thường xuất hiện theo từng cơn, có thể kéo dài vài giờ. Chính tính chất “từng cơn” của bệnh Meniere giải thích rất rõ cho hiện tượng ù tai phải theo giờ (hoặc ù tai trái theo giờ nếu bệnh ở tai trái). Nguyên nhân chính được cho là sự tích tụ bất thường dịch nội bạch huyết trong tai trong.

Tiếp xúc với tiếng ồn lớn

Tiếp xúc với tiếng ồn lớn, dù chỉ là một lần (ví dụ: tiếng nổ, âm thanh quá lớn từ tai nghe/concert) hay lặp đi lặp lại (làm việc trong môi trường ồn ào), có thể gây tổn thương tạm thời hoặc vĩnh viễn cho các tế bào lông trong ốc tai (cơ quan thính giác).

Tiếp xúc với tiếng ồn lớn có thể gây ù tai ngay sau đó, và tiếng ù này có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày rồi giảm dần hoặc biến mất, hoặc trở thành mạn tính. Nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn chỉ ảnh hưởng đến tai phải (ví dụ: sử dụng thiết bị ở một bên), nó có thể gây ù tai phải theo giờ hoặc theo đợt sau mỗi lần tiếp xúc.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể gây ù tai như một tác dụng phụ. Các nhóm thuốc phổ biến gồm:

• Một số loại kháng sinh (đặc biệt là nhóm aminoglycoside).
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) liều cao (ví dụ: Aspirin).
• Thuốc lợi tiểu.
• Một số thuốc chống trầm cảm.
• Thuốc hóa trị.

Tùy thuộc vào liều lượng, tần suất sử dụng thuốc và cơ địa từng người, ù tai do thuốc có thể xuất hiện liên tục hoặc lúc có lúc không. Nếu bạn đang sử dụng một loại thuốc nào đó và bị ù tai phải theo giờ, hãy thảo luận với bác sĩ. Tương tự như khi tìm hiểu xem lyrica 75mg có phải la thuốc chưa thần kinh tỏa hay không, việc xác định chính xác nguyên nhân ù tai là rất quan trọng.

Căng thẳng và thiếu ngủ

Căng thẳng, lo âu và thiếu ngủ không trực tiếp gây ra ù tai, nhưng chúng có thể làm cho tiếng ù có sẵn trở nên trầm trọng hơn, dễ nhận thấy hơn và khó chịu hơn. Khi bạn căng thẳng, các cơ trong cơ thể (bao gồm cả cơ ở vùng đầu, mặt, cổ) có thể bị co cứng, và điều này có thể ảnh hưởng đến tai. Sự mệt mỏi và thiếu ngủ cũng làm giảm khả năng “lờ đi” tiếng ù của não bộ, khiến nó trở nên nổi bật hơn, đặc biệt là vào những thời điểm yên tĩnh như ban đêm. Nếu căng thẳng hoặc thiếu ngủ có tính chất chu kỳ hoặc theo đợt trong ngày/tuần, nó có thể góp phần làm ù tai phải theo giờ xuất hiện.

Chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh là nền tảng cho sức khỏe tổng thể, giúp cơ thể phản ứng tốt hơn với các tác nhân gây bệnh. Điều này cũng tương tự như việc cân nhắc bệnh gút có ăn được thịt vịt không khi mắc phải một căn bệnh mạn tính nào đó.

Các nguyên nhân hiếm gặp khác

• U dây thần kinh thính giác (Acoustic Neuroma): Một khối u lành tính trên dây thần kinh kết nối tai với não. Thường gây giảm thính lực, ù tai và mất thăng bằng, thường chỉ ở một bên. Các triệu chứng này có thể tiến triển chậm hoặc dao động ở giai đoạn đầu.
• Chấn thương đầu hoặc cổ: Có thể ảnh hưởng đến cấu trúc tai hoặc các đường dẫn truyền thần kinh thính giác.
• Thay đổi nội tiết tố: Đôi khi liên quan đến phụ nữ mang thai hoặc mãn kinh, có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu hoặc cân bằng dịch trong tai.

Cơ thể con người có những cơ chế phản ứng và phục hồi phức tạp sau những giai đoạn thay đổi lớn, ví dụ như cách nhanh hết sản dịch sau sinh thường cho thấy sự hồi phục tự nhiên của cơ thể. Tương tự, việc ù tai cũng có thể liên quan đến những thay đổi hoặc phản ứng của hệ thống bên trong.

Tóm lại các nguyên nhân có thể gây ù tai phải theo giờ:

• Rối loạn chức năng vòi nhĩ bên phải
• Ráy tai tích tụ hoặc di chuyển trong ống tai phải
• Viêm nhiễm ở tai giữa hoặc tai ngoài bên phải
• Co thắt cơ trong tai giữa bên phải
• Rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ) bên phải
• Các vấn đề ở cột sống cổ gây ảnh hưởng đến bên phải
• Ù tai mạch đập do các vấn đề mạch máu ảnh hưởng đến bên phải
• Bệnh Meniere (nếu ở giai đoạn đầu hoặc chỉ ảnh hưởng đến tai phải)
• Tiếp xúc với tiếng ồn lớn không liên tục ở tai phải
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc
• Căng thẳng, lo âu, thiếu ngủ
• Các nguyên nhân hiếm gặp khác (u dây thần kinh, chấn thương, thay đổi nội tiết tố…)

Khi nào hiện tượng ù tai phải theo giờ trở nên đáng lo ngại và cần đi khám?

Mặc dù ù tai thường vô hại, nhưng ù tai phải theo giờ, đặc biệt khi kèm theo các triệu chứng khác, có thể là dấu hiệu của một tình trạng cần được bác sĩ đánh giá. Việc xác định nguyên nhân sớm là rất quan trọng để có hướng điều trị phù hợp, tránh các biến chứng tiềm ẩn.

Bác sĩ Chuyên khoa I Nguyễn Minh Đức, người có nhiều kinh nghiệm trong chẩn đoán ù tai, nhấn mạnh: “Chìa khóa để xử lý ù tai hiệu quả là xác định đúng nguyên nhân. Việc khai thác tiền sử bệnh lý chi tiết và thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng là bước đi đầu tiên cực kỳ quan trọng khi bệnh nhân than phiền về ù tai phải theo giờ.”

Bạn nên đi khám bác sĩ (ưu tiên chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Thần kinh) nếu gặp phải ù tai phải theo giờ kèm theo bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Giảm thính lực đột ngột hoặc tăng dần ở tai phải: Đây là một dấu hiệu quan trọng, cần được kiểm tra càng sớm càng tốt.
• Chóng mặt hoặc mất thăng bằng: Đặc biệt nếu xảy ra thành từng cơn, có thể là dấu hiệu của bệnh Meniere hoặc các vấn đề về tai trong/thần kinh.
• Yếu cơ mặt ở cùng bên (bên phải): Có thể gợi ý vấn đề liên quan đến dây thần kinh mặt hoặc các cấu trúc lân cận.
• Đau đầu dữ dội hoặc mới xuất hiện.
• Tê bì hoặc kiến bò ở mặt hoặc cổ bên phải.
• Khó khăn khi nuốt hoặc nói.
• Đau tai dữ dội hoặc chảy dịch từ tai phải.
• Ù tai mạch đập (nghe thấy tiếng theo nhịp tim).
• Tiếng ù ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ, tâm trạng hoặc khả năng tập trung của bạn.
• Ù tai xuất hiện sau một chấn thương đầu hoặc cổ.
• Bạn lo lắng về tiếng ù của mình và muốn được chẩn đoán chính xác.

Nếu tiếng ù tai phải theo giờ chỉ là một triệu chứng nhẹ, không kèm theo các dấu hiệu đáng báo động nào khác và không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của bạn, bạn có thể theo dõi thêm. Tuy nhiên, việc đi khám để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng vẫn là cách tốt nhất để bạn yên tâm.

Bác sĩ sẽ làm gì để chẩn đoán ù tai phải theo giờ?

Khi bạn đến gặp bác sĩ vì ù tai phải theo giờ, bác sĩ sẽ thực hiện một quy trình khám và chẩn đoán toàn diện để tìm ra nguyên nhân gốc rễ.

1. Hỏi bệnh sử chi tiết: Bác sĩ sẽ hỏi rất kỹ về tính chất tiếng ù (âm thanh gì, tần suất xuất hiện “theo giờ” như thế nào, kéo dài bao lâu mỗi lần, xuất hiện khi nào – ví dụ: lúc yên tĩnh, lúc căng thẳng, khi cử động hàm/cổ), các triệu chứng đi kèm (giảm thính lực, chóng mặt, đau, đầy tai…), tiền sử bệnh lý (từng bị viêm tai, chấn thương, bệnh mạn tính…), các loại thuốc đang sử dụng, mức độ tiếp xúc tiếng ồn, lối sống (căng thẳng, giấc ngủ).
2. Khám lâm sàng:
   • Khám tai: Sử dụng đèn soi tai (otoscope) để kiểm tra ống tai và màng nhĩ, tìm kiếm ráy tai, dấu hiệu viêm nhiễm, thủng màng nhĩ, hoặc các bất thường khác.
   • Khám đầu, mặt, cổ: Kiểm tra khớp thái dương hàm, các cơ vùng mặt và cổ, kiểm tra các dây thần kinh sọ, kiểm tra mạch máu vùng cổ.
   • Kiểm tra sơ bộ thính lực: Bằng cách dùng âm thoa hoặc thì thầm.
3. Các xét nghiệm chuyên sâu (tùy thuộc vào nghi ngờ nguyên nhân):
   • Đo thính lực (Audiometry): Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để đánh giá mức độ và loại giảm thính lực (nếu có) ở tai phải và so sánh với tai trái. Kết quả thính lực đồ có thể gợi ý nguyên nhân gây ù tai.
   • Đo nhĩ lượng (Tympanometry): Đánh giá chức năng của tai giữa và vòi nhĩ. Rất hữu ích nếu nghi ngờ rối loạn chức năng vòi nhĩ.
   • Đo âm ốc tai (Otoacoustic Emissions – OAEs): Kiểm tra chức năng của các tế bào lông ngoài trong ốc tai.
   • Đo điện thính giác thân não (Auditory Brainstem Response – ABR): Đánh giá đường dẫn truyền thần kinh thính giác từ tai đến não. Có thể được chỉ định nếu nghi ngờ u dây thần kinh thính giác.
   • Xét nghiệm máu: Để kiểm tra các tình trạng toàn thân như thiếu máu, vấn đề tuyến giáp, tiểu đường (nếu nghi ngờ biến chứng đái tháo đường ảnh hưởng đến thần kinh/mạch máu).
   • Chụp chiếu:
     • Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Có thể được chỉ định nếu bác sĩ nghi ngờ các nguyên nhân hiếm gặp như u dây thần kinh thính giác, bất thường mạch máu, hoặc các vấn đề cấu trúc khác ở đầu/cổ. Đặc biệt quan trọng nếu có kèm theo giảm thính lực đột ngột hoặc các triệu chứng thần kinh.
     • Chụp X-quang hoặc MRI cột sống cổ: Nếu nghi ngờ vấn đề liên quan đến cột sống cổ.

Quá trình chẩn đoán có thể cần nhiều bước và sự phối hợp giữa các chuyên khoa khác nhau (Tai Mũi Họng, Thần kinh, Răng Hàm Mặt, Nội khoa) để tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra ù tai phải theo giờ cho bạn.

Điều trị và quản lý hiện tượng ù tai phải theo giờ như thế nào?

Vì ù tai phải theo giờ là một triệu chứng, việc điều trị hiệu quả nhất là hướng vào giải quyết nguyên nhân gây ra nó. Không có một phương pháp “chữa khỏi” ù tai chung cho tất cả mọi người, mà tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán.

Điều trị theo nguyên nhân cụ thể:

• Ráy tai: Bác sĩ sẽ loại bỏ ráy tai bằng dụng cụ chuyên dụng, hút hoặc rửa tai. Thường ù tai sẽ giảm hoặc biến mất ngay sau đó.
• Viêm nhiễm tai: Sử dụng kháng sinh (cho nhiễm khuẩn) hoặc thuốc kháng virus/kháng nấm (nếu cần) theo chỉ định của bác sĩ. Giảm viêm sưng sẽ giúp cải thiện triệu chứng ù tai.
• Rối loạn chức năng vòi nhĩ: Có thể sử dụng thuốc xịt mũi chứa corticoid, thuốc kháng histamin hoặc thuốc thông mũi để giảm sưng niêm mạc. Hướng dẫn các bài tập cân bằng áp suất tai (như ngáp, nuốt, hoặc Valsalva maneuver nhẹ nhàng – ép hơi nhẹ nhàng trong mũi khi bịt mũi và ngậm miệng). Trong trường hợp nặng, có thể cần đặt ống thông khí màng nhĩ hoặc nong vòi nhĩ.
• Rối loạn khớp thái dương hàm: Điều trị có thể bao gồm dùng thuốc giảm đau, chống viêm, vật lý trị liệu, đeo máng nhai (night guard), thay đổi thói quen (tránh nghiến răng, nhai kẹo cao su), hoặc trong trường hợp phức tạp, can thiệp nha khoa chuyên sâu.
• Các vấn đề mạch máu/huyết áp: Kiểm soát huyết áp bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Đối với các bất thường mạch máu hiếm gặp, có thể cần phẫu thuật.
• Bệnh Meniere: Điều trị tập trung vào kiểm soát các cơn cấp tính (thuốc chống chóng mặt, chống buồn nôn) và dự phòng các cơn tái phát (chế độ ăn ít muối, thuốc lợi tiểu).
• Tác dụng phụ của thuốc: Nếu tiếng ù do thuốc, bác sĩ có thể xem xét điều chỉnh liều lượng hoặc đổi sang loại thuốc khác nếu khả thi. Tuy nhiên, không bao giờ tự ý dừng thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ.

Các phương pháp quản lý ù tai khi không tìm được nguyên nhân hoặc ù tai mạn tính:

Đôi khi, ngay cả sau khi đã khám xét kỹ lưỡng, không thể tìm ra một nguyên nhân cụ thể có thể điều trị triệt để gây ra ù tai phải theo giờ, hoặc tiếng ù đã trở thành mạn tính dù nguyên nhân ban đầu đã được xử lý. Trong những trường hợp này, trọng tâm điều trị chuyển sang quản lý triệu chứng, giúp bệnh nhân chung sống hòa bình hơn với tiếng ù.

• Liệu pháp âm thanh (Sound Therapy): Sử dụng âm thanh từ bên ngoài để “che lấp” hoặc làm giảm sự nhận thức về tiếng ù. Có thể dùng máy tạo tiếng ồn trắng (white noise), tiếng ồn hồng (pink noise), âm thanh tự nhiên (tiếng mưa, tiếng sóng), hoặc sử dụng các thiết bị trợ thính có chức năng tạo âm thanh nền. Cách này giúp não bộ tập trung vào âm thanh bên ngoài thay vì tiếng ù.
• Thiết bị trợ thính: Nếu ù tai kèm theo giảm thính lực (dù nhẹ), việc sử dụng trợ thính có thể giúp cải thiện khả năng nghe âm thanh bên ngoài, làm cho tiếng ù ít nổi bật hơn.
• Tư vấn và trị liệu nhận thức hành vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT): Giúp bệnh nhân thay đổi cách suy nghĩ và phản ứng với tiếng ù. Liệu pháp này không làm giảm tiếng ù, nhưng giúp giảm bớt sự khó chịu, lo lắng và ảnh hưởng tiêu cực của nó đến cuộc sống.
• Kiểm soát căng thẳng: Các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu có thể giúp giảm mức độ căng thẳng, từ đó có thể làm giảm mức độ hoặc tần suất xuất hiện của ù tai phải theo giờ, đặc biệt nếu căng thẳng là một yếu tố góp phần.
• Cải thiện giấc ngủ: Đảm bảo ngủ đủ giấc và có chất lượng. Tiếng ù thường khó chịu nhất khi môi trường yên tĩnh lúc đi ngủ. Sử dụng âm thanh nền có thể giúp dễ ngủ hơn.
• Tránh các yếu tố làm nặng thêm: Một số người nhận thấy cà phê, rượu, hoặc hút thuốc làm tăng tiếng ù. Cố gắng nhận biết và hạn chế các yếu tố này.
• Chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh: Duy trì sức khỏe tổng thể tốt giúp cơ thể đối phó tốt hơn với mọi vấn đề, bao gồm cả ù tai.

Điều quan trọng cần nhớ là mỗi người trải nghiệm ù tai khác nhau. Phương pháp hiệu quả với người này có thể không hiệu quả với người khác. Quá trình quản lý ù tai phải theo giờ có thể cần sự kiên nhẫn và thử nghiệm nhiều phương pháp khác nhau dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.

Bạn có thể làm gì tại nhà để hỗ trợ giảm ù tai phải theo giờ?

Trong khi chờ đi khám hoặc bên cạnh phác đồ điều trị của bác sĩ, có một số điều bạn có thể thử tại nhà để giúp giảm bớt sự khó chịu của ù tai phải theo giờ:

• Tránh môi trường quá yên tĩnh: Tiếng ù thường dễ nhận thấy nhất khi không có tiếng động xung quanh. Bật nhạc nhẹ, tiếng quạt, hoặc máy tạo tiếng ồn trắng (có bán sẵn hoặc có ứng dụng trên điện thoại) có thể giúp che lấp tiếng ù, đặc biệt là lúc đi ngủ.
• Kiểm soát căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật thư giãn hàng ngày. Dành thời gian cho sở thích, tập thể dục nhẹ nhàng.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc: Xây dựng thói quen ngủ đều đặn, tạo môi trường ngủ thoải mái.
• Hạn chế các chất kích thích: Cà phê, trà đậm, đồ uống có ga, rượu và nicotin (trong thuốc lá) có thể làm tăng tiếng ù ở một số người. Quan sát xem chúng có ảnh hưởng đến bạn không và điều chỉnh.
• Tránh tiếp xúc với tiếng ồn lớn: Sử dụng nút bịt tai hoặc tai nghe chống ồn khi ở trong môi trường ồn ào (công trường, concert, sử dụng máy móc). Bảo vệ tai là cách tốt nhất để phòng ngừa ù tai do tiếng ồn.
• Tập thể dục đều đặn: Cải thiện lưu thông máu tổng thể, có thể giúp ích cho một số dạng ù tai.
• Chú ý đến chế độ ăn uống: Đảm bảo đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các vitamin nhóm B. Một số nghiên cứu cho thấy thiếu Vitamin B12 có thể liên quan đến ù tai, mặc dù cần thêm bằng chứng.
• Nếu nghi ngờ liên quan đến TMJ: Tránh nhai kẹo cao su, thức ăn dai cứng. Thử các bài tập nhẹ nhàng cho hàm hoặc chườm ấm/lạnh.

Những biện pháp này có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn, nhưng không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y tế chuyên nghiệp.

Phòng ngừa ù tai phải theo giờ – Liệu có thể?

Phòng ngừa ù tai phải theo giờ phụ thuộc vào việc phòng ngừa các nguyên nhân gây ra nó. Dù không phải tất cả các nguyên nhân đều có thể phòng tránh, nhưng có những biện pháp chung có thể giảm thiểu nguy cơ:

• Bảo vệ tai khỏi tiếng ồn lớn: Đây là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất đối với ù tai nói chung. Sử dụng thiết bị bảo vệ thính giác khi tiếp xúc với âm thanh trên 85 decibel (tương đương tiếng máy cắt cỏ hoặc tiếng giao thông thành phố lớn).
• Kiểm soát các tình trạng sức khỏe mạn tính: Quản lý tốt huyết áp cao, tiểu đường, bệnh tim mạch… có thể giảm nguy cơ các vấn đề về mạch máu ảnh hưởng đến tai.
• Tránh sử dụng các loại thuốc gây hại cho tai (nếu có thể): Thảo luận với bác sĩ về các lựa chọn thay thế nếu bạn phải dùng thuốc có nguy cơ gây ù tai hoặc giảm thính lực.
• Chăm sóc sức khỏe răng miệng và khớp thái dương hàm: Khám răng định kỳ, xử lý sớm các vấn đề về khớp cắn, nghiến răng có thể giúp phòng ngừa ù tai liên quan đến TMJ.
• Kiểm soát dị ứng và nhiễm trùng đường hô hấp trên: Điều trị kịp thời cảm lạnh, viêm xoang, dị ứng giúp giảm nguy cơ rối loạn chức năng vòi nhĩ.
• Giảm căng thẳng và duy trì lối sống lành mạnh: Hỗ trợ sức khỏe tổng thể, gián tiếp giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của ù tai.

Mặc dù ù tai phải theo giờ có thể tái phát, nhưng bằng cách nhận biết các yếu tố kích hoạt (nếu có) và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, bạn có thể giảm tần suất và mức độ khó chịu của nó.

Tổng kết

Hiện tượng ù tai phải theo giờ, dù chỉ xuất hiện “lúc có lúc không”, là một tín hiệu mà cơ thể bạn đang gửi đi. Nó có thể là do những nguyên nhân đơn giản và dễ khắc phục như ráy tai hay rối loạn chức năng vòi nhĩ tạm thời, nhưng cũng có khả năng liên quan đến các vấn đề phức tạp hơn như rối loạn khớp thái dương hàm, bệnh Meniere, hoặc các vấn đề về mạch máu, thần kinh.

Quan trọng nhất là bạn không nên bỏ qua triệu chứng này, đặc biệt nếu nó kéo dài, gây khó chịu, hoặc kèm theo các dấu hiệu đáng báo động khác như giảm thính lực hay chóng mặt. Việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Thần kinh là bước đi cần thiết để có được chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.

Hãy nhớ rằng, thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, cung cấp cái nhìn tổng quan về hiện tượng ù tai phải theo giờ. Nó không thể thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế từ chuyên gia. Nếu bạn đang trải qua hiện tượng ù tai phải theo giờ và cảm thấy lo lắng, đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp y tế. Việc chủ động tìm hiểu và hành động vì sức khỏe của bản thân luôn là điều đúng đắn nhất.