Các bạn thân mến, trong cuộc sống hiện đại, việc chủ động kế hoạch hóa gia đình ngày càng trở nên quan trọng. Và một trong những biện pháp tránh thai phổ biến, được nhiều chị em tin dùng nhất hiện nay chính là viên uống tránh thai hàng ngày. Tiện lợi, hiệu quả cao khi sử dụng đúng cách, nhưng cũng như bất kỳ loại thuốc nào khác đưa vào cơ thể, việc Uống Thuốc Tránh Thai Hàng Ngày Có Tác Dụng Phụ Gì là câu hỏi luôn khiến chị em băn khoăn, lo lắng. Không ít những thông tin trái chiều trên mạng khiến chúng ta hoang mang, không biết đâu là thật, đâu là tin đồn. Hôm nay, với vai trò là một chuyên gia y khoa, tôi muốn cùng các bạn “mổ xẻ” thật kỹ vấn đề này, dựa trên kiến thức y học chính xác và kinh nghiệm thực tế, để các bạn có cái nhìn toàn diện, khách quan nhất, từ đó đưa ra lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe của mình. Chúng ta hãy cùng đi sâu tìm hiểu nhé!
Thuốc tránh thai hàng ngày chủ yếu hoạt động bằng cách sử dụng các hormone (thường là estrogen và progestin, hoặc chỉ progestin) để ngăn chặn quá trình thụ thai. Các hormone này can thiệp vào chu kỳ kinh nguyệt tự nhiên của phụ nữ, cụ thể là ngăn buồng trứng phóng thích trứng (hiện tượng rụng trứng).
Thông thường, thuốc cũng làm cho chất nhầy ở cổ tử cung đặc lại, gây khó khăn cho tinh trùng di chuyển vào tử cung. Đồng thời, chúng có thể làm mỏng niêm mạc tử cung, khiến trứng đã thụ tinh (nếu có) khó làm tổ. Chính sự thay đổi nồng độ hormone nhân tạo này trong cơ thể là nguyên nhân dẫn đến các tác dụng phụ mà chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn.
Hiện nay, trên thị trường có hai loại thuốc tránh thai hàng ngày chính, khác nhau về thành phần hormone:
Sự khác biệt về thành phần hormone này lý giải phần nào sự khác biệt về các tác dụng phụ có thể gặp ở hai loại thuốc. Estrogen thường liên quan đến một số tác dụng phụ như buồn nôn, căng ngực, hoặc nguy cơ huyết khối, trong khi POPs có thể gây ra máu bất thường thường xuyên hơn.
Khi mới bắt đầu sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày, đặc biệt là các loại thuốc kết hợp, cơ thể cần thời gian để thích nghi với sự thay đổi nồng độ hormone. Do đó, một số tác dụng phụ nhẹ và tạm thời khá phổ biến. Điều này hoàn toàn bình thường và thường tự hết sau vài chu kỳ sử dụng (khoảng 2-3 tháng).
Cảm giác buồn nôn, đôi khi kèm theo nôn, là một trong những tác dụng phụ rất phổ biến, đặc biệt là trong những tuần đầu dùng thuốc tránh thai kết hợp. Hormone estrogen trong thuốc được cho là nguyên nhân chính gây ra cảm giác này, tương tự như ốm nghén ở phụ nữ mang thai (cũng do thay đổi hormone). Buồn nôn thường nhẹ và có xu hướng giảm dần theo thời gian khi cơ thể quen dần với thuốc.
Để giảm thiểu tình trạng này, bạn có thể thử uống thuốc vào bữa ăn tối hoặc trước khi đi ngủ. Việc này giúp “đệm” thuốc trong dạ dày và bạn cũng sẽ ngủ qua giai đoạn cảm thấy buồn nôn nhất.
Có, đau đầu là một tác dụng phụ phổ biến khác của thuốc tránh thai hàng ngày. Sự thay đổi nồng độ hormone có thể ảnh hưởng đến các mạch máu trong não, dẫn đến đau đầu. Loại đau đầu có thể từ nhẹ đến trung bình.
Đối với một số phụ nữ vốn đã bị đau nửa đầu (migraine), thuốc tránh thai có thể làm cơn đau trở nên thường xuyên hoặc nặng hơn, đặc biệt là trong tuần nghỉ thuốc (khi nồng độ hormone giảm đột ngột). Ngược lại, một số người lại thấy chứng đau nửa đầu của mình được cải thiện khi dùng thuốc tránh thai đều đặn vì nó giúp ổn định nồng độ hormone. Tình trạng đau đầu thường cải thiện sau vài tháng sử dụng. Nếu đau đầu dữ dội hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường khác, cần tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức.
Căng tức, đau hoặc nhạy cảm hơn ở vùng ngực là tác dụng phụ phổ biến khác do hormone trong thuốc, đặc biệt là estrogen, gây ra sự giữ nước và thay đổi mô tuyến vú. Cảm giác này thường giống với cảm giác ngực bị căng trước kỳ kinh nguyệt tự nhiên, nhưng có thể kéo dài hơn trong những tháng đầu dùng thuốc.
Đây thường là một tác dụng phụ nhẹ và sẽ giảm đi sau vài chu kỳ. Mặc áo ngực thoải mái, hỗ trợ tốt có thể giúp giảm khó chịu. Nếu tình trạng căng tức ngực nghiêm trọng hoặc bạn sờ thấy khối bất thường, hãy đi khám bác sĩ để được kiểm tra.
Đây là một trong những lo lắng lớn nhất của nhiều chị em. Quan niệm phổ biến là thuốc tránh thai gây tăng cân đáng kể. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học hiện đại cho thấy mối liên hệ giữa thuốc tránh thai và tăng cân không rõ ràng và thường không đáng kể. Các loại thuốc liều thấp hiện nay ít gây giữ nước hoặc tăng cảm giác thèm ăn như các loại thuốc liều cao trước đây.
Sự thay đổi cân nặng khi dùng thuốc tránh thai có thể chỉ là sự giữ nước nhẹ tạm thời hoặc sự biến động cân nặng bình thường theo thời gian. Nếu bạn thực sự tăng cân đáng kể, có thể có nguyên nhân khác hoặc do sự kết hợp của nhiều yếu tố (chế độ ăn uống, lối sống). Điều quan trọng là duy trì chế độ ăn lành mạnh và tập thể dục đều đặn.
Hormone có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng, vì vậy không ngạc nhiên khi thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến cảm xúc của một số người. Một số phụ nữ báo cáo cảm thấy thay đổi tâm trạng, dễ cáu kỉnh, lo lắng hoặc thậm chí là có dấu hiệu trầm cảm nhẹ khi dùng thuốc.
Tác dụng phụ này khó đo lường và khác nhau rất nhiều ở mỗi người. Nếu bạn nhận thấy tâm trạng của mình thay đổi tiêu cực đáng kể sau khi bắt đầu dùng thuốc, hãy thảo luận với bác sĩ. Có thể bạn cần thử loại thuốc khác với thành phần hormone khác để tìm ra loại phù hợp hơn.
Ra máu lấm tấm hoặc chảy máu nhẹ giữa các kỳ kinh nguyệt (thường gọi là ra máu đột phá hay breakthrough bleeding) là tác dụng phụ rất phổ biến, đặc biệt trong vài tháng đầu dùng thuốc. Điều này xảy ra khi niêm mạc tử cung vẫn còn “quen” với chu kỳ hormone tự nhiên và phản ứng bằng cách chảy máu nhẹ khi nồng độ hormone từ thuốc chưa đủ ổn định hoặc có sự sụt giảm nhỏ giữa các viên.
Ra máu bất thường thường là dấu hiệu cơ thể đang thích nghi với thuốc và sẽ giảm dần theo thời gian. Uống thuốc đúng giờ mỗi ngày là yếu tố quan trọng nhất để giảm tình trạng này, vì việc quên thuốc hoặc uống không đều có thể làm tăng khả năng ra máu bất thường. Nếu tình trạng ra máu kéo dài hoặc nặng, bạn nên đi khám để loại trừ các nguyên nhân khác và thảo luận về việc đổi loại thuốc.
Ảnh hưởng của thuốc tránh thai đến mụn trứng cá có thể khác nhau. Đối với nhiều phụ nữ, đặc biệt là những người có mụn liên quan đến hormone, thuốc tránh thai kết hợp có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng mụn. Estrogen trong thuốc giúp giảm lượng hormone androgen (thường gây mụn).
Tuy nhiên, một số ít người, đặc biệt là khi dùng các loại progestin nhất định hoặc thuốc chỉ chứa progestin, có thể thấy mụn trứng cá trở nên tồi tệ hơn. Giống như các tác dụng phụ khác, phản ứng này phụ thuộc vào cơ địa và loại thuốc cụ thể.
Thay đổi ham muốn tình dục (tăng hoặc giảm) là một tác dụng phụ có thể xảy ra, dù không phổ biến bằng các tác dụng phụ trên. Hormone trong thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone (dù phụ nữ có ít testosterone hơn nam giới, hormone này vẫn đóng vai trò trong ham muốn), dẫn đến sự thay đổi về nhu cầu.
Một số phụ nữ thấy ham muốn giảm, trong khi số khác lại cảm thấy thoải mái hơn về mặt tình dục vì không còn lo lắng về việc mang thai ngoài ý muốn. Nếu sự thay đổi này gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của bạn, hãy nói chuyện với bác sĩ để tìm giải pháp hoặc cân nhắc các biện pháp tránh thai khác.
Mặc dù các tác dụng phụ thường gặp kể trên thường nhẹ và tạm thời, nhưng cũng có những tác dụng phụ ít phổ biến hơn nhưng tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng mà người dùng cần biết và cảnh giác. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này là cực kỳ quan trọng để kịp thời tìm kiếm sự trợ giúp y tế.
Đây là tác dụng phụ nghiêm trọng nhất và được quan tâm nhiều nhất khi nói về thuốc tránh thai kết hợp. Đúng vậy, thuốc tránh thai kết hợp (chứa estrogen) làm tăng nhẹ nguy cơ hình thành cục máu đông (huyết khối) trong tĩnh mạch (thường ở chân, gọi là Huyết khối tĩnh mạch sâu – DVT) hoặc động mạch (có thể dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ).
Estrogen có thể làm tăng nồng độ một số yếu tố đông máu trong máu. Tuy nhiên, cần đặt nguy cơ này trong bối cảnh:
Các triệu chứng cảnh báo của huyết khối bao gồm:
Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp ngay lập tức. Bác sĩ Nguyễn Thị Thuỷ, một chuyên gia Sản phụ khoa, chia sẻ:
“Tôi luôn nhấn mạnh với bệnh nhân của mình rằng nguy cơ huyết khối khi dùng thuốc tránh thai liều thấp hiện nay là rất nhỏ, nhưng nó là có thật. Điều quan trọng là phải sàng lọc kỹ các yếu tố nguy cơ trước khi kê đơn và hướng dẫn bệnh nhân nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo. Không nên vì sợ hãi quá mức mà bỏ qua một biện pháp tránh thai hiệu quả, nhưng cũng không được chủ quan.”
Ở một số phụ nữ nhạy cảm, hormone estrogen trong thuốc tránh thai có thể gây tăng nhẹ huyết áp. Đối với hầu hết mọi người, sự tăng này là không đáng kể và không gây vấn đề. Tuy nhiên, ở những người đã có tiền sử tăng huyết áp hoặc có yếu tố nguy cơ khác, thuốc tránh thai có thể làm tình trạng nặng thêm.
Vì lý do này, việc kiểm tra huyết áp trước khi bắt đầu dùng thuốc và theo dõi định kỳ trong quá trình sử dụng là rất quan trọng. Nếu huyết áp tăng lên đáng kể, bác sĩ có thể khuyên bạn ngừng thuốc và chuyển sang biện pháp tránh thai khác.
Các nghiên cứu cho thấy thuốc tránh thai kết hợp có thể làm tăng nhẹ nguy cơ phát triển sỏi mật ở một số phụ nữ. Hormone estrogen có thể làm tăng lượng cholesterol trong mật, dẫn đến hình thành sỏi.
Ngoài ra, rất hiếm khi, thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến chức năng gan hoặc liên quan đến sự phát triển của u gan lành tính (adenoma). Những tình trạng này cực kỳ hiếm gặp. Nếu bạn có tiền sử bệnh gan hoặc túi mật, cần thông báo cho bác sĩ trước khi dùng thuốc.
Sự thay đổi hormone có thể ảnh hưởng đến mắt, gây ra sự thay đổi nhỏ về thị lực hoặc làm khó chịu khi đeo kính áp tròng. Trong những trường hợp rất hiếm, nguy cơ huyết khối liên quan đến thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ trong mắt, gây ra các vấn đề thị lực nghiêm trọng hơn (ví dụ: tắc nghẽn mạch máu võng mạc).
Nếu bạn gặp phải bất kỳ thay đổi thị lực đột ngột nào, nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực (dù chỉ tạm thời), hãy ngừng thuốc và đi khám mắt ngay lập tức.
Như đã đề cập ở phần tác dụng phụ thường gặp, thuốc tránh thai có thể ảnh hưởng đến chứng đau nửa đầu. Với những người đã có tiền sử đau nửa đầu (đặc biệt là đau nửa đầu có kèm theo tiền triệu – aura, như nhìn thấy ánh sáng nhấp nháy hoặc cảm giác tê bì), thuốc tránh thai kết hợp có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Nếu bạn bị đau nửa đầu kèm tiền triệu, bác sĩ thường sẽ không kê đơn thuốc tránh thai kết hợp và sẽ tư vấn các biện pháp tránh thai khác an toàn hơn, ví dụ như thuốc chỉ chứa progestin hoặc các biện pháp không chứa hormone. Ngay cả đau nửa đầu không tiền triệu cũng cần được đánh giá cẩn thận khi xem xét dùng thuốc tránh thai.
Phản ứng của cơ thể với thuốc tránh thai là hoàn toàn mang tính cá nhân. Không phải ai dùng thuốc cũng gặp tác dụng phụ, và mức độ nghiêm trọng cũng khác nhau đáng kể. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
PGS. TS. Lê Văn Hoàng, một chuyên gia Nội tiết giàu kinh nghiệm, cho biết:
“Việc kê đơn thuốc tránh thai hàng ngày không chỉ đơn giản là đưa cho bệnh nhân một vỉ thuốc. Chúng tôi cần hỏi kỹ tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, và tư vấn cụ thể về các loại thuốc khác nhau cũng như tác dụng phụ có thể gặp. Phản ứng của cơ thể là độc nhất vô nhị, nên không thể lấy kinh nghiệm của người này áp đặt cho người khác. Sự trao đổi cởi mở giữa bệnh nhân và bác sĩ là chìa khóa để tìm ra biện pháp phù hợp và an toàn nhất.”
Không nhất thiết phải ngừng thuốc ngay lập tức trừ khi đó là tác dụng phụ nghiêm trọng. Đối với hầu hết các tác dụng phụ thường gặp (buồn nôn, đau đầu nhẹ, căng ngực, ra máu bất thường), điều đầu tiên cần làm là kiên nhẫn. Cơ thể bạn cần thời gian để thích nghi, thường là 2-3 tháng.
Nếu các tác dụng phụ thường gặp gây khó chịu, bạn có thể thử một số cách sau để cải thiện:
Đây là phần quan trọng nhất. Bạn cần liên hệ bác sĩ hoặc tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp ngay lập tức nếu gặp bất kỳ dấu hiệu nào sau đây khi đang uống thuốc tránh thai:
Ngoài các dấu hiệu trên, bạn cũng nên gặp bác sĩ nếu:
Đúng vậy, thuốc tránh thai hàng ngày không phù hợp với tất cả mọi người. Có những trường hợp mà việc sử dụng thuốc này tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng hơn cả lợi ích tránh thai. Bác sĩ sẽ sàng lọc kỹ lưỡng các trường hợp này trước khi kê đơn. Các chống chỉ định tuyệt đối (tức là tuyệt đối không được dùng) bao gồm:
Đối với thuốc chỉ chứa progestin (minipill), chống chỉ định có thể khác một chút (ví dụ: tiền sử ung thư vú là chống chỉ định chính). Việc khám và tư vấn với bác sĩ là bước bắt buộc để đảm bảo bạn lựa chọn được biện pháp tránh thai an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.
Có, một số loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc tránh thai hoặc làm tăng nguy cơ tác dụng phụ. Việc bạn thông báo đầy đủ cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc đang sử dụng (bao gồm thuốc kê đơn, không kê đơn, thảo dược và thực phẩm chức năng) là cực kỳ quan trọng.
Các nhóm thuốc có thể tương tác với thuốc tránh thai bao gồm:
Khi dùng bất kỳ loại thuốc mới nào, hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ xem liệu nó có tương tác với thuốc tránh thai hàng ngày của bạn không. Nếu có tương tác, bác sĩ sẽ tư vấn biện pháp tránh thai dự phòng hoặc thay thế.
Ngoài công dụng chính là tránh thai hiệu quả (đạt tới 99% khi dùng đúng cách), thuốc tránh thai hàng ngày, đặc biệt là thuốc kết hợp, còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe không mong muốn mà nhiều người không biết đến. Đây cũng là lý do mà bác sĩ đôi khi kê đơn thuốc tránh thai không chỉ với mục đích ngừa thai.
Các lợi ích bổ sung bao gồm:
Như vậy, viên uống tránh thai hàng ngày không chỉ là một công cụ tránh thai, mà còn là một phương tiện y tế có thể mang lại nhiều lợi ích khác cho sức khỏe phụ nữ. Tuy nhiên, việc sử dụng nó cho bất kỳ mục đích nào cũng cần được thảo luận và chỉ định bởi bác sĩ.
Qua những chia sẻ chi tiết trên, chắc hẳn các bạn đã phần nào giải đáp được băn khoăn về việc uống thuốc tránh thai hàng ngày có tác dụng phụ gì. Chúng ta thấy rằng, bên cạnh hiệu quả tránh thai vượt trội và những lợi ích sức khỏe đáng kể khác, viên uống hàng ngày cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Hầu hết chúng là nhẹ, tạm thời và cơ thể sẽ tự điều chỉnh sau vài tháng. Tuy nhiên, cũng có những tác dụng phụ ít gặp nhưng tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng, đòi hỏi sự cảnh giác và can thiệp y tế kịp thời.
Điều quan trọng nhất là đừng tự ý sử dụng hoặc ngừng thuốc. Hãy luôn tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Họ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn, tiền sử bệnh lý, lối sống và các yếu tố nguy cơ khác để giúp bạn lựa chọn loại thuốc tránh thai phù hợp và an toàn nhất. Nếu bạn gặp tác dụng phụ gây khó chịu hoặc có bất kỳ lo lắng nào trong quá trình sử dụng, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời. Sức khỏe của bạn là vốn quý nhất, hãy chủ động tìm hiểu và chăm sóc nó một cách khoa học nhé!
Ý kiến của bạn
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi