Cảm giác xây xẩm chóng mặt, mọi thứ như đang quay cuồng, mất thăng bằng là trải nghiệm không mấy dễ chịu mà rất nhiều người trong chúng ta từng gặp phải. Có lúc nó thoáng qua rất nhanh, nhưng cũng có khi kéo dài dai dẳng, khiến ta mệt mỏi, thậm chí không thể tập trung làm gì được. Khi rơi vào tình trạng này, câu hỏi đầu tiên nảy ra trong đầu nhiều người là “Xây Xẩm Chóng Mặt Nên Uống Gì” để nhanh chóng cải thiện cảm giác khó chịu này? Liệu có một loại nước “thần” nào có thể giải quyết ngay lập tức vấn đề này không? Đừng lo lắng quá, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm lời giải đáp chi tiết và đáng tin cậy ngay đây.
Thật ra, xây xẩm chóng mặt không phải là một bệnh cụ thể, mà là một triệu chứng. Nó có thể là tín hiệu cơ thể bạn đang muốn “nói” điều gì đó, từ những lý do đơn giản như thiếu nước, tụt đường huyết nhẹ, đến những vấn đề phức tạp hơn liên quan đến hệ thần kinh, tai trong hay tim mạch. Vì là triệu chứng, nên việc “uống gì” chỉ là một phần nhỏ trong việc xử lý, đôi khi chỉ giúp giảm nhẹ hoặc khắc phục nguyên nhân tạm thời. Cái cốt lõi là phải hiểu được tại sao mình bị như vậy.
Trước khi nói về việc xây xẩm chóng mặt nên uống gì, chúng ta cần hiểu “gốc rễ” của vấn đề. Tại sao cơ thể lại có phản ứng này? Cảm giác chóng mặt, xây xẩm thường liên quan đến hệ thống thăng bằng của cơ thể, bao gồm tai trong, mắt, các cảm biến ở cơ bắp và khớp, cùng với bộ não điều phối tất cả. Khi có trục trặc ở một trong những bộ phận này, tín hiệu truyền về não bộ không đồng nhất, gây ra cảm giác mất phương hướng, chao đảo, quay cuồng.
Có rất nhiều nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng xây xẩm chóng mặt. Một trong những lý do thường gặp nhất là do cơ thể bị mất nước hoặc tụt huyết áp tạm thời. Đôi khi, chỉ đơn giản là bạn đứng dậy quá nhanh sau khi ngồi hoặc nằm lâu, máu chưa kịp lưu thông lên não đủ.
Rồi còn do thiếu ngủ, căng thẳng kéo dài, hoặc đơn giản là bỏ bữa làm đường huyết bị hạ đột ngột. Phụ nữ mang thai cũng rất dễ bị chóng mặt, đôi khi là một trong 19 dấu hiệu bà bầu mang thai nghén con gái. Trong trường hợp này, cơ thể thay đổi nội tiết tố, lượng máu tăng lên nhưng đôi khi hệ tuần hoàn chưa thích ứng kịp, hoặc do thai nhi chèn ép mạch máu.
Ít phổ biến hơn nhưng nghiêm trọng hơn là các vấn đề về tai trong như bệnh Meniere, viêm dây thần kinh tiền đình, hoặc các vấn đề về tim mạch, tuần hoàn máu não kém, thậm chí là tác dụng phụ của một số loại thuốc. Thậm chí, trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, một số người sau khi mắc virus sars cov 2 gây ra bệnh gì cũng có thể gặp phải các triệu chứng kéo dài, trong đó có chóng mặt, mệt mỏi.
Hiểu được bức tranh tổng thể này giúp chúng ta nhận ra rằng, việc “uống gì” chỉ là giải pháp ban đầu, mang tính hỗ trợ. Quan trọng hơn là cần theo dõi triệu chứng, xác định nguyên nhân và tìm cách xử lý tận gốc, đặc biệt nếu tình trạng kéo dài hoặc tái phát thường xuyên.
Cấu tạo tai trong và vai trò trong việc duy trì thăng bằng, liên quan đến chóng mặt
Khi cảm giác xây xẩm chóng mặt ập đến, điều đầu tiên bạn nên làm là tìm một chỗ ngồi hoặc nằm xuống ngay lập tức để tránh té ngã. Sau đó, nếu nguyên nhân có vẻ đơn giản (như cảm thấy khát, đói nhẹ, hoặc vừa vận động nhiều), bạn có thể thử bổ sung nước hoặc một loại đồ uống phù hợp. Vậy, xây xẩm chóng mặt nên uống gì là tốt nhất trong tình huống này?
Xây xẩm chóng mặt nên uống gì đầu tiên?
Câu trả lời đơn giản nhất và thường hiệu quả nhất chính là nước lọc.
Đúng vậy, nước lọc là “liều thuốc” đầu tiên và cơ bản nhất bạn nên nghĩ đến khi bị xây xẩm chóng mặt, đặc biệt nếu bạn cảm thấy khát hoặc vừa mới vận động, ra mồ hôi nhiều. Mất nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây giảm thể tích máu, dẫn đến tụt huyết áp tạm thời và làm máu lưu thông lên não kém đi, gây chóng mặt. Uống một cốc nước lọc mát (không quá lạnh) sẽ giúp bù lại lượng chất lỏng đã mất, hỗ trợ tuần hoàn máu, từ đó cải thiện triệu chứng chóng mặt do thiếu nước.
Cách uống cũng quan trọng. Hãy uống từ từ từng ngụm nhỏ, đừng vội vàng tu hết cả cốc lớn ngay lập tức, vì điều này có thể gây sốc cho hệ tiêu hóa đang nhạy cảm. Cứ nhấp từng chút một, hít thở sâu và thư giãn. Bạn sẽ thấy cơ thể dần dần dịu lại.
Trong trường hợp mất nước nhiều, ví dụ như tiêu chảy, sốt cao, hoặc vận động dưới trời nắng gắt dẫn đến xây xẩm chóng mặt, nên uống gì?
Lúc này, nước lọc thôi có lẽ chưa đủ. Cơ thể không chỉ mất nước mà còn mất cả các chất điện giải quan trọng như natri, kali. Dung dịch oresol chính là giải pháp tuyệt vời trong tình huống này.
Oresol là hỗn hợp cân bằng giữa muối và đường, khi pha đúng tỷ lệ với nước sẽ giúp cơ thể hấp thu nước và điện giải nhanh chóng và hiệu quả hơn nhiều so với nước lọc thông thường. Nó đặc biệt hữu ích cho những người bị mất nước do tiêu chảy cấp (giống như trường hợp bị nang buồng trứng là gì đôi khi gây ra các triệu chứng liên quan đến tiêu hóa và mệt mỏi) hoặc sau khi hoạt động thể chất cường độ cao dưới thời tiết nắng nóng.
Cách dùng oresol là pha đúng gói theo hướng dẫn trên bao bì với lượng nước chỉ định (thường là 200ml hoặc 1 lít tùy loại gói). Tuyệt đối không được pha đặc hơn hoặc loãng hơn chỉ dẫn, vì có thể làm giảm hiệu quả hoặc thậm chí gây hại. Hãy uống từng ít một, đều đặn cho đến khi cảm thấy khỏe hơn.
Nếu cảm giác xây xẩm chóng mặt đi kèm với đói lả, run rẩy, đổ mồ hôi lạnh, có phải là tụt đường huyết không? Xây xẩm chóng mặt do tụt đường huyết nên uống gì?
Nếu bạn có tiền sử hạ đường huyết hoặc nghi ngờ mình đang bị tụt đường huyết (do bỏ bữa, ăn kiêng quá mức, hoặc tác dụng phụ của thuốc điều trị tiểu đường), thì việc bổ sung đường nhanh chóng là rất cần thiết. Nước mía, một cốc nước đường ấm, hoặc một ly nước ép trái cây ngọt (như nước cam, nước táo) có thể giúp tăng đường huyết trở lại mức bình thường một cách nhanh chóng.
Đường (glucose) là nguồn năng lượng chính cho não bộ. Khi đường huyết xuống thấp, não bộ không đủ năng lượng để hoạt động, dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, xây xẩm, run tay chân, đổ mồ hôi, thậm chí là ngất xỉu. Uống một loại nước có chứa đường đơn sẽ giúp đường được hấp thu vào máu nhanh chóng, cải thiện triệu chứng gần như tức thì.
Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp cấp cứu tạm thời. Sau khi đường huyết ổn định trở lại nhờ nước ngọt, bạn nên ăn một bữa ăn nhẹ có đủ cả tinh bột phức hợp và protein để duy trì đường huyết ổn định lâu hơn và tránh tái phát. Đối với người bệnh tiểu đường, việc xử lý tụt đường huyết cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ.
Nghe nói gừng có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn và chóng mặt. Vậy xây xẩm chóng mặt nên uống gì từ gừng?
Gừng từ lâu đã được biết đến với khả năng làm ấm cơ thể, kích thích tiêu hóa và đặc biệt là giúp giảm cảm giác buồn nôn, say tàu xe. Đối với những trường hợp chóng mặt đi kèm với buồn nôn, một ly trà gừng ấm có thể mang lại cảm giác dễ chịu đáng kể.
Gừng chứa các hợp chất phenolic, đặc biệt là gingerol và shogaol, có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa. Chúng có thể ảnh hưởng đến một số thụ thể trong hệ tiêu hóa và hệ thần kinh, giúp làm dịu dạ dày và giảm tín hiệu gây buồn nôn truyền lên não. Hơi ấm từ trà gừng cũng giúp thư giãn và cải thiện lưu thông máu nhẹ nhàng.
Bạn có thể tự pha trà gừng bằng cách thái vài lát gừng tươi cho vào cốc nước nóng, thêm chút mật ong hoặc đường tùy khẩu vị. Uống từ từ từng ngụm nhỏ khi trà còn ấm. Lưu ý là trà gừng không phải là giải pháp cho mọi loại chóng mặt, nhưng nó là một lựa chọn tự nhiên hữu ích khi có cảm giác buồn nôn đi kèm.
Đôi khi chóng mặt không chỉ do thiếu nước mà còn thiếu cả muối khoáng, vitamin. Vậy xây xẩm chóng mặt nên uống gì để bổ sung toàn diện hơn?
Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi bị ốm, sốt, hoặc sau khi bị tiêu chảy nôn mửa kéo dài (không nghiêm trọng đến mức cần oresol), một bát nước canh rau củ ấm có thể là lựa chọn tốt. Nước canh cung cấp cả nước, muối khoáng (từ rau củ và gia vị), và một lượng nhỏ vitamin.
Nước canh rau củ tự nấu từ các loại rau như cà rốt, khoai tây, bí đỏ, rau lá xanh… không chỉ dễ tiêu hóa mà còn giúp bù lại phần nào lượng điện giải bị mất. Vị mặn nhẹ từ muối cũng giúp cơ thể giữ nước tốt hơn. Đây là một cách bổ sung chất lỏng và dinh dưỡng nhẹ nhàng, phù hợp khi cơ thể đang mệt mỏi, chán ăn.
Loại nước uống này đặc biệt hữu ích khi bạn đang trong quá trình hồi phục sau bệnh, khi cơ thể cần được bù đắp năng lượng và chất dinh dưỡng một cách từ tốn. Tương tự như việc hồi phục sau các vấn đề sức khỏe khác như cách chữa thần kinh tọa, việc cung cấp đủ nước và dinh dưỡng luôn là nền tảng quan trọng.
Bên cạnh việc tìm hiểu xây xẩm chóng mặt nên uống gì, chúng ta cũng cần biết những loại đồ uống nào có thể làm tình hình tệ hơn hoặc gây hại.
Cồn là chất lợi tiểu mạnh, nghĩa là nó làm tăng đào thải nước qua đường tiểu, dễ dẫn đến mất nước. Hơn nữa, cồn còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương và hệ thống thăng bằng ở tai trong, làm tăng cảm giác chóng mặt và mất phương hướng. Vì vậy, khi đang bị xây xẩm chóng mặt, tuyệt đối tránh xa rượu bia.
Caffeine cũng có tác dụng lợi tiểu nhẹ và có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu ở một số người. Với những người nhạy cảm, caffeine có thể gây tim đập nhanh, hồi hộp, và làm trầm trọng thêm cảm giác lo lắng, căng thẳng – những yếu tố có thể góp phần gây ra hoặc làm nặng thêm chóng mặt. Tránh uống cà phê đậm đặc, trà đặc, và đặc biệt là nước tăng lực khi đang chóng mặt. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy caffeine có thể giúp giảm đau đầu do tuần hoàn máu kém, nên tùy trường hợp và mức độ nhạy cảm của mỗi người. Tốt nhất là nên tránh khi không chắc chắn.
Mặc dù nước đường có thể giúp cải thiện chóng mặt do tụt đường huyết, nhưng các loại nước ngọt đóng chai hoặc siro có hàm lượng đường tinh luyện cực cao lại không phải là lựa chọn lý tưởng. Lượng đường lớn đi vào cơ thể đột ngột có thể gây ra hiện tượng “tăng đường huyết phản ứng” sau đó lại tụt nhanh, khiến triệu chứng chóng mặt quay trở lại hoặc nặng hơn. Hơn nữa, các loại đồ uống này thường chứa hóa chất, hương liệu không có lợi cho sức khỏe nói chung. Chỉ sử dụng nước đường đơn giản hoặc nước ép trái cây tự nhiên khi cần bù đường nhanh.
Đồ uống quá lạnh có thể gây “sốc” cho hệ tiêu hóa và cơ thể, đặc biệt khi bạn đang cảm thấy không khỏe. Uống nước lạnh buốt khi đang chóng mặt có thể gây co thắt mạch máu tạm thời, không có lợi cho tuần hoàn. Nên ưu tiên nước lọc hoặc các loại đồ uống có nhiệt độ phòng hoặc ấm nhẹ.
Việc tìm hiểu xây xẩm chóng mặt nên uống gì và áp dụng các biện pháp tại nhà chỉ phù hợp với những trường hợp chóng mặt nhẹ, thoáng qua, có nguyên nhân rõ ràng và đơn giản như đói, khát, mệt mỏi tạm thời. Tuy nhiên, xây xẩm chóng mặt cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn cần được chẩn đoán và điều trị bởi chuyên gia y tế.
Một cuộc khám lâm sàng kỹ lưỡng, hỏi bệnh sử chi tiết và có thể cần thêm một số xét nghiệm hoặc thăm dò chuyên sâu (như đo huyết áp, xét nghiệm máu, kiểm tra chức năng tai trong, chụp CT/MRI sọ não…) sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân gây chóng mặt và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp y tế khi cần thiết. Tự ý chẩn đoán và điều trị các trường hợp chóng mặt nghiêm trọng có thể gây hậu quả đáng tiếc.
Một bác sĩ đang thăm khám cho bệnh nhân bị chóng mặt trong phòng khám
Để hiểu rõ hơn xây xẩm chóng mặt nên uống gì và làm gì, chúng ta cùng điểm qua một số nguyên nhân cụ thể và cách xử lý ban đầu cho từng trường hợp (lưu ý đây là thông tin tham khảo, không thay thế chẩn đoán y khoa):
Triệu chứng: Cảm giác choáng váng, xây xẩm hoặc ngất xỉu khi đứng dậy nhanh từ tư thế ngồi hoặc nằm. Thường gặp ở người già, người đang dùng thuốc huyết áp, hoặc người bị mất nước.
Xây xẩm chóng mặt nên uống gì trong trường hợp này? Uống một cốc nước lọc từ từ ngay khi cảm thấy chóng mặt có thể giúp tăng thể tích máu tạm thời. Duy trì đủ nước cả ngày là biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Lời khuyên khác: Đứng dậy từ từ, chia thành nhiều bước (ngồi dậy trước, chờ vài giây, rồi mới đứng lên). Tránh đứng yên một chỗ quá lâu. Mang vớ áp lực nếu bác sĩ khuyến cáo.
Triệu chứng: Chóng mặt, mệt mỏi, da xanh xao, khó thở nhẹ khi gắng sức. Thiếu máu nghĩa là cơ thể không có đủ hồng cầu khỏe mạnh để mang oxy đến các mô, bao gồm cả não.
Xây xẩm chóng mặt nên uống gì trong trường hợp này? Không có loại đồ uống nào trực tiếp chữa thiếu máu gây chóng mặt. Tuy nhiên, duy trì đủ nước vẫn quan trọng cho tuần hoàn chung.
Lời khuyên khác: Cần được chẩn đoán và điều trị nguyên nhân thiếu máu bởi bác sĩ (thường là bổ sung sắt, vitamin B12, hoặc điều trị bệnh lý nền gây thiếu máu).
Triệu chứng: Chóng mặt, cảm giác không thực, tim đập nhanh, khó thở, lo lắng quá mức, run rẩy. Stress và lo âu có thể kích hoạt phản ứng “chiến hay chạy” của cơ thể, ảnh hưởng đến nhịp thở và lưu thông máu.
Xây xẩm chóng mặt nên uống gì trong trường hợp này? Nước lọc giúp giữ đủ nước, tránh mất nước do đổ mồ hôi khi lo lắng. Một tách trà thảo mộc ấm như trà hoa cúc có thể giúp thư giãn (nhưng tránh các loại trà kích thích).
Lời khuyên khác: Tập các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền định. Tập thể dục đều đặn. Ngủ đủ giấc. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý nếu lo âu kéo dài.
Triệu chứng: Chóng mặt dữ dội (cảm giác quay cuồng), buồn nôn, nôn mửa, ù tai, giảm thính lực (thường chỉ ở một bên).
Xây xẩm chóng mặt nên uống gì trong trường hợp này? Nước lọc để tránh mất nước do nôn mửa. Trà gừng có thể giúp giảm buồn nôn.
Lời khuyên khác: Đây là các bệnh lý phức tạp cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Thần kinh. Điều trị có thể bao gồm thuốc chống chóng mặt, thuốc chống buồn nôn, liệu pháp phục hồi tiền đình, thay đổi chế độ ăn (ít muối trong bệnh Meniere).
Triệu chứng: Chóng mặt xuất hiện sau khi bắt đầu sử dụng một loại thuốc mới hoặc tăng liều thuốc đang dùng (ví dụ: thuốc huyết áp, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm…).
Xây xẩm chóng mặt nên uống gì trong trường hợp này? Nước lọc vẫn là lựa chọn an toàn.
Lời khuyên khác: Không tự ý ngưng thuốc. Hãy thông báo cho bác sĩ kê đơn về triệu chứng chóng mặt bạn gặp phải để được tư vấn điều chỉnh liều lượng hoặc đổi thuốc khác phù hợp hơn.
Triệu chứng: Một số người bị đau nửa đầu có kèm theo triệu chứng tiền đình, bao gồm chóng mặt, mất thăng bằng, nhạy cảm với ánh sáng/âm thanh, buồn nôn, nôn mửa. Triệu chứng này có thể xuất hiện trước, trong, hoặc sau cơn đau đầu, đôi khi không có đau đầu mà chỉ có triệu chứng tiền đình (gọi là Migraine tiền đình).
Xây xẩm chóng mặt nên uống gì trong trường hợp này? Nước lọc giúp duy trì đủ nước, yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát migraine. Tránh các loại đồ uống được biết đến là yếu tố khởi phát migraine ở bạn (ví dụ: rượu vang đỏ, phô mai ủ lâu…).
Lời khuyên khác: Cần được chẩn đoán và quản lý migraine bởi bác sĩ Thần kinh. Điều trị bao gồm thuốc cắt cơn và thuốc dự phòng, cùng với việc xác định và tránh các yếu tố khởi phát.
Như bạn thấy, việc xây xẩm chóng mặt nên uống gì phụ thuộc rất nhiều vào nguyên nhân gốc rễ. Trong đa số các trường hợp nhẹ, nước lọc hoặc đồ uống bù điện giải, bù đường đơn giản là đủ để hỗ trợ. Nhưng khi triệu chứng kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường, việc uống gì không còn là ưu tiên hàng đầu nữa, mà là tìm đến sự giúp đỡ y tế chuyên nghiệp.
Hiểu được xây xẩm chóng mặt nên uống gì khi bị, chúng ta cũng nên biết cách phòng ngừa để tránh gặp phải tình trạng này. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, phải không nào?
Ông Nguyễn Văn An, một chuyên gia dinh dưỡng tại Hà Nội, chia sẻ: “Nhiều trường hợp chóng mặt nhẹ chỉ đơn giản là do cơ thể thiếu nước hoặc năng lượng. Việc ưu tiên bổ sung nước lọc hoặc một chút đường đơn có thể giúp ích ngay lập tức. Tuy nhiên, tôi luôn nhấn mạnh rằng, nếu chóng mặt tái đi tái lại hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường, đừng chần chừ mà hãy tìm đến bác sĩ để được tư vấn chính xác nhất. Sức khỏe là vốn quý nhất.”
Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể mình. Nếu cảm thấy có điều gì đó không ổn, dù chỉ là chóng mặt nhẹ, hãy dành thời gian nghỉ ngơi, xem xét lại lối sống, và đừng ngại tìm kiếm lời khuyên chuyên môn khi cần.
Tóm lại, khi đột nhiên cảm thấy xây xẩm chóng mặt, việc đầu tiên bạn nên làm là ngồi hoặc nằm xuống. Sau đó, nếu nguyên nhân có vẻ đơn giản (thiếu nước, đói), bạn có thể thử uống:
Đồng thời, hãy tránh xa rượu bia, cà phê đậm, trà đặc và nước ngọt đóng chai.
Tuy nhiên, cần luôn nhớ rằng, việc xây xẩm chóng mặt nên uống gì chỉ là giải pháp tạm thời hoặc hỗ trợ. Nếu triệu chứng kéo dài, tái phát, hoặc đi kèm bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào khác như đau đầu dữ dội, yếu liệt, khó nói, thay đổi thị giác, đau ngực, khó thở…, bạn cần ngưng ngay việc tự xử lý và tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp. Sức khỏe là quan trọng nhất, đừng chủ quan bạn nhé! Việc chăm sóc sức khỏe toàn thân, bao gồm cả việc chú ý đến các dấu hiệu như chóng mặt, là nền tảng để có một cuộc sống khỏe mạnh và chất lượng.
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi