Sức khỏe đôi mắt là vô giá, vậy nên bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cũng khiến chúng ta lo lắng. Một trong những bệnh lý về mắt rất nguy hiểm, được ví như “kẻ đánh cắp thị lực thầm lặng”, chính là cườm nước, hay còn gọi là glocom. Việc nhận biết sớm các Triệu Chứng Mắt Bị Cườm Nước có vai trò cực kỳ quan trọng, bởi lẽ bệnh này thường tiến triển âm thầm và gây tổn thương thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu sâu về những dấu hiệu cảnh báo của bệnh cườm nước, giúp bạn đọc trang bị kiến thức cần thiết để bảo vệ “cửa sổ tâm hồn” của mình.
Cườm nước không phải là một bệnh đơn giản, và nó không chỉ có một dạng duy nhất. Điều đáng sợ là nhiều khi, bệnh không “lên tiếng” cho đến khi đã muộn. Tưởng tượng bạn đang đi trên một con đường quen thuộc, bỗng nhiên nhận ra tầm nhìn hai bên ngày càng thu hẹp lại, nhưng lại không hề cảm thấy đau hay khó chịu gì đáng kể. Đó có thể là cách cườm nước góc mở – dạng phổ biến nhất – “hoạt động”. Ngược lại, cườm nước góc đóng cấp tính lại có thể xuất hiện đột ngột với những cơn đau dữ dội, khiến bạn không thể chịu đựng được. Chính sự đa dạng trong biểu hiện này làm cho việc nhận diện triệu chứng mắt bị cườm nước trở nên phức tạp, và việc tìm hiểu kỹ lưỡng là điều hết sức cần thiết. Đừng chờ đợi cho đến khi thị lực đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng mới bắt đầu tìm hiểu, bởi khi đó, chúng ta chỉ có thể cố gắng giữ lại phần thị lực còn sót lại mà thôi.
Cườm nước, hay glocom, là một nhóm các bệnh lý về mắt gây tổn thương dây thần kinh thị giác – sợi dây kết nối mắt với não bộ, chịu trách nhiệm truyền tải hình ảnh. Thông thường, tổn thương này liên quan đến việc tăng áp lực bên trong mắt (áp lực nội nhãn). Áp lực này tăng cao do sự mất cân bằng giữa quá trình sản xuất và thoát lưu thủy dịch (một chất lỏng trong suốt lấp đầy phần trước của mắt). Khi hệ thống thoát nước tự nhiên của mắt (gọi là góc tiền phòng) gặp vấn đề, thủy dịch sẽ bị ứ đọng, làm tăng áp lực lên các cấu trúc nhạy cảm bên trong, đặc biệt là dây thần kinh thị giác. Dây thần kinh thị giác giống như một bó cáp điện khổng lồ mang thông tin hình ảnh từ mắt đến não. Khi nó bị tổn thương bởi áp lực cao, các sợi thần kinh sẽ chết đi vĩnh viễn, dẫn đến mất thị lực không thể hồi phục. Điều đáng nói là, dây thần kinh thị giác một khi đã bị hư hại thì không thể phục hồi hay tái tạo lại được.
Sự nguy hiểm của cườm nước nằm ở chỗ nó thường được mệnh danh là “kẻ đánh cắp thị lực thầm lặng” (silent thief of sight). Điều này đặc biệt đúng với dạng phổ biến nhất – cườm nước góc mở. Ở giai đoạn đầu, bệnh gần như không có triệu chứng gì rõ ràng, hoặc các dấu hiệu rất mờ nhạt, dễ bị bỏ qua. Người bệnh thường chỉ phát hiện ra vấn đề khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nặng, ảnh hưởng đáng kể đến thị trường (khả năng nhìn xung quanh). Lúc này, một phần thị lực đã vĩnh viễn ra đi. Tương tự như ngủ dậy bị đau một bên mắt phải có thể chỉ là dấu hiệu mỏi mắt hay khô mắt tạm thời, nhưng đôi khi cũng cần được kiểm tra kỹ lưỡng, cườm nước cũng vậy, các triệu chứng ban đầu, nếu có, cũng cần được chú ý đặc biệt.
Không phải tất cả các trường hợp cườm nước đều biểu hiện giống nhau. Cách bệnh tấn công và các triệu chứng mắt bị cườm nước xuất hiện phụ thuộc vào loại cườm nước mà bệnh nhân mắc phải. Việc phân biệt được các loại này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách bệnh diễn tiến và mức độ nguy hiểm của từng trường hợp.
Đây là dạng cườm nước phổ biến nhất, chiếm tới 90% các trường hợp. Đặc điểm nổi bật của cườm nước góc mở là góc tiền phòng (nơi thoát thủy dịch) trông có vẻ bình thường khi khám mắt, nhưng hệ thống thoát nước bên trong lại hoạt động không hiệu quả. Chính vì vậy, áp lực nội nhãn tăng lên từ từ, chậm rãi qua nhiều năm. Và điều đáng sợ nhất là:
Đây là dạng ít gặp hơn nhưng lại là một cấp cứu nhãn khoa. Thay vì hệ thống thoát nước bị tắc nghẽn từ từ, trong trường hợp này, góc tiền phòng bị đóng đột ngột, chặn đứng dòng chảy của thủy dịch một cách nhanh chóng. Điều này làm áp lực nội nhãn tăng vọt chỉ trong vài giờ. Các triệu chứng mắt bị cườm nước trong trường hợp này rất rõ ràng và dữ dội:
Đây là tình trạng khẩn cấp, cần được cấp cứu ngay lập tức để hạ áp lực mắt, nếu không thị lực có thể bị mất vĩnh viễn trong vòng vài ngày.
Ngoài hai dạng chính, còn có cườm nước góc đóng mạn tính (áp lực tăng từ từ như góc mở nhưng góc tiền phòng bị hẹp), cườm nước bẩm sinh (hiếm gặp ở trẻ sơ sinh) và cườm nước thứ phát (do các bệnh lý khác như tiểu đường nặng, chấn thương mắt, viêm nhiễm hoặc sử dụng thuốc steroid lâu dài). Triệu chứng của các dạng này có thể đa dạng, tùy thuộc vào nguyên nhân và cách bệnh tiến triển, nhưng thường kết hợp các dấu hiệu của góc mở và góc đóng.
Mặc dù cườm nước góc mở thường “im lặng” ở giai đoạn đầu, việc nhận biết các dấu hiệu, dù là nhỏ nhất, vẫn vô cùng quan trọng. Đối với cườm nước góc đóng cấp tính, các triệu chứng lại là “chuông báo động” lớn không thể bỏ qua. Dưới đây là phân tích chi tiết hơn về các triệu chứng mắt bị cườm nước mà bạn cần hết sức lưu ý:
Hình ảnh một người bị đau mắt dữ dội, mắt đỏ và nhìn thấy quầng sáng, các triệu chứng của cườm nước cấp tính
Trả lời ngắn gọn: Người cao tuổi (trên 40), người có tiền sử gia đình mắc bệnh cườm nước, người gốc Phi hoặc gốc Á (đặc biệt dễ bị cườm nước góc đóng), người mắc bệnh tiểu đường, huyết áp cao, sử dụng thuốc steroid lâu dài hoặc có tiền sử chấn thương mắt có nguy cơ cao bị cườm nước.
Giải thích chi tiết:
Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ giúp chúng ta xác định được những đối tượng cần đặc biệt cảnh giác và nên đi khám mắt định kỳ ngay cả khi chưa có triệu chứng mắt bị cườm nước rõ ràng.
Nếu bạn thuộc một hoặc nhiều nhóm nguy cơ này, việc chủ động đi khám mắt định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện bệnh sớm, ngay cả khi bạn nghĩ rằng mắt mình hoàn toàn khỏe mạnh và không có bất kỳ triệu chứng mắt bị cườm nước nào đáng chú ý.
Trả lời ngắn gọn: Bác sĩ nhãn khoa sẽ thực hiện một loạt các kiểm tra như đo nhãn áp, soi đáy mắt để kiểm tra dây thần kinh thị giác, đo thị trường và chụp cắt lớp võng mạc (OCT) để chẩn đoán cườm nước một cách chính xác.
Giải thích chi tiết:
Khi bạn đến gặp bác sĩ nhãn khoa vì nghi ngờ các triệu chứng mắt bị cườm nước hoặc đơn giản là để khám mắt định kỳ, bác sĩ sẽ thực hiện một quy trình khám toàn diện để đánh giá tình trạng mắt của bạn. Các bước chẩn đoán cườm nước thường bao gồm:
Quá trình chẩn đoán này có thể mất một chút thời gian và đòi hỏi sự hợp tác của bạn, nhưng nó là nền tảng để bác sĩ đưa ra kết luận chính xác về tình trạng mắt của bạn.
Trả lời ngắn gọn: Phát hiện sớm triệu chứng mắt bị cườm nước (hoặc các dấu hiệu tiềm ẩn qua khám định kỳ) giúp bắt đầu điều trị kịp thời, làm chậm tiến trình bệnh, ngăn ngừa tổn thương thêm cho dây thần kinh thị giác và bảo tồn tối đa phần thị lực còn lại, tránh nguy cơ mù lòa.
Giải thích chi tiết:
Chúng ta đã biết rằng cườm nước gây tổn thương vĩnh viễn cho dây thần kinh thị giác và phần thị lực đã mất không thể phục hồi. Điều này khiến việc phát hiện sớm bệnh trở nên cực kỳ quan trọng, thậm chí còn hơn cả việc điều trị khi bệnh đã nặng.
Hãy tưởng tượng dây thần kinh thị giác như một cây cầu. Bệnh cườm nước giống như một dòng sông chảy xiết đang từ từ ăn mòn chân cầu. Nếu phát hiện sớm khi cây cầu mới chỉ bị xói mòn một chút, chúng ta có thể gia cố, làm chậm lại quá trình xói mòn. Nhưng nếu chờ đến khi một phần lớn cây cầu đã sụp đổ, chúng ta chỉ có thể cố gắng giữ lại phần còn đứng vững, chứ không thể xây lại phần đã mất.
Việc nhận biết các triệu chứng mắt bị cườm nước ở giai đoạn sớm (đặc biệt là các triệu chứng tinh tế của cườm nước góc mở nếu có, hoặc các dấu hiệu cảnh báo của cườm nước góc đóng) hoặc chủ động đi khám định kỳ để phát hiện bệnh trước khi có triệu chứng rõ ràng cho phép bác sĩ can thiệp sớm. Các phương pháp điều trị ban đầu thường là thuốc nhỏ mắt giúp hạ áp lực nội nhãn. Việc kiểm soát áp lực mắt hiệu quả có thể làm chậm hoặc ngừng quá trình tổn thương dây thần kinh thị giác, từ đó bảo tồn thị lực cho người bệnh.
Nếu bệnh được phát hiện muộn, khi triệu chứng mắt bị cườm nước đã rõ rệt và thị lực đã bị ảnh hưởng đáng kể, mục tiêu điều trị chỉ còn là ngăn không cho thị lực bị mất thêm, chứ không thể lấy lại phần đã mất. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Vì vậy, đừng bao giờ chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở mắt, dù là nhỏ nhất. Hãy coi đó là tín hiệu cơ thể đang “nhắn nhủ” bạn cần được kiểm tra.
Trả lời ngắn gọn: Cườm nước không triệu chứng (thường là cườm nước góc mở giai đoạn đầu) là dạng phổ biến nhưng nguy hiểm vì bệnh tiến triển âm thầm. Cườm nước có triệu chứng thường là cườm nước góc đóng cấp tính (triệu chứng đột ngột, dữ dội) hoặc cườm nước góc mở giai đoạn muộn (mất thị lực ngoại vi).
Giải thích chi tiết:
Sự khác biệt chính giữa cườm nước có và không có triệu chứng nằm ở loại cườm nước và giai đoạn của bệnh.
Cườm nước không triệu chứng: Đây chủ yếu là đặc điểm của cườm nước góc mở nguyên phát ở giai đoạn sớm. Áp lực nội nhãn có thể đã bắt đầu tăng hoặc dây thần kinh thị giác đã bắt đầu bị ảnh hưởng nhẹ, nhưng chưa đủ để gây ra bất kỳ cảm giác khó chịu hay thay đổi thị lực nào mà người bệnh có thể nhận ra. Dạng này đặc biệt nguy hiểm vì người bệnh không hề biết mình đang mắc bệnh cho đến khi bệnh đã nặng và các triệu chứng mắt bị cườm nước như mất thị trường bắt đầu xuất hiện. Việc phát hiện dạng này hoàn toàn phụ thuộc vào việc khám mắt định kỳ, đặc biệt là với những người có yếu tố nguy cơ.
Cườm nước có triệu chứng:
Hiểu được sự khác biệt này giúp nhấn mạnh tầm quan trọng của cả hai việc: đi khám mắt định kỳ (để phát hiện dạng không triệu chứng) và chú ý lắng nghe cơ thể, không bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở mắt (để nhận biết dạng có triệu chứng).
Để có cái nhìn rõ ràng hơn từ góc độ chuyên môn, chúng ta hãy lắng nghe chia sẻ của một chuyên gia. Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Mai, một chuyên gia Nhãn khoa giàu kinh nghiệm:
“Nhiều người lầm tưởng cườm nước luôn gây đau đớn hoặc mờ mắt đột ngột. Nhưng thực tế, dạng phổ biến nhất lại diễn tiến âm thầm, không có bất kỳ triệu chứng mắt bị cườm nước nào ở giai đoạn đầu. Đó là lý do vì sao việc nhận biết cả những dấu hiệu nhỏ nhất (nếu có), hoặc tốt hơn hết là khám mắt định kỳ, lại cực kỳ quan trọng để phát hiện bệnh trước khi thị lực bị ảnh hưởng vĩnh viễn,” Bác sĩ Mai nhấn mạnh. “Đặc biệt, với những ai có yếu tố nguy cơ như người thân trong gia đình bị cườm nước, việc kiểm tra mắt định kỳ là điều bắt buộc, không thể trì hoãn.”
Lời khuyên này từ chuyên gia một lần nữa khẳng định lại tầm quan trọng của việc chủ động bảo vệ sức khỏe đôi mắt. Đừng để sự chủ quan hoặc thiếu hiểu biết về các triệu chứng mắt bị cườm nước khiến bạn phải trả giá bằng chính thị lực của mình.
Trả lời ngắn gọn: Gặp bác sĩ mắt ngay lập tức nếu bạn đột ngột gặp phải các triệu chứng như đau mắt dữ dội, mắt đỏ bừng, nhìn mờ nghiêm trọng kèm theo quầng sáng quanh đèn, buồn nôn hoặc nôn. Đây là dấu hiệu cảnh báo của cườm nước góc đóng cấp tính, một trường hợp khẩn cấp cần được điều trị ngay.
Giải thích chi tiết:
Trong khi cườm nước góc mở thường diễn tiến từ từ, cườm nước góc đóng cấp tính lại là một tình huống y tế khẩn cấp. Nếu bạn hoặc người thân đột nhiên gặp phải các triệu chứng sau, đừng chần chừ mà hãy đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa mắt gần nhất:
Những triệu chứng mắt bị cườm nước này cho thấy áp lực trong mắt đang tăng lên rất nhanh và có thể gây tổn thương dây thần kinh thị giác chỉ trong thời gian ngắn. Việc điều trị khẩn cấp giúp hạ áp lực mắt, cứu lấy thị lực. Đừng cố gắng chịu đựng cơn đau hoặc chờ đợi các triệu chứng tự biến mất. Thời gian là yếu tố cực kỳ quan trọng trong trường hợp này.
Đối với các triệu chứng mờ nhạt hơn hoặc diễn ra từ từ (như hơi mỏi mắt, nhìn mờ nhẹ, cảm giác cộm), mặc dù không phải là cấp cứu, bạn vẫn nên sắp xếp lịch hẹn với bác sĩ nhãn khoa trong thời gian sớm nhất để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. Bất kỳ sự thay đổi nào về thị lực hay cảm giác khó chịu kéo dài ở mắt đều cần được đánh giá bởi chuyên gia.
Nếu được chẩn đoán mắc cườm nước, điều quan trọng cần nhớ là đây là bệnh mạn tính, cần được quản lý và điều trị suốt đời. Mục tiêu chính của điều trị là kiểm soát áp lực nội nhãn để ngăn ngừa hoặc làm chậm tổn thương dây thần kinh thị giác thêm. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm sử dụng thuốc nhỏ mắt hàng ngày, điều trị laser hoặc phẫu thuật trong những trường hợp nặng hơn hoặc không đáp ứng với thuốc. Việc tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ và đi khám định kỳ để theo dõi tiến trình bệnh là chìa khóa để bảo tồn thị lực và duy trì chất lượng cuộc sống. Mặc dù cườm nước không thể chữa khỏi hoàn toàn và phần thị lực đã mất không thể lấy lại, việc quản lý tốt bệnh có thể giúp hầu hết người bệnh duy trì thị lực đủ để sinh hoạt bình thường trong suốt cuộc đời. Giống như việc nhiều người lo lắng khi phát hiện một sự thay đổi bất thường ở cơ thể, chẳng hạn như [tinh hoàn to có tốt không], bất kỳ sự thay đổi nào trên cơ thể đều có thể là tín hiệu cần được kiểm tra bởi chuyên gia y tế.
Trả lời ngắn gọn: Không có cách nào để phòng ngừa cườm nước hoàn toàn, nhưng bạn có thể giảm thiểu rủi ro và tác động của bệnh bằng cách khám mắt định kỳ, biết về tiền sử bệnh cườm nước trong gia đình, kiểm soát các bệnh lý nền như tiểu đường, và bảo vệ mắt khỏi chấn thương.
Giải thích chi tiết:
Mặc dù cườm nước thường không thể phòng ngừa được, đặc biệt là dạng góc mở nguyên phát, việc áp dụng các biện pháp sau có thể giúp phát hiện bệnh sớm và quản lý hiệu quả các yếu tố nguy cơ:
Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy việc tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh giàu chất chống oxy hóa cũng có thể có lợi cho sức khỏe mắt nói chung và có thể giúp kiểm soát áp lực nội nhãn. Tuy nhiên, những biện pháp này không thay thế được việc khám mắt định kỳ và tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Nếu được chẩn đoán và cần điều trị bằng phẫu thuật, nhiều người thường băn khoăn [mổ mắt có đau không]. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, các phương pháp phẫu thuật mắt, bao gồm cả phẫu thuật glocom, thường được thực hiện dưới gây tê tại chỗ, giúp giảm thiểu tối đa cảm giác đau đớn cho bệnh nhân trong quá trình phẫu thuật. Thời gian hồi phục và cảm giác sau phẫu thuật cũng được cải thiện đáng kể. Tương tự, khi gặp các vấn đề khác ở mắt như [chắp mắt bao lâu thì khỏi], việc tìm hiểu thông tin chính xác từ các nguồn đáng tin cậy và tham khảo ý kiến bác sĩ sẽ giúp bạn bớt lo lắng và có hướng xử lý phù hợp.
Triệu chứng mắt bị cườm nước có thể rất đa dạng, từ hoàn toàn không có ở giai đoạn đầu của dạng phổ biến nhất (góc mở), cho đến dữ dội và đột ngột trong dạng cấp tính (góc đóng). Điều quan trọng nhất là bạn cần nhận thức được sự tồn tại của căn bệnh nguy hiểm này và các yếu tố nguy cơ liên quan. Đừng chờ đợi cho đến khi thị lực đã bị ảnh hưởng mới tìm hiểu về các dấu hiệu cảnh báo.
Hãy ghi nhớ các triệu chứng khẩn cấp như đau mắt dữ dội, nhìn mờ đột ngột, quầng sáng, mắt đỏ, buồn nôn để đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Đối với dạng cườm nước âm thầm, việc khám mắt định kỳ là “chìa khóa vàng” để phát hiện bệnh sớm, trước khi bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng mắt bị cườm nước nào. Việc phát hiện và điều trị kịp thời là yếu tố quyết định để bảo vệ thị lực của bạn khỏi căn bệnh này.
Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe đôi mắt của mình, đặc biệt là nếu bạn có các yếu tố nguy cơ hoặc nghi ngờ các triệu chứng mắt bị cườm nước, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn và thăm khám từ bác sĩ nhãn khoa. Chăm sóc và bảo vệ đôi mắt ngay từ bây giờ chính là khoản đầu tư tốt nhất cho tương lai thị lực của bạn.
Ý kiến của bạn
Tags
Tin liên quan
Tin đọc nhiều
Cùng chuyên mục
Đăng ký nhận tin tức của chúng tôi tại đây
Nhập email của bạn tại đây để nhận tin tức mới nhất của chúng tôi