Trữ sữa mẹ đúng cách: Hướng dẫn chi tiết từ chuyên gia Bảo Anh

Sữa mẹ là món quà vô giá mà tạo hóa ban tặng cho con yêu, là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo không gì thay thế được. Thế nhưng, không phải lúc nào mẹ cũng có thể cho con bú trực tiếp. Đôi khi, mẹ cần đi làm, đi học, hoặc đơn giản là muốn nhờ người thân giúp bé ăn trong lúc mẹ nghỉ ngơi. Đó là lúc việc Trữ Sữa Mẹ đúng Cách trở nên cực kỳ quan trọng. Nó không chỉ giúp mẹ linh hoạt hơn trong cuộc sống mà còn đảm bảo bé yêu luôn có sẵn nguồn “vàng lỏng” đầy đủ dinh dưỡng và an toàn vệ sinh. Bạn có đang băn khoăn không biết bắt đầu từ đâu hay liệu mình đã làm đúng chưa? Đừng lo lắng, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu cặn kẽ mọi thứ ngay bây giờ.

Để có thể trữ sữa mẹ một cách an toàn và hiệu quả nhất, mẹ cần nắm vững những nguyên tắc cơ bản từ khâu chuẩn bị cho đến khi sữa sẵn sàng được bé sử dụng. Đây là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận nhưng hoàn toàn không phức tạp nếu mẹ làm theo đúng hướng dẫn. Giống như việc chuẩn bị chu đáo mọi thứ cho bé khi bước vào giai đoạn tam cá nguyệt thứ 3 là gì, việc trữ sữa mẹ cũng cần có kế hoạch và kiến thức nền tảng vững chắc.

Tại sao mẹ cần phải trữ sữa mẹ?

Việc trữ sữa mẹ mang lại vô vàn lợi ích cho cả mẹ và bé, giúp cuộc hành trình nuôi con bằng sữa mẹ trở nên thuận lợi và bền vững hơn.

Tăng sự linh hoạt cho mẹ

Đây là lợi ích rõ ràng nhất. Khi có nguồn sữa trữ sẵn, mẹ có thể yên tâm rời xa con trong một khoảng thời gian nhất định mà không lo con bị đói hoặc phải dùng sữa công thức. Mẹ có thể đi làm, tham gia các hoạt động xã hội, hay đơn giản là có thêm thời gian nghỉ ngơi, lấy lại sức.

Duy trì nguồn sữa ổn định

Đối với những mẹ đi làm hoặc không ở cạnh con cả ngày, việc vắt sữa và trữ sữa giúp duy trì sự kích thích sản xuất sữa đều đặn. Điều này rất quan trọng để tránh tình trạng giảm sữa do không cho bé bú thường xuyên. Ngay cả khi gặp phải những vấn đề như sữa chảy ướt áo nhưng vẫn ít sữa, việc vắt và trữ sữa vẫn góp phần duy trì tín hiệu cho cơ thể mẹ tiếp tục sản xuất.

Giúp người khác tham gia chăm sóc bé

Ông bà, bố hoặc người chăm sóc khác có thể dễ dàng cho bé ăn bằng sữa mẹ trữ sẵn. Điều này không chỉ giảm bớt gánh nặng cho mẹ mà còn tăng sự gắn kết giữa bé và các thành viên khác trong gia đình.

Đảm bảo dinh dưỡng cho bé khi mẹ vắng mặt

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tối ưu. Việc trữ sữa đảm bảo bé luôn được nhận nguồn dinh dưỡng quý giá này ngay cả khi mẹ không ở bên.

Chuẩn bị gì trước khi vắt và trữ sữa mẹ?

Bước chuẩn bị là nền tảng quan trọng để đảm bảo sữa mẹ sau khi vắt ra được sạch sẽ và an toàn tối đa cho bé yêu.

Vệ sinh cá nhân và dụng cụ vắt sữa

Sự sạch sẽ là yếu tố tiên quyết.

• Rửa tay thật kỹ: Trước khi chạm vào ngực, máy vắt sữa, hoặc bất kỳ dụng cụ nào liên quan đến sữa mẹ, hãy rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây.

• Vệ sinh máy vắt sữa và dụng cụ: Sau mỗi lần sử dụng, hãy tháo rời tất cả các bộ phận của máy vắt sữa và dụng cụ (bình sữa, núm ti, túi trữ). Rửa sạch bằng nước rửa bình chuyên dụng và bàn chải, sau đó tráng lại bằng nước sạch. Khử trùng ít nhất một lần mỗi ngày bằng cách đun sôi, sử dụng máy tiệt trùng hơi nước hoặc máy tiệt trùng UV theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

• Chọn nơi vắt sữa sạch sẽ: Vắt sữa ở nơi yên tĩnh, sạch sẽ, tránh bụi bẩn và khói thuốc lá.

Chọn bình hoặc túi trữ sữa phù hợp

Thị trường có nhiều loại dụng cụ để trữ sữa mẹ. Việc lựa chọn đúng loại sẽ giúp bảo quản sữa tốt hơn.

• Túi trữ sữa chuyên dụng: Đây là lựa chọn phổ biến nhờ sự tiện lợi và khả năng tiết kiệm không gian. Chọn loại túi làm từ nhựa an toàn (không chứa BPA), có khóa zip chắc chắn để tránh rò rỉ. Nên xả hết không khí thừa ra khỏi túi trước khi khóa kín.
• Bình trữ sữa bằng nhựa: Chọn bình làm từ nhựa an toàn (số 5 PP hoặc các loại nhựa không chứa BPA khác). Bình nhựa bền, dễ làm sạch.
• Bình trữ sữa bằng thủy tinh: Bình thủy tinh là lựa chọn an toàn và thân thiện với môi trường, dễ vệ sinh và không bám mùi. Tuy nhiên, cần cẩn thận tránh làm rơi vỡ.

Lưu ý quan trọng: Tuyệt đối không sử dụng các loại túi hoặc bình đựng thực phẩm thông thường (không chuyên dụng cho sữa mẹ) hoặc chai nước suối để trữ sữa mẹ. Những loại này có thể không đảm bảo vệ sinh và chất lượng nhựa có thể ảnh hưởng đến sữa.

Ghi nhãn thông tin rõ ràng

Đây là bước không thể bỏ qua khi trữ sữa mẹ. Mẹ cần ghi rõ các thông tin sau lên bình hoặc túi trữ sữa:

• Ngày và giờ vắt sữa: Giúp mẹ kiểm soát được thời gian bảo quản và sử dụng sữa theo nguyên tắc “vào trước, ra trước” (FIFO – First In, First Out).
• Lượng sữa: Ghi rõ lượng sữa trong mỗi bình/túi để dễ dàng lấy lượng vừa đủ cho bé mỗi lần ăn.
• Tên bé (nếu dùng cho nhiều bé hoặc gửi đến nhà trẻ): Giúp tránh nhầm lẫn.

Việc ghi nhãn cẩn thận giúp mẹ quản lý kho sữa của mình một cách khoa học, tránh tình trạng sữa bị quá hạn sử dụng hoặc sử dụng sai thứ tự.

Trữ sữa mẹ đúng cách: Nhiệt độ và thời gian bảo quản

Đây là phần quan trọng nhất, quyết định sự an toàn của sữa mẹ khi trữ. Thời gian bảo quản sữa mẹ phụ thuộc rất nhiều vào nhiệt độ môi trường hoặc thiết bị bảo quản.

Sữa mẹ vắt ra để ngoài nhiệt độ phòng được bao lâu?

Nếu sữa mẹ mới vắt ra, mẹ có thể để ở nhiệt độ phòng (khoảng 25°C hoặc thấp hơn) trong tối đa:

• 4 giờ: Đây là khuyến nghị chung của hầu hết các tổ chức y tế uy tín (như CDC, AAP).
• Có thể lên đến 6-8 giờ: Trong điều kiện phòng rất sạch sẽ, mát mẻ và vắt sữa đảm bảo vệ sinh tuyệt đối, một số nguồn vẫn chấp nhận thời gian này, nhưng 4 giờ là an toàn nhất.

Sau 4 giờ ở nhiệt độ phòng, vi khuẩn có thể bắt đầu phát triển nhanh chóng, làm giảm chất lượng và độ an toàn của sữa.

Trữ sữa mẹ trong ngăn mát tủ lạnh (nhiệt độ 4°C hoặc thấp hơn)

Ngăn mát tủ lạnh là nơi lý tưởng để trữ sữa mẹ nếu bạn định sử dụng trong vài ngày tới.

• Thời gian bảo quản: Tối đa 4 ngày (96 giờ).

• Vị trí đặt sữa: Đặt sữa ở phía sâu bên trong ngăn mát tủ lạnh, nơi nhiệt độ ổn định nhất. Tránh đặt ở cánh cửa tủ lạnh vì nhiệt độ ở đây thường không ổn định do đóng mở thường xuyên.

• Lưu ý: Nếu bạn vắt sữa ở nơi làm việc hoặc ngoài trời và không có tủ lạnh ngay, hãy sử dụng túi giữ nhiệt kèm đá khô hoặc túi đá chuyên dụng để bảo quản sữa tạm thời trước khi đưa vào tủ lạnh hoặc tủ đông. Sữa giữ trong túi giữ nhiệt với đá khô/túi đá có thể an toàn trong khoảng 24 giờ.

Trữ sữa mẹ trong ngăn đông tủ lạnh

Nếu bạn cần trữ sữa trong thời gian dài hơn, ngăn đông (tủ đá) là giải pháp tốt nhất.

• Ngăn đông tủ lạnh có cửa riêng (khoảng -18°C): Sữa mẹ có thể bảo quản an toàn trong khoảng 6 tháng, và thậm chí có thể lên đến 12 tháng nhưng chất lượng dinh dưỡng có thể giảm dần sau 6 tháng.
• Tủ đông chuyên dụng (khoảng -20°C hoặc thấp hơn): Sữa mẹ có thể giữ chất lượng tốt nhất trong khoảng 12 tháng.

Mẹo trữ sữa đông:

• Không đổ sữa đầy bình/túi: Sữa sẽ nở ra khi đông đá, nên chỉ đổ đầy khoảng 3/4 dung tích bình hoặc túi để tránh bị nứt, vỡ, rò rỉ.
• Làm phẳng túi trữ sữa: Giúp tiết kiệm không gian trong tủ đông và rã đông nhanh hơn.
• Xếp sữa theo ngày vắt: Tuân thủ nguyên tắc FIFO để sử dụng sữa cũ trước.

Bảng tóm tắt thời gian trữ sữa mẹ

Để mẹ dễ hình dung, đây là bảng tóm tắt thời gian trữ sữa mẹ ở các nhiệt độ khác nhau:

(Lưu ý: Đây là thời gian bảo quản an toàn cho hầu hết các trường hợp. Chất lượng dinh dưỡng và kháng thể có thể thay đổi theo thời gian, đặc biệt là khi trữ đông lâu.)

ThS. Bác sĩ Trần Thị Bích, chuyên gia về Dinh dưỡng nhi khoa chia sẻ: “Việc tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc về nhiệt độ và thời gian bảo quản là yếu tố sống còn để giữ trọn vẹn giá trị của sữa mẹ. Chúng ta không chỉ đơn thuần là giữ sữa không bị hỏng mà còn là bảo tồn các kháng thể, enzyme và dưỡng chất quý giá giúp bé khỏe mạnh. Tôi thấy không ít trường hợp mẹ băn khoăn liệu sữa đông đá có còn tốt không, hay sữa để ngăn mát 2 ngày rồi có dùng được không. Chỉ cần ghi nhớ bảng thời gian này và luôn ưu tiên sự an toàn cho con, mẹ sẽ yên tâm hơn rất nhiều.”

Rã đông và hâm nóng sữa mẹ trữ đông đúng cách

Sau khi đã trữ sữa mẹ đúng cách, bước tiếp theo là làm thế nào để rã đông và hâm nóng sữa một cách an toàn, giữ trọn dinh dưỡng và hương vị cho bé. Tuyệt đối không được bỏ qua những nguyên tắc này, vì sai sót ở bước này có thể phá hỏng toàn bộ công sức bảo quản trước đó và thậm chí gây hại cho bé.

Cách rã đông sữa mẹ an toàn nhất

Có vài phương pháp an toàn để rã đông sữa mẹ đông đá:

1. Rã đông trong ngăn mát tủ lạnh: Đây là phương pháp an toàn nhất và được khuyến khích. Chuyển túi/bình sữa đông đá từ ngăn đông xuống ngăn mát tủ lạnh. Sữa sẽ rã đông dần trong khoảng 12-24 giờ tùy thuộc vào lượng sữa. Sữa đã rã đông trong ngăn mát có thể giữ trong ngăn mát thêm 24 giờ (tính từ thời điểm sữa hoàn toàn tan hết đá).

2. Rã đông bằng cách ngâm trong nước lạnh: Nếu cần dùng sữa gấp, mẹ có thể ngâm túi/bình sữa đông đá vào bát nước lạnh. Thay nước lạnh sau mỗi 15-20 phút để quá trình rã đông diễn ra nhanh hơn. Sau khi sữa tan hết, có thể hâm nóng ngay để dùng.

3. Rã đông bằng cách ngâm trong nước ấm chảy: Phương pháp này nhanh hơn ngâm nước lạnh. Giữ túi/bình sữa dưới vòi nước ấm đang chảy. Bắt đầu bằng nước ấm và tăng dần nhiệt độ nước (không dùng nước nóng).

4. Để sữa rã đông ở nhiệt độ phòng: Chỉ áp dụng khi sữa đã được làm ấm một phần từ ngăn mát hoặc ngâm nước lạnh. Không để sữa đông đá rã đông hoàn toàn ở nhiệt độ phòng vì nguy cơ vi khuẩn phát triển rất cao.

Những điều TUYỆT ĐỐI KHÔNG NÊN làm khi rã đông sữa mẹ:

• Không rã đông bằng lò vi sóng: Lò vi sóng làm nóng sữa không đều, tạo ra các điểm nóng có thể làm bỏng miệng bé. Nhiệt độ cao còn phá hủy các kháng thể và vitamin quan trọng trong sữa mẹ.
• Không đun sôi sữa mẹ: Nhiệt độ cao sẽ làm mất đi nhiều dinh dưỡng quý giá và kháng thể.
• Không rã đông hoàn toàn rồi cấp đông lại: Sau khi sữa mẹ đã rã đông (hoặc đã được hâm nóng), không bao giờ cấp đông lại phần sữa còn thừa.
• Không để sữa rã đông ở nhiệt độ phòng quá lâu: Như đã nói ở trên, vi khuẩn sẽ phát triển nhanh chóng.

Cách hâm nóng sữa mẹ đã rã đông hoặc sữa mát

Sữa mẹ không cần phải hâm quá nóng, chỉ cần ấm ngang nhiệt độ cơ thể (khoảng 37°C) là bé có thể uống được.

1. Hâm nóng bằng cách ngâm trong bát nước ấm: Đây là cách phổ biến và an toàn nhất. Đổ nước ấm (không quá nóng, chỉ khoảng 40-50°C) vào bát hoặc bình lớn, sau đó đặt túi/bình sữa vào ngâm. Lắc nhẹ bình/túi sữa thỉnh thoảng để sữa nóng đều. Quá trình này mất vài phút.

2. Hâm nóng bằng máy hâm sữa chuyên dụng: Máy hâm sữa được thiết kế để làm ấm sữa đến nhiệt độ thích hợp một cách từ từ và đều đặn. Đây là lựa chọn tiện lợi và an toàn cho nhiều mẹ bỉm sữa hiện đại.

Lưu ý khi hâm nóng:

• Không lắc mạnh sữa: Sữa mẹ trữ đông hoặc trữ mát có thể bị tách lớp (lớp sữa lỏng ở dưới, lớp váng sữa đặc ở trên). Đây là hiện tượng bình thường, không có nghĩa là sữa bị hỏng. Chỉ cần lắc nhẹ nhàng hoặc xoáy tròn bình sữa để hòa tan lại lớp váng. Lắc mạnh có thể làm hỏng cấu trúc protein trong sữa.
• Kiểm tra nhiệt độ sữa: Trước khi cho bé bú, hãy nhỏ vài giọt sữa lên mặt trong cổ tay để kiểm tra nhiệt độ. Sữa chỉ nên ấm, không nóng.
• Chỉ hâm nóng lượng sữa vừa đủ cho một cữ ăn: Sữa đã hâm nóng nhưng bé không uống hết cần phải bỏ đi, không được trữ lại hay hâm nóng lại lần nữa. Điều này tương tự như việc quản lý thực phẩm để tránh các vấn đề tiêu hóa như viêm dạ dày cấp tính ở người lớn, nhưng ở trẻ nhỏ thì hệ tiêu hóa còn non yếu hơn rất nhiều.

Những vấn đề thường gặp khi trữ sữa mẹ và cách xử lý

Khi trữ sữa mẹ, đôi khi mẹ có thể gặp phải một số vấn đề khiến mẹ băn khoăn. Dưới đây là một vài tình huống phổ biến:

Sữa mẹ bị tách lớp sau khi trữ

Như đã đề cập, việc sữa mẹ bị tách lớp sau khi trữ lạnh hoặc trữ đông là hoàn toàn bình thường. Lớp kem/váng sữa sẽ nổi lên trên. Điều này xảy ra do sữa mẹ là một chất lỏng sống với các thành phần khác nhau. Chỉ cần lắc nhẹ hoặc xoáy tròn bình sữa là lớp váng sẽ hòa tan trở lại.

Sữa mẹ đông đá có mùi lạ (mùi xà phòng, mùi tanh)

Đôi khi, sữa mẹ trữ đông có thể có mùi hơi tanh, giống mùi xà phòng hoặc mùi kim loại sau khi rã đông. Điều này thường xảy ra do hàm lượng enzyme lipase trong sữa mẹ cao. Lipase là một enzyme có lợi giúp phân hủy chất béo, giúp bé dễ tiêu hóa hơn. Tuy nhiên, khi trữ lạnh, lipase tiếp tục hoạt động và phân hủy chất béo nhanh hơn, tạo ra mùi vị này.

• Sữa có mùi lipase cao có dùng được không? Có, nếu bé vẫn chấp nhận uống và sữa được bảo quản đúng cách trong thời gian cho phép, sữa này hoàn toàn an toàn và dinh dưỡng. Mùi vị có thể không hấp dẫn bằng sữa tươi, nhưng không gây hại.
• Cách khắc phục: Nếu bé không chịu uống sữa có mùi lipase cao, mẹ có thể thử làm “ngừng” hoạt động của enzyme lipase trước khi trữ đông bằng cách chần sữa (scald milk). Đun sữa mẹ tươi trên bếp với nhiệt độ khoảng 60-70°C (sữa sẽ bắt đầu sủi bọt ở mép nồi, nhưng chưa sôi bùng). Sau khi đạt nhiệt độ này, nhanh chóng tắt bếp và làm nguội sữa ngay lập tức bằng cách đặt nồi vào chậu nước đá. Sau khi sữa nguội hoàn toàn, mới cho vào bình/túi để trữ đông. Quá trình chần này sẽ làm bất hoạt enzyme lipase. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc làm nóng sữa đến nhiệt độ này có thể làm giảm một phần các kháng thể và vitamin nhạy cảm với nhiệt. Do đó, phương pháp này chỉ nên áp dụng khi bé từ chối sữa đông không qua xử lý và mẹ cần trữ sữa lâu dài.

Nhận biết sữa mẹ bị hỏng

Làm sao để biết sữa mẹ trữ đã bị hỏng và không nên dùng cho bé?

• Ngửi mùi: Sữa mẹ tươi có mùi thơm nhẹ, hơi ngọt hoặc không mùi. Sữa bị hỏng sẽ có mùi chua, hôi, hoặc mùi khó chịu rất rõ ràng, khác hẳn mùi bình thường.
• Quan sát kết cấu và màu sắc: Sữa hỏng có thể bị vón cục, lợn cợn, hoặc màu sắc bất thường (xanh lục, hồng). Nếu sau khi lắc nhẹ mà lớp váng không tan hết, sữa có thể đã bị hỏng.
• Nếm thử: Mẹ có thể nếm thử một chút. Sữa hỏng sẽ có vị chua hoặc vị khó chịu.

Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về mùi, màu sắc, kết cấu hoặc thời gian bảo quản của sữa mẹ, tốt nhất là nên bỏ đi để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bé. “Thà lãng phí một chút sữa còn hơn là khiến con bị đau bụng, tiêu chảy hay các vấn đề sức khỏe khác”, Bác sĩ Trần Thị Bích nhấn mạnh. “Điều này cũng giống như khi chúng ta cần biết cách trị đau bụng buồn nôn tại nhà cho chính mình, việc nhận biết dấu hiệu và xử lý kịp thời là rất quan trọng, nhưng với trẻ nhỏ thì lại càng phải cẩn trọng hơn nhiều.”

Sử dụng sữa mẹ trữ đúng cách cho bé

Sau khi rã đông và hâm nóng, việc cho bé sử dụng sữa mẹ trữ cũng cần tuân thủ nguyên tắc.

Nguyên tắc “Vào trước, Ra trước” (FIFO)

Luôn ưu tiên sử dụng những túi/bình sữa được vắt và trữ sớm nhất. Việc ghi nhãn thông tin chính xác sẽ giúp mẹ thực hiện nguyên tắc này dễ dàng. Điều này đảm bảo sữa luôn được sử dụng khi còn trong thời hạn an toàn và giữ được chất lượng tốt nhất.

Lượng sữa mỗi cữ

Nên trữ sữa theo lượng vừa đủ cho một cữ ăn của bé (ví dụ: 60ml, 90ml, 120ml,…). Việc này giúp tránh lãng phí sữa nếu bé không uống hết, bởi sữa đã hâm nóng (hoặc sữa đã rã đông hoàn toàn và để ở nhiệt độ phòng/nhiệt độ ấm) không nên trữ lại.

Sữa đã rã đông nhưng chưa hâm nóng

Sữa mẹ đông đá đã rã đông hoàn toàn trong ngăn mát tủ lạnh có thể giữ trong ngăn mát thêm tối đa 24 giờ (tính từ thời điểm rã đông hoàn toàn). Sữa đã rã đông ở nhiệt độ phòng hoặc ngâm nước ấm thì cần sử dụng ngay trong vòng 1-2 giờ.

Sữa đã hâm nóng hoặc bé đã uống một phần

Sữa mẹ đã hâm nóng và bé đã uống một phần (hoặc chưa uống) chỉ nên sử dụng trong vòng 1-2 giờ sau khi hâm nóng hoặc sau khi bé bắt đầu uống. Phần sữa còn thừa sau đó phải bỏ đi. Tuyệt đối không cấp đông lại hay hâm nóng lại.

Việc này nghe có vẻ lãng phí, nhưng nó là nguyên tắc an toàn tối đa để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn. “Hãy coi đó là một khoản đầu tư vào sức khỏe của con thay vì sự lãng phí,” Bác sĩ Trần Thị Bích khuyên. “Việc phòng ngừa các bệnh lây nhiễm qua đường tiêu hóa từ sữa bảo quản không đúng cách là cực kỳ quan trọng, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ mắc các bệnh như viêm phế quản trẻ sơ sinh nếu sức đề kháng yếu đi do nhiễm khuẩn.”

Những lưu ý bổ sung khi trữ sữa mẹ

Ngoài các nguyên tắc cơ bản về nhiệt độ, thời gian và quy trình rã đông/hâm nóng, còn một số lưu ý nhỏ khác giúp quá trình trữ sữa mẹ của bạn suôn sẻ hơn.

Trữ sữa cho bé sinh non hoặc bé có hệ miễn dịch yếu

Đối với những trường hợp đặc biệt như bé sinh non, bé có hệ miễn dịch yếu hoặc đang có vấn đề sức khỏe, các hướng dẫn về thời gian trữ sữa có thể cần thận trọng hơn và thời gian bảo quản nên ngắn lại để đảm bảo an toàn tối đa. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia sữa mẹ để có lời khuyên phù hợp nhất với tình trạng của bé.

Vận chuyển sữa mẹ trữ đông

Nếu cần vận chuyển sữa mẹ trữ đông (ví dụ: từ nơi làm việc về nhà, hoặc khi đi du lịch), hãy sử dụng túi giữ nhiệt chuyên dụng có đá khô hoặc túi đá. Đảm bảo sữa luôn ở trạng thái đông đá trong suốt quá trình vận chuyển. Thời gian an toàn trong túi giữ nhiệt có đá khô thường là khoảng 24 giờ, nhưng càng sớm càng tốt để đưa sữa vào tủ đông.

Trữ sữa khi bé bị ốm

Nếu bé hoặc mẹ đang bị ốm (ví dụ: cảm lạnh, cúm), sữa mẹ vẫn rất quan trọng và nên tiếp tục cho bé bú hoặc vắt sữa. Cơ thể mẹ khi bị ốm sẽ sản xuất ra kháng thể đặc hiệu với mầm bệnh đó, và kháng thể này sẽ truyền sang bé qua sữa mẹ, giúp bé chống lại bệnh hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh. Sữa vắt ra trong thời gian mẹ ốm hoàn toàn có thể trữ đông theo hướng dẫn.

Phân biệt sữa non và sữa trưởng thành khi trữ

Sữa non (colostrum), sữa vắt ra trong vài ngày đầu sau sinh, có màu sắc và kết cấu khác biệt (thường đặc và màu vàng nhạt) và giàu kháng thể hơn sữa trưởng thành. Sữa non có thể trữ đông tương tự sữa trưởng thành, nhưng do lượng ít và giá trị dinh dưỡng đặc biệt, nhiều mẹ ưu tiên cho bé dùng trực tiếp hoặc trữ đông theo từng lượng rất nhỏ.

Sữa mẹ sau khi rã đông có mùi vị khác sữa tươi

Đây là điều bình thường và không đáng lo ngại nếu mùi vị không phải là mùi hỏng (chua, hôi). Sữa mẹ trữ đông có thể có vị hơi khác do quá trình đông đá và rã đông làm thay đổi cấu trúc phân tử chất béo một chút, hoặc do hoạt động của enzyme lipase như đã nói ở trên. Hầu hết các bé đều chấp nhận mùi vị này. Nếu bé kén chọn, hãy thử trộn một phần sữa trữ với một phần sữa tươi vắt ra để bé làm quen dần.

Kiểm tra tủ lạnh/tủ đông thường xuyên

Đảm bảo nhiệt độ của tủ lạnh và tủ đông luôn ổn định theo khuyến nghị. Sử dụng nhiệt kế chuyên dụng cho tủ lạnh/tủ đông để kiểm tra nhiệt độ định kỳ. Nếu xảy ra sự cố mất điện kéo dài hoặc tủ đông bị hỏng, sữa mẹ bên trong có thể bị ảnh hưởng. Nếu sữa đông đá đã bị rã đông hoàn toàn và không còn lạnh (ví dụ: tủ đông đã tắt nguồn hơn vài giờ và sữa đã mềm ra hoặc chuyển sang dạng lỏng), thì không nên cấp đông lại và tốt nhất là bỏ đi.

Tối ưu hóa quy trình trữ sữa mẹ cho mẹ bận rộn

Với nhịp sống hiện đại, nhiều mẹ bỉm sữa phải cân bằng giữa công việc và chăm sóc con cái. Việc trữ sữa mẹ hiệu quả là chìa khóa để duy trì nguồn sữa và sự linh hoạt.

• Thiết lập lịch vắt sữa đều đặn: Dù đi làm hay ở nhà, cố gắng vắt sữa vào những khung giờ tương tự với khi bé bú trực tiếp. Điều này giúp duy trì lượng sữa ổn định và “ra tín hiệu” cho cơ thể tiếp tục sản xuất sữa. Đừng để đến khi cảm thấy căng sữa quá mức mới vắt, vì có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất lâu dài.
• Đầu tư vào dụng cụ tốt: Một chiếc máy vắt sữa phù hợp (máy đôi sẽ giúp tiết kiệm thời gian hơn), túi trữ sữa chất lượng tốt, và một chiếc túi giữ nhiệt hiệu quả là những khoản đầu tư xứng đáng cho mẹ đi làm.
• Chuẩn bị sẵn sàng: Buổi tối hôm trước, hãy chuẩn bị sẵn sàng các bộ phận của máy vắt sữa, bình trữ sữa đã được vệ sinh sạch sẽ để sáng hôm sau có thể vắt sữa nhanh chóng.
• Nhờ sự hỗ trợ: Chia sẻ công việc với người thân. Chồng hoặc người chăm sóc có thể giúp mẹ vệ sinh dụng cụ sau khi vắt sữa hoặc sắp xếp sữa vào tủ lạnh/tủ đông.
• Kiểm soát căng thẳng: Stress có thể ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa. Hãy cố gắng giữ tinh thần thoải mái, nghe nhạc, xem phim hoặc thực hiện các hoạt động thư giãn trong lúc vắt sữa. Sức khỏe tinh thần của mẹ cũng quan trọng không kém sức khỏe thể chất.

Trong bối cảnh cuộc sống ngày càng năng động, việc trang bị kiến thức và kỹ năng trữ sữa mẹ đúng cách không chỉ là một phương tiện để đảm bảo dinh dưỡng cho con mà còn là cách để mẹ tự tin hơn, cân bằng tốt hơn giữa vai trò làm mẹ và các khía cạnh khác của cuộc sống. Điều này giúp giảm bớt những lo lắng không cần thiết, tương tự như việc chủ động tìm hiểu về các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn có thể gặp phải trong giai đoạn cuối thai kỳ khi tìm hiểu tam cá nguyệt thứ 3 là gì để có sự chuẩn bị tốt nhất.

Kết luận

Việc trữ sữa mẹ đúng cách là một kỹ năng quan trọng mà bất kỳ bà mẹ nào muốn nuôi con bằng sữa mẹ lâu dài đều nên nắm vững. Bằng cách tuân thủ các nguyên tắc về vệ sinh, chọn dụng cụ phù hợp, tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn về nhiệt độ và thời gian bảo quản, cũng như rã đông và hâm nóng sữa đúng cách, mẹ hoàn toàn có thể yên tâm rằng bé yêu của mình luôn nhận được nguồn dinh dưỡng an toàn và đầy đủ, ngay cả khi mẹ không thể ở bên.

Đừng ngại đặt câu hỏi nếu có bất kỳ điều gì chưa rõ ràng hoặc bạn gặp phải khó khăn trong quá trình này. Sức khỏe của mẹ và bé là điều quan trọng nhất. Luôn tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế, bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia sữa mẹ để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất. Việc trữ sữa mẹ đúng cách không chỉ là bảo quản thực phẩm, mà còn là bảo tồn tình yêu và dưỡng chất mẹ dành cho con.